De Gids. Jaargang 2

J. Asz. Leeghwater.
1575-16(5?).

Hier jaeght de winthont 't wilt, hier rijt de koets uit spelen,

Men danst, men banketteert in 's Koopmans rijke buurt.

Hier lacht de goude tijt in lieve lustpriëelen,

Die voor geen oorlogh schrikt, noch kiel op klippen stuurt.

Dus zong Vondel van de Beemster; wanneer zullen wij die regelen ook op de droog gemalen Haarlemmer-meer mogen toepassen?

Veel is er, in de laatste dagen, over dit onderwerp gesproken; wanneer het bij de Leden onzer Tweede Kamer, zoo als in het Engelsche Parlement, mode was, oude Dichters aan te halen, Vondels krachtig vers, Aan den Leeuw van Hollant, had ons op nieuw in de ooren geklonken. Wij willen onderstellen, dat het onzen Lezers bekend zij, even als de naam van hem, dien wij aan het hoofd dezer regelen plaatsten. Wie toch weet niet, dat hij de eerste was, die een plan, tot droogmaking van dat meer, in het licht gaf; een plan, dat alle volgende ontwerpers van dezen arbeid ten leiddraad diende?

Zoo men echter uit de algemeene vermaardheid van den naam tot de algemeene bekendheid van het Werk besloot, gelooven wij, dat men zich bedriegen zoude. Wel werd het Haerlemmer Meerboeck van Leeghwater, in den tijd van nog geene anderhalve eeuw, elf malen herdrukt; maar de schaars voorkomende exemplaren van dit Werk vinden op iedere boekverkooping zoo gretige koopers, dat wij zeker zijn, door drie vierde onzer Lezers de vragen: ‘Hebt gij het gezien? Hebt gij het gelezen?’ ontkennend te zullen hooren

[p. 198]

beantwoorden. Wij achten het daarom eene gelukkige gedachte en een' verdienstelijken arbeid van den Heer Mr. W.J.C. van Hasselt, bij den Uitgever van dit Tijdschrift, een' dertienden druk van dat Werk ter pers te doen leggen, die eerstdaags het licht zal zien. Een voorberigt zal de levensbijzonderheden van Leeghwater en een historisch overzigt der plannen tot en der werken over het droogmaken van het gezegde Meer bevatten; terwijl de vereischte kaarten het Werk zullen voltooijen.

Wij zijn der heuschheid van den Heer Van Hasselt het genoegen verschuldigd, de afbeelding van Leeghwater deze Maand onzen Lezers te kunnen aanbieden. Het publiek zal er ZEd. als wij dank voor weten. Even als zij in eenige der vroegere uitgaven van het Haarlemmer Meerboeck voorkomt, zal zij ook den dertienden druk versieren. Het origineel is geteekend door J. De Keyser, en gegraveerd door J. Lamsveld; onder hetzelve staan de volgende regels van J.J. Schipper:

Dit is Leechwaters Beeldt, Aenschouwers siet vry toe,
Syn geest, die altyt werckt, en nimmermeer wert moe
Aen 't geen zijn Vaderlandt, tot welstant kan verstrecken,
Zich in syn Meerboeck zal, ten deel aen u ontdecken:
Wat d' onder rest belangt, die spreyt zich wyt en breet,
En vat, in zijn vernuft wat yemant wist off weet.

Wij willen niets op de waarde dier rijmen afdingen; maar mogt Leeghwater's ontwerp in onze eeuw worden verwezenlijkt, dan hopen wij, voor de eer onzer Poëzij, hem dichterlijker te zien gehuldigd.

[p. t.o. 198]

Leeghwater.