Dits die Excellente Chronijcke van Vlaenderen

Beghinnende van Liederick Buck den eersten forestier tot den laetsten, die door haar Vrome feyten, namaels Grauen van Vlaenderen gemaect Worden [...]

¶ Hoe die Hertoghe Phelips van Borgoengien track te Lutcenburch, omme Thertoochschip te stellene in dobedientie vander Hertoghinne sijnder moeye. Anno.xiiijc.ende.xliij.

¶ Dat.xl.Capittel.

[fol. C.xv.r]

ITem tes nv te verstane hoe die Hertoghe van Bourgoengien maecte grote ghereedtschepe, omme te trecken in tlandt van Lutcenburch. Ende men sochte daghelicx vele middelen ende manieren om te wetene oft men mochte tractieren van paeyse tusschen der Hertoghinne van Lutcenburch, ende dye ghene die haer Rebel ende ouerhoorich waren, tot welcken middele men nyet ghecommen en conste. Ende omme dese cause dye hertoghe van Bourgoengien ghereede hem toe met groter machtdom te oorloghen, vp die ghene die desobeysant waren der voornomder hertoghinne. Ende die Hertoghe van Bourgoengien sandt metten eersten vp die van Lutcenburch, te weten mijn here Symoen de la lain, met viere of vijf hondert vechtender mannen, die welcke hemlieden versaemden metten Graue van Valkenburch, ende meer andere edele mannen van dier maertse ende lande daer ontrent gheleghen, die welcke ghealygiert waren metten Hertoghe van Bourgoengien, ende si worden ghelogiert te Lahon, ende in andere steden die de party hilden metter Hertoghinne. Ende daer ghecommen sijnde, si hoopten ende meenden bi goeden middele te bringhene ter obediencie vander Hertoghinne die stede van Tyonvyle in twelcke dat si misten omme dat die Graue van Clijt ende die van sijnder partye waren hadden volc van wapenen, omme die stede te houden ghetrocken die stede themwaerts. Ende si steldender inne volc van wapene, omme die stede te houdene ende te helpene. Ende corts daer naer, so quam die voorseyde Graue van clijt, ghestoffeirt met groter menichte van carrekens met alderhande manniere van artijlgerye ter oorloghe dienende, ende ghinc logieren seere bi der stede van Dorloen, daer hy meende siedge te legghene. Ende daer worde tusschen beede partyen seere geuochten, so datter eeneghe doot bleuen, ende andere seer ghequetst Ende daer naer die selue graue duchtede voor de macht vanden hertoge phelips van Bourgoengien waer omme hy vertrac binnen Lutcenburch. Ende binnen dien tijden, so waren tusschen hem lieden vele coursen ghedaen deen yeghens dandere. Ende die pycaerden liepen die wille tot voor die stede van Lutcenburch.

¶ Item die Hertoghe van Bourgoengien, track corts daer naer te Dygion in Bourgoengien seere wel gestoffeirt van rudders ende van ioncheeren. Ende hi quam ter stede van Ywijs, twelcke es een deel vanden lande van Lutcenburch. Ende hi worde daer ghelogiert daer hi in hem seluen sloot, ende voor hem nam te beleggen siedge voor een casteel genaemt villy, Twelcke was ghestoffeirt met vele sackemans, die daer ouer langhe tijdt gheweist hadden. Ende daden grote exactie daer ontrent den scamelen landtsvolcke van dyen lande. Ende haer lieder capytein was ghenaemt Iakemijn de Beaumont, ende omme dat casteel eerst te besprijnghene, so hadde tlast Guy de Roye heere van Sauences, Hughe van assemerch die welcke capiteynen ghinghen belegghen tvoornomde casteel met.v^c. mannen van wapenen. Ende daer waren voren ghebrocht diuersche grote sticken van engienen, die welcke vele fortsen ende grote scade daden vp tvoorseyde casteel. Ende si seyden dat si toebehoorden den ioncheere van camersijs welcke ioncheere van camersijs als hier voren gheseyt es, hadde gheweist in tgheselschap vanden Daulphijn, ende hadde gheholpen nemen die bastijlge van Diepen. Ende in dat siedge daden si te verstane, dat sy waren wel duysentich vechtender mannen, onder welcke waren dese drye capiteynen, Roufijn Pietere, ende Robeert, ende vele andere ruters van oorloghe, ende si trocken bi diuersche dachuaerden tot dat si ghenaecten voor die siedge, ende also slougen si vp eenen morghen stont vp tvoorseyde casteel. Ende metten eersten so staken si hem daer inne, sonder te vindene eenich yeghenspoet, of seer lettele. Maer dye ghene die tlast hadden vander voornoemde siedge, hoorende tgheruchte, stelden hem ter stont in goeder ordonnancie, ende begonsten hem te stellene yeghens haer lieder weder partye, so dat si seer cortelic huyt iaechden ende verstaken dye wederpartye huyten casteele vp een pleyn velt, ende daer wort grieuelicke seer gheuochten, in welcke bataelgie hem seere vromelicke hadden, dye here van quareyt, Hughe de longheuael met den.iij.Capyteynen hier voren ghenoemt, die welcke heere Galbaen was commen eenen dach voor dandere, ende hadde

[fol. C.xv.v]

hem lieden gheaduerteirt dat dye here van Camersijs commen soude. Ende heyndelicke die heere van Camersijs ende sijn gheselschap, siende dat si lettel profijts souden moghen doen aen daer langhe te ligghene, si vertrocken seer haestelicke ende keerden weder te Camersijs waert. Ende daer warer van sijnder sijde wel doot ghebleuen.viij.of x.persoonen, ende vele ghequetst. Ende vanden ghenen die die siedge leyden, so bleeffer doot een edelman, ghenaemt Gautier de pamant. Ende met dien vertrack Iakemijn de Beaumont. Ende die vanden casteele binnen der tijt dat dye vechtinghe gheduerde, sy abandonneirdent ende gauent ouer, ende ghinghen van achtere huyt, vp dye condicie dat si mochten vertrecken met al haerlieder goeden ende Catheylen.

¶ Item die Hertoghe van Borgoengien die mande doe tvoorseyde casteel met sinen volcke, ende leyder al omme vp die frontieren vanden Hertoochdom van Lutcenburch volc. Ende doen trac die Graue van Stampes met vele capiteynen ende lieden van oorloghen te Hays, twelc eene grote stede es, ende tanderen tijden gheweist een besloten stede, ende daer was hi een stic tijts. Ende tvolc van wapenen deden groote loopinghe vp huere vianden, die welcke vianden hem lieden lettel achten, want die duytschen die hem hilden te Lutcenburch, ende in meer andere steden, als si quamen te velde yeghens die pycaerden, si en wilden hem lieden niet setten te voet, hoe lettel of hoe vele dat si waren, want si en vochten niet dan te peerde met haren cranekyniers Ende also gheringe als si saghen ende ghenaecten die pycaerden, si keerden ende vloon, ende sommeghe waren altemet den hals of ghesteken, ende vele bleeffer versleghen sonder remedie twelck den duytschen seere verwonderde, wanttet haerlieder costume niet en was also te oorloghene.

¶ Item dye Hertoghe van Borgoengien hadde bi hem vele wijse ende subtijle mannen, ende hilt dicwils met hem lieden raet, hoemen soude moghen ghecommen ten heynde van deser oorloghe. Ende hem wort gheseyt datmen vp eenen nacht belegghen soude die stede van Lutcenburch, daer hi seere naer hoorde ende wasser wel mede te vreden, datmen dat besoengieren soude alsoe men best mochte. Ende om dit te doene waren gheordonneirt twee edele mannen omme te gaen visenteirene dye plecke waer men die siedge best soude moghen legghen ende waren, deene huyten lande van Borgoengien ghenaemt Willem reynault, ende dandere Robeert de Myralemont, gheboren huyt Pycaerdyen, ende met hem lieden eeneghe ander notable mannen, die welcke dicwijle ghinghen bespien ende besien hoe sy hem daer toe best voughen souden naer die maniere vander oorloghe. Ende dye vander stede van Lutcenburch hilden cleen aweet, ende doe warender eeneghe met groten leederen ende souden vp clemmen ende besien te hueren ghemake den staet vander stede van Lutcenburch. Ende daer naer soe vertrocken si secretelick, ende gauent te kennene den Hertoghe Phelips van Borgoengien, die welcke sloot als doe datmen die stede van Lutcenburch belegghen soude vp datmen mochte. Ende dit liet hi weten ende gaft te kennene den graue van Stampes, ende andere capiteynen dattet wel sijnen wille was, datment also dade, ende dat hy selue metten lijue in eyghen persoone daer oock mede soude trecken, in dien dat noot ware. Ende die Hertoghe Phelips van Borgoengien was als doe te Erlon, ende die Graue van Stampes was doe ter tijt te Hays. Ende als die Graue van Stampes nu wiste dye wille vanden Hertoghe Phelips van Bourgoengien, so vergaderde hy al sijn volc van wapenen, ende gaft hem lieden te kennene, alsoot dye Hertoghe van Borgoengien hem ontboden hadde, dat wel sijne wille was te treckene voor die stede van Lutcenburch, ende vraechde hem lieden ofsi dat raden souden also te doene. Ende doe warer tusschen hem lieden vele arguacien, want eeneghe vreesdent te bestane, omme vele redenen wille, maer te sijne sloten sijt alle ghemeenlicke also te doene, ghemerct dattet den wille was vanden Hertoghe Phelips van Borgoengien, ende dattet hem oock alsoe gheliefde te gheschiene ende ghedaen te sijne.

[fol. C.xvi.r]

ITem voort so berieden si hem lieden met malcanderen, omme te wetene wie men den last soude gheuen om ditte te doene. Ende daer toe waren ghestelt ende gheordonneirt dese naervolghende heeren, te wetene mijn heere Galbaen quireyt. Willem die greuant. Robert de myramondt, ende met hem lieden noch.lxxx.vromer mannen van wapenen. Ende daer so quam met hem lieden die here van Sauences in huer lieder gheselschip, die nochtan als doe seere sieck was. Ende sy quamen also heymelic als si mochten, tot vp een half mijle naer Lutcenburch, daer si hem stelden te voet, ende ghinghen ter plecke die daer gheordonneirt was. Ende daer commende hadden gheordonneirt wye eerst die stede beclemmen soude, Ende sy namen deen den anderen byder handt in goeder ordonnancie. Ende als alle dinc wel ghereedt was, men began te rechte die leederen, omme te beghinnen clemmende, ende die ghene die daer toe gheordonneirt waren en spaerden hem seluen niet, maer waren al euen ghewillich om bestiert te sine van hem die daer tlast of hadde.

¶ Item mijn Heere Galbaen quireyt, ende Robert de myramondt, waren selue metten lijue daer mede, ende meer andere edele mannen, ende dese voornomde gherocht sijnde binnen der stede, so namen si eeneghe van die Tauwet deden ende dreechdense te dooden in dien sy eenich gheruchte maecten, ende corts daer naer soe braken sy eene poorte

[fol. C.xvi.v]

open, ende hilden die opene, om den here van Sauences inne te latene met.ij^c.mannen die hem volchden, ende quamen also in die voorseyde stede, ende begonsten te roupene. Vylle gaengnye, vanden welcken roup die vander stede seer verstorbeirt waren, ende riepen in vele plecken alaerm Ende die heren hier voren ghenoemt quamen vp die marct ende wonnen die marct, niet yeghenstaende datter awet was die die marct bewaerden, maer cleene weerre daden. Ende in dese rommelinghe wort ghequetst mijn here Sabbaen quyreyt. Ende van diere hem ter weere stelden so en warender maer doot ghesleghen.ij.persoonen, ende alle dandere die vloden ten casteele waert, ende elders binnen der stede, omme hem lieden te salueirene.

¶ Item corts daer naer die graue van Stampes, die welcke men soubijt hadde laten weten dat die stede ghewonnen was, die haestede hem seer omme daer te commene. ende daer commen sijnde, was gheordonneirt datmen soude seynden lieden van wapenen voort tcasteel, ende hoe datment bespringhen soude ende ghecrijghen dye ghene diere binnen waren, maer si hadden ghesteken tvier in alle die huysen vander strate dye voor het Casteel stont. Ende daer waren verbarnt vele schone huysen ende vele peerden vanden lieden van wapenen die daer ghelogiert waren, die welcke hem betrocken int casteel, ende vele andere hadden hem lieden betrocken in die nederstede. Ende als si vernamen dat huerlieder stede verloren was vertrocken si vele te Tyonuille, ende abandoneirden haer goet ende al dat sijs hadden. Ende vp dyen dach die Hertoghe van Borgoengien quam te Lutcenburch, ende daer naer so begonsten die lieden te logieren bi ordonnancie binnen der seluer stede, in welcke stede waren gheuonden grote rijckdommen, twelcke al was gebutyneirt vanden ghenen die die stede in ghenomen hadden. Ende twas gheordonneirt datmen dat soude butijneren ende deylen elc naer sinen staet, ende elck soude hebben naer sijnen persoon sonder fraude, dye welcke ordonnancie men qualicke onderhilt, want vele vanden ghesellen van cleenen state hadden lettel profijts Ende dye gheordonneirt waren omme dat te deelene, deelden alle hem seluen best, omme welcke fraude ende bedroch vele claechden deen yeghens den anderen, seggende datmen hem lieden toochde quaet exempele, omme hemlieden meer, ende tanderen tijden te doene auentueren haerlieder lijf, maer wat si claechden si en hadden anders niet, ende waren noch bedwonghen bi eede, ouer te bringhene ende te leuerene alle tghene dat si binnen der seluer stede gheuonden of vercouuereirt hadden.

¶ Item hier of hadde die commissie ende was daer toe ghecommitteirt die heere van Humerees. Ende als die graue van Clijt track in tvoorseyde Casteel van Lutcenburch bi nachte, soe track hy secretelic huyten casteele te voet van Tyonuille, twelcke Casteel was ghewonnen drye weken daer naer. Ende binnen desen tijt was ghedoot by die van binnen mijn here Ian die bastaert van Dampiere van een gheschot dat hem gheschoten was in sijn hooft. Ende dye heere van sauences die bespronghen hadde het voorseyde casteel, was seere ghequetst van eender colueuere in sijn borst, vanden welcken hy was in vreese van steruene, maer byder naersticheyt vanden goeden Sirurgienen, hy wordt ommer ghenesen, ende quam weder int garnysoen. Ende in thende vanden drie weken, dye Graue van Clijt tracteirde met den ghecommitteirde vanden hertoghe Phelips van Bourgoengien soe, dat hi vertrecken soude met sinen lieden huyten voorseyde Casteele van Lutcenburch, behoudende haerlieder lijf, sonder yet mede te draghene van haren goede. Ende midts desen soude hy oock ouergheuen dye stede van Tyonuille, ende aldus track hi in sijn lant met grooter schaemte ende blaemte, ende in groter confusie van hem, ende van al sinen volcke. Ende by desen dye Hertoghe van Bourgoengien hadde vulcommelicke obediencie vanden Hertoghe van Lutcenburch met sijnen toebehoorten binnen corter tijt, ende met cleenen verliese van volcke.

¶ Item in welcke stede was als doe die Hertoghinne van Borgoengien gheselnede van den Hertoghe Phelips, ende met huer die Hertoghinne van Lutcenburch, die welcke daer te voren hadde ghemaect tractiet met den Hertoghe van Borgoengien, dat hi soude sijn leuen lanc hebben ende ghebruyc-

[fol. C.xvij.r]

ken alle trecht datse hadde aen tlandt van Lutcenburch. Ende hi soude haer gheuen alle iare, die somme van.xij.duysent vrancken vranscher munte. In dye welcke tijden die hertoghe Phelips van Borgoengien dede publieren, dat nyement van wat state dat hi ware, soude doen moeyte ofte eenege foortse den heren van dien lande, noch haerlieder volc die daer waren in sijn gheselschap van der maertsen vanden duytschen landen, ende vanden voornoemden Hertochschepe van Lutcenburch, dye welcke publicatie was ghebroken van een van sinen Aertchiers, ghenaemt le petijt escote, dye welcke nam twist met mijn here Bernaert die borse, ende hi quetste hem huyter maten seere om twelck faeyt dedene die Hertoghe Phelips vanghen. Ende niet yeghenstaende dat vele heren voor desen voorseyde aertchier baden, ende oock mijn heere Bernaert selue, dye ghequetst was, dat hi hem niet mesdoen en wilde, nochtans hi deden hanghen, hoe wel dat hy hem seer beminde, om den goeden dienst die hi hem tanderen tijden ghedaen hadde, maer deit principalic om andere exempelen te gheuene, omme dat si sijne gheboden niet breken en souden.

Int iaer.xiiij^c.ende.xliiij

¶ Item als die hertoghe van Borgoengien hadde gheweest eenen sekeren tijt in Lutcenburch, hi stelder omme te regierene, ende te gouuerneirene die voorseyde stede ende thertochschip, een sijn sone, die bastaert ghenaemt Cornelis, ende met hem Filgebeert de wauwere, ende andere edele mannen. Ende vele vander stede van Lutcenburch die gheulucht waren quamen weder bi gracien in die stede, ende hem lieden was weder ghegheuen haerlieder goet, ende bi speciale eeneghe huysen die hem lieden toebehoorden. Ende aldus soe track dye Hertoge van Borgoengien in sijn lant van Brabant, ende elck trac te sinen lande waert. Dit ghebuerde int iaer.xiiij^c.ende.xliiij.