Dits die Excellente Chronijcke van Vlaenderen

Beghinnende van Liederick Buck den eersten forestier tot den laetsten, die door haar Vrome feyten, namaels Grauen van Vlaenderen gemaect Worden [...]

¶ Dit sijn die presentacien die dye van Ghendt presenteerden hueren Prinche den Hertoghe Phelips, omme te commene tot eenen goede paeyse, ende in sijnde gracie.

¶ Dat.xliiij.Capittel.

EErst aengaende dye vernyeuwinghe vander wet van ghendt presenteren ende sijn te vreden, dat die selue vernyeuwinghe ghedaen sy, naer der vorme ende manieren van den coninc Phelips. Int iaer.M.CCCC.ende een ende sonder dat die vpper Deken vanden neeringhen, ende die Deken vander weuerye hem lieden yet moeyen sullen of onderwinden in die selue vernieuwinghe, noch vander kiesinghen ende elexien van Keysers, alst verclaert staet in die voorseyde preuilegie, noch dat si niet meer moghen nomen noch doen nomen die Keysers, om eenege te kiesene om schepenen of raden ghecoren te sijne. Ende oock so en sullen si hem niet moeyen noch onderwinden in die hantieringhe ende iurisdictie vander wet, noch in vonnessen die bi schepenen of raden ghewesen sullen sijn, noch present wesen in die camere van schepenen, als si hem lieden beraden sullen om vonnessen te makene vp die ghedinghen voor hem lieden hangende, noch en sullen ooc niet voor ooghen noch daer bi sijn, alsmen dye Keysers kiesen sal, maer sullen hemlieden alleenlijc moeyen ende onderwinden

[fol. C.xxi.r]

in tghene dat noopt ende aengaet haerlieder officien. Ende waert dat bi ondercruypinge of bi eeneghe beloften si hem verstercketen of veruoorderden hem te doen procedeirene, of te apointeirene eeneghe saken metten voorschepen, of dat si daer bi wesen wilden omme te nommene dye voorseyde Keysers vander stede of belet doen den seluen vander wet, in huer lieder officie in dat souden die voorseyde dekenen ofghestelt ende verlaten wesen van huerlieder officien ende dekenschepe, ende gherekent voor onbequame omme in wetten of in eeden te sijne, ende voort ghepuniert te sijne naer die ghelegentheyt vander sake, ende men sal voortaen voortgaen in dese voorseyde vermakinge vander wet, naer tinhouden vanden voorseyde preuilegien, nemende ende kiesende.xxvi.notabele persoonen vanden vroomsten vander voorseyde stede, sonder die inwoonders te aen siene. Ende sonder dat die.iiij.keysers voorseyde sullen moghen tghetal vanden.xxvi.personen nemen huyt den drie leden vander voorseyde stede, maer sal wesen in die moghenthede van den voornoemde Keysers te nemene ende te kiesene naer huerlieder aduijs tghetal van den voorseyde.xxvi.persoonen vanden alder vroomsten ende notabelsten vander stede, ende sal voort blijuen in die macht vanden houden schepenen te kiesene vier goede redelicke mannen, vander stede weghe, sulck als hem lieden in huerlieder conscientie goet duncken sal omme dye electie te doene vanden nyeuwen schepenen ende Raden, sonder dat die voorseyde Dekenen, noch ooc andere hem lieden daer of onderwinden sullen. Niet yeghenstaende alle andere costumen ter contrarien. Ende als nv so moeten ghedooghen die voorseyde van ghendt, dat sonder te verbeydene half ougst men die voorseyde wet vermaken sal naer tinhouden vanden seluen preuilegien also voorseyde es, ende dat die voorseyde wet alsoe vermaeckt blijue, totten voorseyde half Ougst, in tiaer naestcommende, te wetene int iaer van.Liiij.

¶ Item aengaende der poorterye vander voorseyde stede van Ghendt, die van ghendt also wel om de poorterye te vercrijghene in die veruolghinghe, ende in dye onderhoudinghe van haren poorters ende poorterssen sullen die ghebruycken ende vseren naer tinhouden van haren preuilegien ende anders niet. Niet yegenstaende alle andere costumen der contrarie.

¶ Item aengaende den ban diemen te ghendt doen sal, die schepenen en sullen nyet moghen noch schuldich sijn voort aen dye te doene sonder consent of ottroy van mijnen gheduchteghen here of van sinen baliu van ghendt. Ende waert datter die baliu niet wesen en wilde noch metten voorschepenen niet voor oghen en quame om de voorseyde ban te doene als hijt versocht soude wesen, dye voorseyde voorschepenen van Ghendt moghen hem dies beclaghen voor mijnen gheduchten heere, wesende binnen den lande. Ende in sijne absencie voor die lieden van sinen Rade, omme daer inne te voorsiene so dat behoren sal. Ende vp dat beede die partyen ghehoort sijnde, beuonden wort dat die selue Baliu in ghebreke gheweist heeft, sal verlaten sijn van sijnder officie, ende een andere in sijne stede ghestelt worden, ende daer bouen ghepuniert sijn nae der gheleghentheyt vander sake so dat behooren sal.

¶ Item aengaende dye ordonnancien ende statuten, die voorseyde schepenen van ghendt en sullen voortaen niet moghen noch schuldich sijn te makene eeneghe ordonnancien of statuten sonder oorlof ende consent van onsen gheduchten heere, of sinen Baliu van Ghendt verclaersende van onweerden ende te nieten die ordonnancien ende statuten die byden voorseyde schepenen ghemaect sijn sonder consent of ottroy van onsen gheduchten heere ofte van sinen Baliu van Ghendt.

¶ Item aengaende die kennessen vanden officiers dye welcke kennessen mijn gheduchte heere hem secht toebehoorende. Dye voorseyde van Ghendt hebben gheaccoordeirt dat die voorseyde kennessen in alle criminale ende ciuile saken aengaende den voorseyde officiers, ter cause van huerlieder officie nemen ende aenueerden eeneghe kennesse, ende aller tghene datter aen hanct of aengaen mach sal sijn ende toebehooren mijnen gheduchten heere alleene, of een ghebuerde dat eenege vanden seluen officiers, onder tdecsel van huer lieder officie nemen of aenueerden eenege kennesse vp warachteghe poorters vander stede van Ghendt, andersins of in andere sticken dan in die saken verclaerst in die voorseyde

[fol. C.xxi.v]

preuilegien vanden Graue Guy die voorseyde Baliu van Ghendt sal daer toe ghestelt sijn ende die macht hebben van mijns gheduchs heeren weghe, vp die clachte van die voorseyde van Ghendt te ordonneirene ende te bedwingene den voorseyde officiers te wederstellene, ende te latene die voorseyde preuilegien van Ghendt naer tvoorseyde preuilegie. Ende so hi beuijnden sal ghedaen te sine, met redenen ende partyen ghehoort. Ende worde dye selue Baliu daer of in ghebreke vonden, dye selue Schepenen sullen hem moghen beclaghen voor onsen gheduchten heere ende Prinche, vp dat hi binnen den landen sy, ende in sine absencie voor sinen Raedt, ende mijn geduchte here of sinen raedt die sullen daerinne voorsien, also met redenen die daer toe behoren sal. Ende worden die voorseyde officiers gebreckelic daer in bevonden, si sullen verlaten sijn van huer lieder officien, ende andere in hare stede ghestelt, ende bouen dien ghepunieert sijn, naer die gheleghentheyt vander sake.

¶ Item aengaende die kennessen van fayten ende mesdaden ghedaen bi eenege poorters van Ghendt, die voorseyde van Ghendt accorderen bi also dat eeneghe warachteghe poorters van ghendt daden eenich fayt of mesdaet, huytghesteken die vrye stede van Ghendt van wetten, dat die voorseyde mesdadeghe warachteghe poorters of poortersse sijnde sullen moghen kiesen te wetten betrocken te sine van huer lieder mesdaet, oft fayt voor die Scepenen van Ghendt, of in die iurisdictie ende heerlichede daer tfayt gheschiet es sonder dat die voorseyde van Ghendt moghen trecken te hem lieden waerts, die kennesse vanden voorseyden fayte oft mesdaet, noch vanden fayten vanden welcke eeneghe van huer lieder warachteghe poorters souden bedreghen moghen sijn, al waert ooc dat dye principale vanden fayte haer lieder poorter ware. Ende en sullen maer kennesse hebben, dan vp haer lieder poorters alleenlic, die de voorseyde fayten of mesdaden ghedaen sullen hebben huyt ghenomen die vrye steden van wetten als voorseyde es.

¶ Item aengaende die placcaten ende dye beslotene brieuen van die van Ghendt, dye si scrijuen aenden officiers van mijnen gheduchten heere ende aen andere, si sullen hem voordtaen scrijuen ende onderschrijuen beneden, sonder bouen of in thooft vanden brieue te scrijuene, ende sullen hem daer inne beleeden, ende voordtaen reghelen also dander drie leden van Vlaendren ende anders niet.

¶ Item voort presenteren, dat bi haer lieder hooftmans Schepenen ende Dekenen metten ghenen die commen sullen voor mijnen voorseyde gheduchten heere, of mijn heere van Chaerloys sinen sone, omme te roupene ghenade, sy sullen doen bringhen haer lieder bannieren ende die presenteren mijn gheduchte heere ende Prinche, ende hem die leueren, om sinen wille daer mede te doene, in teekene ende maniere van beteringhe van haer lieder mesdaet, dat si die yegens hem vp gheheuen ende ghedreghen hebben.

¶ Item als aengaende die witte caproenen van Ghendt, si en sullen niet meer huseren te maken noch te hebbene eeneghe witte caproenen, noch van eeneghe andere lieden van sulcker condicie, ghelijcke als groene tenten, of derghelijcke, of van wat manieren dat si ghenomt souden moghen worden, ende hebben hier voortijts dat bi quader costume voordt ghestelt yeghens redene, ende dat ghehuseirt onder tdecsele van te doen execucie van haerlieder vonnessen ende beuelen, dye welcke costume es ende wesen sal te nyeten ende of gheleyt. Maer omme dese vonnessen en executyen die men doen sal, en schuldich sijn daer in, ende bi sulcken middele ende manieren als dat behooren sal te doene, sal mijnen gheduchten heere daer toe stellen sinen Baliu van Ghendt.

¶ Item als van beroupen van saken ende van processen inghebrocht ende hanghende voor die wetten, of ander officien vander stede ende casselryen van Oudenaerde, van Cortrijcke, vanden Graefschepe van Aelst, vanden lande van Waes, ende van vier ambochten, van Bieruliet, ende van Denremonde, ende andere binnen den lande van Vlaendren, die voorseyde van Ghendt en sullen nyet meer vseren noch moghen doen.

¶ Item aengaende dye voorseyde steden ende Casselryen, van Cortrijcke, Oudenaerde, van Bieruliet, van Denremonde, van Aelst, ende vanden lande van Waes, ende vier Ambochten, die welcke steden casselryen, ende landen

[fol. C.xxij.r]

mijn gheduchte heere wille dat si blijnen eewelick ende tallen daghen vry ende exempt vander macht ende auctoriteyt ende Casselrye van Ghendt, omme der redenen wille vooren verhaelt van mijns gheduchs heren weghen.

¶ Dye voorseyde van Ghendt sijn ghepaeyt dat die voorseyde Steden, Casselryen, ende Landen, blijuen in sulcken state als sy nu ten tijden sijn, sonder daer inne yet vernyeut oft gedaen te sine, aen deenside, noch aen dandere, gheduerende den tijdt van eenen haluen iare, ingaende ende gherekent vanden daghe, dat die voorseyde heere omme die heerlicke beterijnghe, den welcken tijt hangende ende metten eersten datment sal moghen doen, in deser mannieren sal gheapointiert worden ende gheordonneirt by vriendelicken weghen, of by iusticien, also hier naer gheaccordeirt sal worden. Ende daer inne dat mijn gheduchte here ende die van ghendt ghepaeyt sullen sijn sonder emmer dat dye van Ghendt in desen saken hem lieden sullen willen helpen vander gracie ende vergheuenesse die mijn gheduchte heere hem lieden doen sal van huer lieder mesdaden ende verbuerten, noch dat die voorseyde gracie preiudiceren mach, of mijn gheduchte here aengaende die saken vanden voorseyde steden ende casselryen van Cortrijcke, Oudenaerde, Aelst, Denremonde, Bieruliet, ende den lande van Waes, ende vier Ambachten, daer of dat vooren mencioen ghemaect es Ende sullen bouen dien die voorseyde van Ghendt also varre als dat aen gaet, blijuen in sulcke recht als si daer inne moghen hebben, ende schuldich sijn van hebbene, ter tijdt van nv.

¶ Item als aengaende dye eerlijcke beteringhe, si presenteren ende bieden, ende haer lieder hooftmannen, ende Raedtslieden vanden seluen hooftmannen, metten Schepenen vander wet ende nyeuwer wet, ende met alle haren Dekenen ende inwonende poorters van ghendt, totten ghetale van twee duysent lieden, ten minsten sullen commen voor onsen gheduchten heere, of mijn heere van Charloys sinen sone, een halue mijle buten der Stede, ten sulcken daghe als mijnen gheduchten here ghelieuen sal te ordonneirene ende te verclaerene, dats te wetene vanden voorseyde hoofmans ende Raedtslieden in huer lieder lijnen cleederen bloots hoofts, ende baeruoets, ende alle andere onghescoeyt, ende bloofts hoofts, ende baeruoets, Ende si sullen alle gaedere vallen vp haer lieder knyen voor mijnen voorseyde gheduchten here, of voor sinen sone Kaerle van Charloys, Ende in sulcke stede wesende alst voorseyde es sullen segghen ende doen segghen huyde byden mondt van eeneghen van hem lieden in Fransoyse, dat sy valschelicke ende aerghelick als rebelle ende ouerhooreghe ende grotelic begrijpende yeghens mijnen voorscreuen gheduchten here, ende sijnder hoochheyt ende eerlicheyt grootelic mesdaen hebben, ende hebben hem lieden ghestelt inde wapene, ende ghemaect hooftmannen om mijnen gheduchten here vploop te doene ende sine lieden. Ende hebben hem ghedaen vele ende onbehoorlicke saken, ende weghen van fayte, daer of dat si berau ende leedtscap hebben, ende begheeren in alder ootmoedichede gracie ende ghenade, ende ontfaermichede aen mijnen voorscreuen gheduchten heere, ende aen mijn heere van Chaerloys sinen sone.

¶ Item aengaende den.iij.poorten, te wetene die twee poorten vander seluer stede, deene gheheeten die perscelle poorte, ende dandere die hoochpoorte, duer die welcke twee poorten dye voorseyde van ghendt huyt trocken, ende schieden van ghendt vander Riuiere vander schelde, omme te belegghene Oudenaerde, ende dader poorte gheheeten die hospitael poorte, dye staet ter sijden van den lande van Waes, duer welcke poorte die van Ghendt trocken omme te gane te Repelmonde, ende vploop te doene mijnen voorseyde gheduchte heere en sine wapeninghe. Dye voorseyde van Ghendt consenteren ende sijn te vreden dat dese voorseyde twee poorten duer die welcke die van Ghendt huyt trocken om te belegghen Oudenaerde, ende dat was vp eenen donderdach naer Paesschen, int iaer.M.CCCC.ende.lij.sullen sijn en blijuen ghesloten nv ende teeuweghen daghen, telcken donderdaghe in elcke weke, so datter nyement huyte noch in en sal moghen gaen vander voorseyde stede. Ende bouen dien sijn ooc te vreden, dat die hospitael

[fol. C.xxij.v]

poorte in eeuwegher memorie ende ghedenckenesse sal ghesloten ende toeghemaecst sijn, ende ghecondempneirt sijn nemmermeer die te moghen opene doen, noch ooc bi der seluer poorte te moghene maken eeneghe huytganck ofte inganck binnen der stede, Ten si byden consente ende goeder gheliefte van onsen voorseyden gheduchten heere, ofte sine naercommers Grauen oft Graefneden in Vlaendren sijnde, in toecommende tijden.

¶ Item aengaende die Restitutie vanden schaden ende achterdeelen, dye ghecommen sijn mijnen voorseyde gheduchten heere van der quetsinghe ende verminderinghe van sinen demeynen in sinen lande van Vlaendren, ende van Henegauwe, ter cause van der oorloghe, dye voorseyde van Ghendt metsgaders den anderen drye leden sullen vergaderen te dier cause, ende te samen spreken omme te auiseirene eeneghe weghen ende middelen, dat ghenouch sy, so dat hem mijn gheduchte heere daer mede ghepayt houden sal, als ouer die mesdaet vanden voorscreuen van Ghendt.

¶ Item omme die profijtelicke beterijnghe, presenteren die voorseyde van Ghent by also, dat die voorseyde leden accoorderen ende auiseren metten voorseyde van Ghendt eeneghe redelicke saken, vanden welcken mijn gheduchte heere hem ghepaeyt houdt, omme die restitucie van sinen schaden ende achterdeelen daer oft dat in tvoorseyde aertijcule vermaen ghedaen es. Ende die voorseyde profijtelicke beteringhe sal wesen twee hondert duysent Rijders. ende bi also dat die voorseyde restitucien in der mannieren, so dat mijn gheduchte here ghepaeyt si, so sal die voorseyde beteringhe wesen drie hondert duysent Rijders.

¶ Item omme dye reparacie noch breedere, ende omme te weder stichtene, dyueersche kercken in Vlaendren gheschendt ende verdoruen sonderlinghe die kercke van Repelmonde omme te makene vp gheheuene cruycen ende boghen, ende ooc fundacien van messen te Repelmonde voorseyde, ende elders daerdat mijn gheduchte heere ghelieuen en noodtsakelic dijncken sal. Daer voren dat dye voorseyde van Ghendt presenteren, mijnen gheduchten heere, die somme van vijftich duysent gouden Leeuwen.

¶ Item aengaende die pointen ende artijculen die ghepasseirt waren te Ghendt bi den ghedeputeirde vander stede van Ghendt, met mijnen heere den Bisschop van Doornicke, ende andere Raedtslieden van onsen gheduchten here, aengaende diueersche dolinghen als doe ghedaen huyter name van mij gheduchten heere, die welcke artijculen sijn gheteekent metten handteekenen van Meester Ian Rijn, Meester Gillis pappel, ende Meester Pieter goetghebuere, dye voorseyde van Ghendt sijn gheaccoordeirt, dat eeneghe vanden voorseyde artijculen die nyet begrepen noch gheapointiert en sijn hier voren, die welcke mijn gheduchte here huyt nemen wille, sullen bi die voorseyde van Ghendt al danckelic wesen ende gheconsenteirt, also si ghepasseirt sijn, ende gheteekent by die voorseyde clercken van der stede van Ghendt.