Dits die Excellente Chronijcke van Vlaenderen

Beghinnende van Liederick Buck den eersten forestier tot den laetsten, die door haar Vrome feyten, namaels Grauen van Vlaenderen gemaect Worden [...]

Vanden rijckelicken steecspele, gheschiet naer dat croonemente van Coninck Karel, daer die voorseyde Coninck Karel den vppersten prijs ghewan, nae inhout der chaerten vanden steecspele.

[fol. v.r]

ALs Coninck Karel aldus open hof hielt, so waren daer sommeghe heeren die ter eeren ende weerdicheyt vanden coninck wilden helpen vermeeren die feeste. So waren daer twee heeren die een steecspel beroepen hadden, so quam vpten.xi.dach Februarij die Coninck met sijnen broeder Fernande, ende met Leonora haerder beyder sustere te Valedoly vp die marct met grooten state van veel grote heeren seer costelicken ghecleet, ende si ghinghen vp dat schauot. So quamen daer in die bane die here van Beaurains ende dye here van Souzelles (dye beroepers vanden steecspele waren) verselschapt sijnde metten Conestable van Castilien, den graue Daymont, den Graue van Hano, dye Graue van Daguillaert, ende don Petro Giron die alte seer rijckelijck ghecleet was. Ende die cleedinghe vanden voorghenoemden beroepers ware cramosijn al gheladen ende besaeyt met silueren draken. Sy hadden acht dienende edele mans met rocken, wel dicke besaeyt met bloemen van silueren dienaers met die selue deuijse ghecleet, die hem seer neerstelijck dienden telcken als si staken.

¶ Teghen dese voorghenoemde beroepers quamen ten eersten ter banen die prioer van sint Ians, don Anthoni sijn broeder, ende don Anthoni van Sugenna, die ionge hertoghe van Cleue, die graue van Honnem, don Wanri ende Monfalonnet, don Ian Mendose, don Francisco van Braumont Ende dit was des donderdaghes voor vasten auent. Des dysendaechs daer naer so quamen daer andere stekers ter banen

[fol. v.v]

teghen den beroepers ooc in presencie vanden coninck ende sijnen heeren. Als die Hertoge van Veyar, die Conestable, die Marcgraue Deltoges, dye graue van Hanon, Dammyrael, die prioer van sint Ians shertoghen Dalbe soon, noch ooc dye prioer van sint Ians shertoghen van Veyaerts broeder, die graue Daguillaert, don Gonselle Ten derden quamen teghen dese beroepers die graue van Porcan, die here van Fiennes die prinche van Besignen, die groot Commanduer shertoghen Dalben soon, die ionghe Berre milant, die graue van Sufrintes, Loys van Cadona, Goncian loupes van Padille, don Franscisco van Beaumonte, don Loys van Ras, die heere van Montmorency, die heere van Bredenroede, dye here van Montferant, die Troelliere, Heze de Seneschal etc.

¶ Dese voorseyde heeren waren also costelijk toe ghemaeckt dat dat gulden laken voor cleyn gherekent wert, want die cleedinghen waren al meest ghemaect van ghetrocken gout ende ghetrocken siluer, ende met gheslaghen fijnen goude van veel diueersche manieren ouerdect, ende met peerlen ende met costelijcken ghesteenten ghewracht. Ende als dese heeren nu ter banen ghecommen waren seer costelijcken ghemonteirt, ende als die als die vier eerste gheloopen hadden, so is die Coninc ghegaen, ende heift orlof ghenomen aen die vrouwen ende ioncfrouwen, en hi is vanden schauotte ghegaen om hem te wapenen. Ende int wedercommen is hi in die bane ghereden met so grooten gheluyt, als vijftich claroenen ende tsestich trompetten maken mochten. Ende alder eerste quamen nae die trompetten die herauten ende roys darmes, daer naer die hertoghe van Cleue ende die here van Beures, dye twee banieren droughen verwapent met dye wapene des conincx. Int midden van dien reet die Marcgraue van Brandenborch die den schilt drouch met die selue wapenen gheblasoneirt, daer naer quam die heere van Reulx vpper Hoefmeester van onsen coninck, ende die Gouuernuer van Bresse. Daer naer die Conestable Ladmirante die hertoghe Dalbe, die hertoghe van Veyar, die hertoghe van Nagere die Hertoghe Dargnes, die Margraue van Villame, die graue van Bonneuente, die Margraue Destolges, die graue Daroinne, die here van Chieures, die welcke al te peerde waren, elck een lance in die handt, bereet sijnde ten dienste des Conincx, alle ghecleet in satijn carmosijn rocken. Daer waren.xxiiij.edel mans te voet met schaerlaken coussen, verdect met ghetrocken gout ende silueren webbe doorsneden. Die wambeysen satijn carmosijn verdect met ghetrocken gout ende silueren webbe al doorsneden, ende die bonetten waren auontuerlic. Die coninc was in carmosijn satijn ouerdeckt met ghetrocken goude silueren webbe doorsneden, ende ouer al besaeyt met gouden schelpen, veel quispelen van fijn gout ende siluer, ende tusschen die waren schildekens al ront van gout, daer waren sekere woorden in ghescreuen, die houssuere van sijn peert was vanden seuen. Ende als hi sijnen keer dede vp die bane, so ghinc hi die vrouwen grueten, sijn peert die sporen lustelijc gheuende. Ende daer waren Hertoghen, grauen, Marcgrauen, ende andere grooten heeren, in ghetale.xxx.den coninck dienende, die alsoo rijckelick toeghemaect waren, dat niet wel moghelijc en was om te verbeteren, ende in sulcker manieren dede hi sijnen toer ommegaens der banen. Ende als hy dat ghedaen hadde, so quam hy hem voor dye Iugen presenteren, daer sijn deuoir doende naer inhoudt ende costume des steecspeels. Ende dat ghedaen sijnde stelde hi hem vp deynde vander lijsten, ende liep teghen den heere van Souzelles sijnen groten escuier, den welcken hy een deel van sijn pluymagie stack, sijn lance draghende so recht als een draet. Ende siende dat hy sijn lance niet ghebroken en hadde stelde hy dye weder recht vp, weder om keerende vp deynde van die lijste om te loopen die ander reyse. Ende byden ghenen commende dye teghens hem quam gheloopen, gaf he sijn peert die sporen ende raecte den seluen Souzelles vp die gardebras, maer ten vatte niet, ende die lance brac in cruysinghe dat si in dye lucht vloghen. Ten derden stac hi den beroupere vp tfauxamet dat sijn lande brack, maer ten was gheen prijs, want dye Capittelen hielden eenen voet vry. So stelde hi hem ten vierden mael om steken, ende hi stac den berouper

[fol. vi.r]

opt hoochste vander targhen, dat hi sijn lance in veel stucken brack. Ende daer was doe een groot gheroep der blijdtschapen vanden volcke, want daer waren wel.x.M.menschen present. Ende aldus voldaen hebbende dat recht vanden capittelen van dat selue steecspel, verselschapt sijnde metten seluen heren die met hem commen waren, reedt hi wech om hem te ontwapenen. Ende als die coninc wech was soo volliepen dye ghene dye noch te lopen hadden. Ende dat ghedaen sijnde begostmen die foulle ende ouer hoop te steken, daer menighe lance ghebroken wert. Ende die Foulle ghedaen sijnde, so reedt ons coninc ende dye vrouwen naer thof vanden coninck, daer was doen die maeltijt bereyt, ende die coninghinne van Aragoen was tot der maeltijt met veel Hertoghinnen, Grauinnen, mercgrauinnen ende met vele ander grote vrouwen, die also costelijcken ghecleedt waren dattet wondere waer om te verseggen, ende dat was een ghenuechte ende een triumphe om te sien.

¶ Nae der maeltijt so dede die coninc eenen dans maken, ter eeren vanden vrouwen ende ioncfrouwen. Daer quamen seer lustelijck inden dans, die here van Beuurains, ende die heere van Souzelles, ende ooc dye ander heeren die ghesteken hadden, ende elck bewaerde daer seer rustelijc sijn eere, so dattet was een melodye om te aensien. Ende die vrouwen waren seer rijckelijc ghecleedt, want alle dye vrouwen ende ioncfrouwen van des conincx suster Leonora hadden wit satijn aen met gouden laken gheuoedert. Ende dye vrouwen ende ioncfrouwen van dye coninghinne van Aragon waren al ghecleedt met swart fluweel. Ende die mouwen vanden tabbaerden waren seer gheladen met gouden platen van menigerhande diuisen, ende met ontallijcke veel costelijcke ghesteenten. Ende die coninc was doe ghecleedt met een wambays ende roche van satijn cramozijn, verdect met ghetrocken gouden ende silueren webbe, ende een Spaensche cappe vanden seluen gheuoedert met fijnen Sabelen.

¶ Ende daer was ghesloten bi den vrouwen ende iugen, dat ons coninck den prijs hadde van dloopen ende steecken. Ende Leonora sijn suster presenteerde hem den prijs. Ende die here van Souzelles hadde den prijs vander foullen, alsmen ouer hoop stack. Ende als nae middernacht was, so leyde ons coninc die coninghinne tot in haer hof, ende doe keerde die coninc weder in sijn hof, ende elc int tsijne Ende so verghinck dye feeste met blijscapen ende vrientschapen. Dye dinghen vanden coninc prospeerden, ende hadden eenen gheluckighen voortganck alle daghen meer ende meer, ende al dat volck vanden conincrijcken bewesen hem alle diensten onderdanicheyt.

¶ Anno xv^c.xviij.in die Maerte, doen wert Tantwerpen eenen schipper verwesen, ende doen hi gherecht soude worden soo sloech die hanckman inden knoop vanden doecke, soo dat den doeck afviel, doen meende dye hanckman noch weder om te slaen, maer als die schepper den slach sach comen, doen schoot hi men den handen daer teghen, ende doen sloech hi die coorde ontwee. Ende doen schoot dye mesdadighe op, ende liep te Berchem int capelleken. Ende daer naer so quam heer Claeys heere van Berchem int capelleken, ende leyden op sijn hof daer hi drie daghen lach. Ende daer naer so starf hi vander quetsueren, ende werdt begrauen te Berchem opt kerckhof.

¶ Item inden April daer naer, doen voer Dierick paesschen met een nyeuwe schip, tmeeste dat oeyt Tantwerpen gheweest hadde (ende was daer ghemaect) naer Iherusalem. Ende doen si op theylich landt quamen werden si alle gheuanghen, want die Turcken wouden segghen dat sy alle bespieders waren, maer si raeckten daer ten laetsten wte met grooten coste, ende deden volcomelic huere pelgrimagie, ende quamen van daer te Roomen. Ende van daer so quamen dye pelgrems ouer landt naer Antwerpen, ende tschip metten capiteyn quam Tantwerpen int naeruolghende iaer met behoudender reysen.