De Gids. Jaargang 127

Uit de eerste jaargang van De Gids, 1837

‘Moet men Shakespeare vertalen? - Misschien niet. Die Shakespeares poëzij verstaan en waarderen kan en begeert, dunkt ons, zal in onze dagen wel Engelsch kennen, en zoo hij er niet genoeg van verstaat, om Shakespeare te verstaan, hij verliest niet veel bij die scènes, waarvan alle uitdrukkingen hem niet duidelijk zijn. Doch dit is eigenlijk de vraag niet.

‘Kan men Shakespeare vertalen? - Herder zegt, dat men daartoe zelf een andere Shakespeare zou moeten wezen; en het moet iedereen in het oog springen, hoe symphytisch des Dichters conceptie met de Engelsche taal, zoo als hij die vond en verrijkte, zamenhangt. Evenwel, met welken grooten dichter is dit het geval niet? Men heeft

[p. 437]

Homerus vertaald, en niet zonder nuttigheid: waarom zou men ook Shakespeare niet vertalen? De Hebreeuwsche schriften zijn in den grond, in denzelfden zin, onvertaalbaar; moeten wij daarom geenen Bijbel hebben?’

Deze ietwat pedante en niet geheel heldere ontboezemingen van dr. J.P. Heije¹ golden de vertalingen van Macbeth en Othello van de Kampense deurwaarder Jurriaan Moulin, verschenen in 1835 en 1836. Moulin deed pionierswerk, dat, op zijn instigatie, voortgezet zal worden door P.P. Roorda van Eijsinga, een oud-officier van het Indische leger, die zich ook in Kampen had neergelaten. Diens Hamlet (1836) wordt door de contemporaine critici geroemd, hoewel, volgens een van hen, de verzen soms ‘stijf en niet genoeg gecadenceerd’ zijn.

Heije besluit zijn beoordeling als volgt:

‘De Heer M. toont genoegzaam Shakespeare uitmuntend te verstaan, waarvan ook zijne belangrijke ophelderende noten de bewijzen inhouden; doch men moet op zijn minst een weinig Engelsch kennen, en iets van Shakespeare gelezen hebben, om zijne vertalingen overal te begrijpen. ...wij zeggen met den vertaler ...: ‘wat vergeeft men niet aan een' vertaler van Shakespeare?’ En, inderdaad, de Heer Moulin verdient, dat wij hem veel vergeven. Hij make, zoo ze hem aannemelijk voorkomen, gebruik van onze wenken en vergeve ons onze hardheid - want:

We are nothing if not critical.

Othello. A. 2. Sc. 1.’

Een aardig toegepast, hoewel onjuist, citaat!

van m.

1 De boekbespreking is gesigneerd met een H., die zeer waarschijnlijk voor Heije staat. De medische term ‘symphytisch’ vergroot de waarschijnlijkheid. (Vergelijk R. Pennink, Nederland en Shakespeare, blz. 218, noot 3.)