De Gids. Jaargang 149

[p. 354]

Joris Iven
Spiegeling

Honderden vissen verdronken hier
in het water, maar niemand
die dat ziet, of zou denken
dat het kon. Er is alleen de ton

die drijft aan het oppervlak.
Wat er was, vindt hier geen beeld.
Dat schuilt in een ander landschap, onder
de spiegeling. Wat is weggedreven,

wat is staan gebleven in de stroming?
In lichtval en weerkaatsing heeft iemand

hier zichzelf ontmoet, van het spiegelvlak
dat schuift de betovering bevroed.

[p. 355]

 

Roestig rood drijft verder de ton

 

over het water heen. Over

 

drie luiken is dit beeld verdeeld,

 

alleen het perspectief verschilt.

 

 

 

Niemand die zichzelf erin verliest.

 

De brug die buiten het blikveld ligt,

 

is hier weerspiegeld; alles stroomt

 

eronderdoor, ongrijpbaar in het water

 

 

 

van de tijd gebracht door dit weidse

 

ogenblik: onwerkelijkheid

 

 

 

van landelijk leven, ploegscharen,

 

van schijnbaar vruchtbare jaren.

[p. 356]

 

Aan het eind blijft alleen een schijnbeeld,

 

de ton haast uit het kader weggedrongen,

 

geankerd liggend aan onechtheid.

 

Stilstand en breuk zijn hier verbeeld.

 

 

 

Beneden, de reling in het water,

 

als franje van het brughoofd daar boven.

 

Wat zich zo natuurlijk voordeed

 

is hier onherkenbaar veranderd:

 

 

 

een kleurenvlak waarin iets staat

 

te gebeuren, iets gaat verdwijnen.

 

 

 

Alles blijft, bereid de tijd te weerstaan.

 

Alleen, wat boven is lijkt hier onderaan.

 

 

 

(Günther Ceelen, reeks zonder titel, 1980)

[p. 357]

 

Hier ligt voor ogen uitgespreid:

 

naaktheid, en lach, kortstondig geluk

 

aan licht gebonden. Het meisje

 

dat in de badkuip zit,

 

 

 

sproeidop in de hand, natte haren,

 

de duurzaamheid van waterdruppels

 

die beklijven aan de tere huid,

 

de mond, het hagelwit gebit.

 

 

 

Het lichaam is in twee verdeeld,

 

en toch is alles in beeld in samenhang

 

 

 

en van een innigheid die hangen blijft

 

in het vergeten domein van herinnering.

 

 

 

(Walter Hirsch, ‘Maria’, 1981)

[p. 358]

 

De doden waar hij het over had

 

blijven verstoken in hun graven.

 

Achter oogleden, snelle handgebaren:

 

herinneringen die men vermoeden mag

 

 

 

maar hier niet zijn weergegeven.

 

Veeleer het contrast, een ander beeld

 

met pijp en drank op tafel, en aan de wand

 

de tekening die elke ernst vervreemdt:

 

 

 

zo verhoudt de zeis zich tot de aren.

 

Zo is ‘geweest’ met ‘is’ verbonden.

 

 

 

Wie zal blijven, wat zal overblijven?

 

Vage beelden na de dodenmis.

 

 

 

(Günther Ceelen, ‘Abraham Sutzkever’, 1979)