Dits die Excellente Chronijcke van Vlaenderen

Beghinnende van Liederick Buck den eersten forestier tot den laetsten, die door haar Vrome feyten, namaels Grauen van Vlaenderen gemaect Worden [...]

¶ In wat maniere dat dye processye ghedaen was, naer der crooninghe.

NV dan so moeten wi vertellen die ordonnancie vander processie die welcke ghedaen was naer der crooninghe. Als nv tvolc quam vander kercken, ende dat binnen desen tijden ons heleghe vader die Paeus ontcleet was vanden cerimoniaelschen abijten, settende vp sijn hooft den mijtre met drye croonen, ende die keyserlicke maiesteyt ghecroont metter keyserlicker croonen, quamen te samen wter kercken, ende aen die duere vander voorseyde kercke wardt ghebrocht eene seer schoone witte hacqueneye, dye welcke hadden eenen fijnen gouden breydel, ende costelic ouerdect, vp die welcke als dye Paeus daer vp wilde sitten, so dede dye.K.M.die hant aen den stegelreep, willende hem alsoo een luttel gheleyden, maer dye Paeus en woude dat in gheender manieren ghedooghen, ende seyde tot die keyserlijcke maiesteyt, en doet dit nyet mijne sone, uwe seer goetwillicheyt van uwen ootmoedighen dienst es mi ghenoech, ende meer dan ghenouch, ende es mi seer aenghenaem, niet om mijnen persoon, maer om den ghenen van wien ic die stede houde. Daer naer so was daer een seer schoon ende costelijck peert ghebrocht, seer rijckelick verchiert, blinckende van fijnen goude, ende van costelijcke ghesteenten, vp dwelc die keyserlijcke maiesteyt sadt, ende het voorseyde peert was so hooghe ende so groot, so datmen hem bouen alle dander sach. Hier naer so saten alle dye Princhen vp huere peerden, ende reden so in schoonder ordonnancie, twee van des Paeus volc aen dye rechter sijde, ende twee vandes keysers volc aen die slincke sijde, te samen. Ende inden eersten so redender te peerde die dienaers vanden Cardinalen, Bisschoppen, ende princhen seer eerlijc ghecleet. Daer naer volchden die capiteynen vander armeye vanden Paeuse ende vander Ke.M.blinckende van sijnen goude ende siluere, ende saten vp ghebaerdeerde peerden, naer welc gheselschap volchden.xij.bannieren vanden volcke van Boulongien, die welcke waren wit met eenen rooden cruyce, ghedreghen bi.xij.vaendraghers te voete, ende dye Schepenen vander stadt volchdense. Daer naer.xvi.scholieren droughen.xvi.

[fol. lvij.r]

roode bannieren vander Vniuersiteyt, ende hem volchden.xij.oude doctoren inden rechten, al int fluweel ghecleet, ende hadden grote gouden ketenen aen hueren hals, ende naer hem so volchde die graue van Gambare gouuernuer van Boulongien, houdende sinen stock recht vp in sijn hant, ende sijn gaerde ontrent hem. Hier naer mijn heer Angelus raynucius Capiteyn vander iusticie van Boulongien, ghewapent int volle harnasch, sittende vp een ghebaerdeerde peert, ende bouen die wapenen al int goude ghecleet, dragende die banniere vander stadt van Boulongien. Hier naer so volchden vier lackaeyen vanden Paeus dragende vier roode bannieren, den welcken die Camerlinghen des paeus volchden, ende het gheselschap van mijn here Alexander de Medicis hertoge van Penne, naer den welcken volchde die oude banniere vanden Romeynen, ghedreghen byden graue Iulius cesarin, daer nae die banniere van sint Iorijs, dye den ionghen Marcgraue Daquillar drouch, daer naer den Arent vanden Roomschen rijcke, dye die edel baroen Dautren vanden gheslachte van Verger drouch hooghe verheuen in die lucht, naer dye welcke volchde die manniere vanden paeus, die banniere vander kercken, die banniere vanden heleghen cruyce, die welcke ghedreghen waren bijden graue Rangon, die tweede, by mijn here Gabriel, ende die derde bi mijn here Laureys Cibo, bloots hoofts. Hier naer soe volchden.vi.witte peerden, verdect met seer rijcken verdecselen diemen metter hant leyde. Daer nae vier tyaren diemen hoeyen noemt vanden Paeus, die vier Camerlinghen droughen, den welcken volchden seer vele vanden huysghesinne vanden Paeus, alle Aduocaten, Secretarissen, Acolieten, raetslieden, ende ander clercken van des paeus houe Ende bouen desen die Audituers vander Rote, die volchden seer rijckelick ghecleet te peerde. Hier naer so volchden seer veel trompetten ende claroenen, hoorens ende bussinen, elck spelende ende blasende, dwelck een melodie om hooren was, ende hem so volchden dye massedraghers ende die husiers, ende die herauten Roy darmes vanden princhen ende coninghen ende van die.Ke.M.seer hoochlic verchiert met huerlieder wapen rocks, ende hem so volchden dye Oratuers ende ambassaten van sommege heren princhen ende coninghen. Hier naer eenen Subdyaken die den Pastoraelschen stock drouch van den Paeus, ende hem so volchde noch een ander, die den hoet drouch vanden paeus. Daer naer so volchden noch twee andere die elck eenen candelaer drougen van fijnen goude met eender bernender keersse. Daer nae vp een seer schoon wit peert seer rijckelic verchiert ende verdect met gouden laken, was ghedreghen dat weerde heleghe Sacrament ende lichaem ons liefs heeren Iesu Christi, in een casse ende onder eenen hemel van sijnen sijde ghemaect, dye welcke ghedreghen was van.xij.notable ende eerbare mannen, doctoren in medicinen ende andere rijcke poorters vander stadt van Boulongien, ende.xij.Camerlingen vanden paeus droughen elc een toortse van witten wasse in huerlieder hant rontomme dat helich Sacrament, daer naer volchde die Sacristeyn vanden Paeus te peerde met eender langer witter roede in sijn hant, ende hem so volchden vele Princhen, grauen, Marcgrauen, ende andere elc naer sijne edelheyt ende hoocheyt in schoonder ordonnancie elck met sijnen gheselschape. Daer naer die Hoofmeesters vander.K.M.houdende huere stocken in huere hant, ende die vpperste Hoofmeester nv graue van Roeulx, die welcke alleene volchde, ende voor hem so ghinc die herault Roy darmes, ghenaemt Bourgoengie, ghecleet met sijnen rijckelijcke wapenerock, vp een seer schoon peert, ende aen den saedele van sijnen peerde hinghen grote sacken vol sticken van goude ende siluer nyeuwelincx gheforgeert, in dye welcke aen deen sijde was die ghelijckenisse des hoofts der.K.M.ende rontomme ghescreuen. Carolus quintus imperator augustus, ende aen dander sijde twee calomynen, ende die date vanden Iare ons heren Iesu christi ghescreuen bi cijffren ende rontomme ghescreuen plus oultre, ende duerende dese voorseyde processie, also wel int gaen als int commen, wierp hi aen beyden sijden vander straten alomme grote hantuollen gouts ende siluers van desen voorseyde penninghen, roupende Largesse, largesse. Ende het ghemeyn volck riep met luyder stemmen Imperio, imperio imperio, viue lempereur Charles Catholique. Daer naer dye groote Hofmeester

[fol. lvij.v]

volchde het gheselscap vanden eerweerdighen Cardinalen met hueren cardinaelschen abijten verchiert, naer die welcke quamen dye voorseyde princhen dragende die teykenen ende preparamenten, te wetene het sweert, den sceptre, die werelt, ende die hertoge van Sauoyen en drouch niet, want die.K.M.hadde het dyadema dats die Keyserlicke croone vp sijn hooft, ende doen volchden twee cardinalen waer af deene was die cardinael Cesis, ende dandere die Cardinael Cibo, welcke twee volchden den helegen vader den paeus, ende aen sijn slincker sijde die.K.M.alle beyde onder eenen throone seer hoochlic verchiert, dwelcke ghedraghen was van drie Ambassaduers vander heerschappie van Venegien, ende die andere groote meesters ende edele mannen van Bolongien, ende aen beyde den sijden van hem lieden waren dye lackaeyen vanden paeus, ende vander.K.M.ende die hallebaerdiers, Spaengiaerts, Bourgoengioenen, ende duytschen aen deen sijde, ende aen dander sijde bewaerden hem lieden vanden presse van den volcke. Ende al dat volc oudt ende ionck groot ende cleyne, rijcke ende aerme riepen al met luyder stemmen, viue lempereur, ende verhieuen den name der.K.M.totten hemel toe so exalteerden si hem, in allen hoecken van der straten so werpen si wt den huysen welrieckende cruyden vp den lieden dye daer voor bi ghinghen. Ende naer onsen heleghen vader den paeus volchden twee cardinalen, ende noch twee ander seer eerweerdighe heren, te wetene sijnen principalen Medicijn, ende sijnen vppersten Secretaris. Ende na die.K.Ma.so volchde dye doorluchtighe ende seer edele Graue van Assouwe alleen, ende hem so volchde die Eertsbisschop van Berry, den voorseyde bisschop van Caurie sijnen grooten aelmoessenier, daer naer die edele ende eerbare dom Ioris van Oostenrijck bisschop van Brixe, ende naer hem die edele heere van Grandiual, Niclaeus perriotus, ende mijn heere Michiel May doctuer, ende nv ter tijt Ambassaduer residerende vander.K.M.byden heleghen vader den paeus. Daer naer een groot ghetal van doctoren inden rechten, weerlic ende gheestelic. Item ooc raetslieden ende andere grote meesters ende prelaten vander helegher kercken, ende ander weerlicke heeren ende princhen die den paeus gheassisteert ende behulpich gheweest hadden ende der.Ke.M. Ende ten laetsten so volchden in seer schoonder ordonnancie wel.ij^c.ghewapender mannen te peerde int volle harnasch, ende sittende vp ghebaerdeerde peerden, ende die lancie in die hant, ende waren bi huerder cleedinghe so onderscheyt so datmense lichtelijck kennen mocht wie si waren ende onder wat capiteyn si behoorde, als die sommeghe die hoorden onder den Marcgraue van Arschot, dandere onder den graue van Roeulx, dandere onder den here van Viennes, dandere onder den baroen van sinte Sourlin, ende so voort, naer die welcke volchden die artchiers te peerde in huer rocx van orpheuerie, die welcke hielden het eynde vander processie. In deser schoonder triumphen ende ordonnancie ghinghen onse heleghe vader die paeus ende die.K.M.nae dye kercke van sinte Dominicus. Ende als si tsamen aldus ghecommen waren tot inden middele vanden weghe, sijnde vander kercken ontrent een vierendeel mijls, so namen si seer hoochlijc ende minnelijc orlof deen aen dandere, dwelc seer schoon om sien was die eere die si malcanderen daer betoochden, ende die Paeus gaf daer der.K.M die benedictie, ende keerde duer eenen anderen wech met den helegen sacramente tot sijnen pallaeyse waert, met sijnen gheselscape. Ende die.K.M.met sijnen gheselschape procedeerde totter voorseyder kercke van sinte Dominicus, ende als hi quam aen die poorte der voorseyde kercke, so sadt hi van sijnen peerde, ende daer waren tegenwoordich dye Canonicken van sint Ian van latranen van Roomen, met hueren choorcleederen ende mutsen, die welcke ontfinghen daer die.K.M.seer hoochlic so als dat betamelijc was, ende naer sommeghe ceremonien ende oratien soe ontfinghen si ende creeerden daer die keyserlijcke maiesteyt canoninck van sinte Ian Latranen. Daer naer so ghinc die.K.M.inder voorseyde kercke van sinte Dominicus, ende danckende ende louende Gode almachtich dede daer sijne deuotie, voor den hooghen outaer, ende dit ghedaen sijnde, ende sijn croone weder omme ghestelt sijnde vp sijn hooft, so clam hi daer vp een rijckelijc sitten, dewelc voor sijnder.K.M.verchiert

[fol. lviij.r]

was seer costelic, nemende in sijn hant die werelt, ende het sweert wter scheede, ende slouch daer veel edele ende vaillante mannen Rudders. Ende dit aldus ghedaen sijnde, so es die.Ke.Ma.weder omme te peerde ghegaen met sijnen gheselschape, ende sijn so weder omme ghereden naer het pallaeys inder seluer manieren ende triumphen als si ghecommen waren, maer reden duer eenen anderen wech. Ende also nae dat si alle die spectaculen ende personagien gheleden waren, ende dat si ghecommen waren tot vp die marct, terstont alle die voetknechten die daer van des keysers weghen ghestelt waren, wel acht duysent ende meer, begonsten al huer bussen los te schietene, ende ooc inder ghelijcke so schoten si ooc los dat groot gheschut dat si daer bi hem lieden hadden, welc gheschut sulc een gheruchte maecte dattet scheen dat den afgod Iupiter hadde neder ghesonden alle sijn donderen ende tempeesten dye hy in sijn tresoor heeft. Ende bouen desen noch so luyden alle die clocken, met slouch alle die tamboeren ende bussinen, so datmen nauwe en hoorde noch en sach. Alle het ghemeyn volc riep met seer luyder stemmen. Viue lempereur Charles, viue lempereur Charles, vertellende deen den anderen die victorien die hi ghehadt hadde, ende hem aldus seer exalterende, ende danckende den almoghenden god van sijnder gracien, dat hi hem lieden sulc eenen prinche verleent hadde, ende maecten alle die stadt duere grote vieren van ghenouchten Alle die clocgaten van allen torren ende kercken, alle die veynsteren waren byna vol vierpannen ghestelt, die welcke alssi alle ontsteken waren ghinghen bouen het licht der manen ende der sterren, ende het scheen dat die gheheele stede in eenen viere stont Ende bouen desen alle die dorpen daer ontrent gheleghen ende die voorboughen maerten so groote vieren datse lichteden tot in dye stede toe. Noeyt en wasser schoonder triumphe ghesien, noch oock so costelick, men en heeft oock noeyt in eeneghe Coronijcke ghelesen, hoe oudt dye oock wesen mochte, van dat dese stadt van Boulongien eerst ghesticht es geweest, datter oeyt sulcke triumphe gheschiet es gheweest, noch oock sulck een ghemeyne vrientschap onder malcanderen alsser nv daer ghesien was noch triumphen gheschiet alst nv es gheweest ter Crooninghe vander keyserlijcker maiesteyt voorseyde.