Dits die Excellente Chronijcke van Vlaenderen

Beghinnende van Liederick Buck den eersten forestier tot den laetsten, die door haar Vrome feyten, namaels Grauen van Vlaenderen gemaect Worden [...]

Dit gheschiede binnen den iare van.lxxviij.

ITem twas gheordonneirt dat men duytsche saudenieren hueren soude, omme die oorloghen te sustineirene. Maer tvolc van Brugghe, iae die meeste menichte en wilden daer toe gheen ghelt gheuen, maer si seyden datmen tvolck nemen soude dat in diueersche plecken van Vlaendren verdreuen was, ende hem lieden wel betalen, maer sy en wilden gheen ander volc hebben ghenomen dan vlaminghen.

¶ Item seyden ooc die Dekens van Brugghe, datter gheen minne in bringhen en soude, dat die van Ghendt selue huyt trecken souden, ende dat die van Brugghe vreimde lieden huyt seynden souden. Vp welcke questie eene vergaderinghe ghehouden was, tsaterdaechs naer paesschen.Anno.lxxviij. Ende tsanderdaechs daer naer waren dambochten weder vergadert vp tselue stic, maer tvolc van Brugghe en wilde gheen vreimde saudeniers, ende si en wilden gheen fault yemende gheuen dan vlaminghen, ende si wilden tghelt weder ghekeert hebben dat ghegheuen was om die duytschen te betalene.

[Den derden dach van April en den.viij.sten dach van April]

¶ Vp den derden dach van April was begrauen meester Heyndric rutere een weerdich doctuer in Theologyen.

¶ Vp den.viij.sten dach van April quamen die van Lens ende vander Basseye, ende quamen van Doornicke, voor dye stede van Rijssele, daer mijn here Daneel van Meerrewe metten garniesoene van Rijssele teghen trac, daer seere gheuochten was. Ende daer bleuen versleghen bedt dan drie hondert persoonen, ende wel.lx.fransoysen warer gheuanghen. Ende van onsen lieden bleuer maer.vi.doot.

[Den.x.sten dach van April.Anno lxxviij]

¶ Item vp den.x.sten dach van April.Anno lxxviij.ghinc inne het groot aflaet te brugghe, gheseyt het iaer van gracien ende gheduerde totten.v.sten dach van Wedemaent, ende dien dach al elc mensche gheuende also vele als hi binnen eender weke verteeren soude in spijse ende in drancke. Dies moeste elc mensche visiteren die.vij.kercken.viij.daghen lanc gheduerende. Ende dye van buyten der stede waren, die souden ontstaen met drie daghen te gane.

      Dit waren die seuen kercken.

Eerst onser vrauwen kercke

Sint Saluators kercke

Sinte Donaes kercke

Sint Iacobs kercke

Sint Gillis kercke

Sinte Wouburghen kercke

Sinte Cruys kercke buyten Brugghe

¶ Ende dese gracie gaf die paeus Sixtus die vierde, omme der orloge wille die tusschen Vranckerijcke ende Vlaendren was, soe dat menich mensche te Roome nyet gaen en mochte, twelc een groot confoort was voor meneghen groten sondare.

[Den.xx.sten dach van April]

¶ Item vp den.xx.sten dach van April doe leden duer die stede van Brugghe.viij^c.mannen te peerde int vulle harnasch, die welcke personen hadden elc een swarte bende van lakene, met eender witter.B.ghecroont ende besaeyt met gheluwe sint andries cruycen, die welcke.viij^c.personen huyt ghesonden waren huyter name vander stede van Brugge, ende haerlieder capiteyn was mijn here van Bryane. Maer die bastaert van Simpol die bleef den dienst vuldoende in die orloghe ende vp tvelt, byden.iij.coninghen buyten Brugge. Daer waren si alle betaelt van eender maent te voren, ten coste vander stede van Brugghe, ende sy quamen ter cruyspoorte inne, daer die Burchmeesters van Brugghe voren reden, ende deden gheleede tvolc van wapenen tot buyten der smedepoorte. Twelc gheselschip seer schone om sien was, want het waren huytghelesen mannen huyt Henegauwe, huyt Artois huyt Vlaendren, ende ooc sommeghe duytschen, ende was al volc dat wel ter wapene ghewuene was. Ende dese trocken sterckelic yeghen dye fransoysen.

[Den.xxi.sten dach van April]

¶ Vp den.xxi.sten dach van April, ende was dijsendach, so quam me vrauwe van Bour

[fol. CC.i.r]

goengien Marie in Brugghe sittende in eenen osbare alleene, met een cleen maechdekin in haren schoot, ende al haer ioncfrauwen volchden haer in rijckelicke waghenen ende si was gheacompaengiert met vele heren ende vrauwen, ende quam van Ghendt.

[Den.xxiiij.sten dach van April.Anno.lxxviij]

¶ Als die hertoghe Maximiliaen in Holland ende in Zeelandt gheweist hadde, ende als die Prinche beede dye landen besworen hadde, doe trac hi ouer naer Antwerpen, ende die van Ghendt trocken met state metten Prinche tot Antwerpen toe, ende baden den prinche dat hi met hem lieden te Ghendt waert wilden commen, also hi dede. Ende dat was om tcommuyn van Ghent te payene, of si souden anderwaeruen een wapeninge ghemaeckt hebben. Ende die prinche binnen Ghendt commende, hi wasser eerlic ontfanghen. Ende met vele soete woorden totten volcke sprekende, so stelde hijse te vreden, ende bleef dien nacht te Ghendt. Ende die van Ghendt hadden wel ghewilt dat die Princersse van haren eersten kinde gheleghen hadde te Ghendt. Maer die prinche seyde dat die heren vanden Toysoene nyet en waren vanden auijse. Ende die van Ghendt hadden wel ghewilt dat die prinche sijn Toysoen te Ghendt ghehouden hadde. Maer dye prinche die seyde, dat die heren vanden Toysoene ghesloten hadden datment te Brugge houden soude, ende dat om sekere causen, also dat die van Ghendt ghepaeyt waren. Ende hi quam van daer te Brugge, daer hi sauents in quam met toortsen, vp den.xxiiij.sten dach van April.Anno.lxxviij.met schonen state, ende met sijnen trompetten voor hem, ende sijne Heraulten alle vercleet met wapenrocken van sijnen landen, ende daer naer quam hi ghereden tusschen sijne Artchiers, die neffens hem te voet ghinghen, maer sy en hadden noch gheen selueren iorneyen naer dhoude costume. Van welcker incomste die van Brugghe seere grootelick verblijt waren, alst recht was.

¶ Item in desen seluen tijt so was een tractiet van paeyse ghemaect tusschen den hertoghe Maximiliaen voorseyde, ende den Zwitsen. Maer die Zwitsen wilden dat die vpperste stede van alle den landen die die Prinche aen vrau Marie sijne geselnede behuwet hadde haren seghele aen tvoorseyde tractiet hanghen souden, in teekene van paeyse, als nemmer meer wrake te doene van hertoghe karels doot. Ende daer omme trac die prinche van Antwerpen ouer Ghendt, ende hi ghinck selue in die Schepen camere hare seghelinghe begheerende. Maer die van Ghendt seyden dat si eerst met die van Brugghe spreken wilden. aldus quamen die van ghendt te Brugghe, ende daer was die seghelinghe vanden Zwitsen gheconsenteirt bi vriendelickheden.

[Den.xxv.sten dach van April.Anno.lxxviij.ende was Sinte Marcx dach]

¶ Item in tselue iaer vp den.xxv.sten dach van April.Anno.lxxviij.ende was Sinte Marcx dach, doe gheuiel een wonderlicke bloetstortinghe binnen der stede van Florencen, ende dat al om tbouen sitten van diueerschen gheslachten, die ten voorseyde daghe quamen wel ghewapent, ende groot volcke met hem lieden brijnghende. Die Cardenael van Advincla Petri ende die bisschoppen van Pijsen waren binnen der stede al ghewapent ende voorsien omme doot te slane, het geslachte van Cosme ende Medecys, ende sy sloughen doot grote menichte van haren volcke, soe varre dat tgheslachte van Medecys hem seere sterckelick te weere stelden, metsgaders dye hulp vanden commune, ende si versloughen hare vyanden, ende vijnghen den Cardenael voorseyde, ende ooc den Bisschop. Ende waren daer naer gheiusticiert, ende velde vanden anderen waren ghehangen metten hoofde nederwaert als valsche verraders. Want si quamen om die stede van Florencen te beroouene, ende te destrueirene.

¶ Item als dye Hertoghe Maximiliaen te Brugghe in quam ten daghe voorseyde, so quam met hem een ionghelinc te peerde in tvulle harnasch, ghehelt ende met een glauye in die handt, ende sijn peert was verdeckt met eender couuertuere van ledere, ende beschildert met traelgyen, daer een ionghelinc in ghesloten was, ende een ioncfrauwe hem dye hant biedende. Ende daer stont ghescreuen. Ie suys trauelgies. Ende dese ionghelinck hiet Honoratus, ende hi was een vroom man van wapenen. Hi hadde den coninck van Vranckerijcke ontboden dat hy quade cause ende onrecht hadde yeghen onser princerssen landen, maer dat dye voorseyde Princersse goede cause ende goet

[fol. CC.i.v]

recht hadde haer landen te beschuddene, ende haer seluen te verweeren, ende dat wilde hi in eenen camp tusschen twee sonneschijnen bewijsen yegens eenen edelen fransoys, die die coninc yeghen hem stellen wilde.

¶ Item die coninck van Vranckerijcke gaf desen Honoratus vry gheleede omme te commene Tatrecht, ende daer sijnen camp te vulcommene yeghens eenen fransoys dye hi hem leueren soude. Ende dit was dye cause dat die voorseyde Honoratus reedt in sijn vulle harnasch voor den prinche, daer hi orlof aen nam, ende track tot sijnder dachuaert waert. Ende tes waer dat daer te voren een fransoys quam bi saufconduyte voor dye stede van Valenchiene, ende hi begheerde te rijdene met scherpen glauyen teghens eenen Bourgoengien. Te wetene wie dat den anderen van leuenden lijue ter doot broche, die soude daer mede winnen peert ende harnasch. Ende die fransoys dye coos huyt seuen Bourgoengien. Emmer dese voorseyde Honoratus aenghinck den Camp, ende ghecreech dye victorie yeghens den voorseyde fransoys, want hi hem met sijnder lanchie duerreedt. Dies wan hi sijn peert ende harnasch als voorseyde es.

¶ Ontrent den seluen tijt was een wonderlic dinc ghesien in Vranckerijcke, van Lyons sur la Rone totter stede van Orlyens gheleden. Daer worden alle die wijngaerden verbrandt vanden ongheweirte. Ende in sghelijcx bedarf al tcoorne dat daer ontrent vp tvelt stont. Voort was daer een eertbeuijnghe wel.viij.daghen lanck. Voort soe sachmen groot volck van wapenen commen in die lucht, al of si die gheheele weerelt te nieten ghedaen souden hebben. Ende nyement en wiste van wanen dat si quamen, noch waer dat sy weder beuoeren, twelck een wonderlic teeken was.

¶ Item noch bouen desen so quam een capiteyn ghereden huyt Vranckerijcke vanden fransoysen, daer hy een schaepherder vandt vp een velt by sijnen schapen, ende hy vraechde den schaepherdere of hy gheen broot en hadde. Hi seyde iae hi, ende hi gaf den capiteyn een gheheel broot, maer als men dat broot open sneet, soe lieper root bloet huyte.