Dits die Excellente Chronijcke van Vlaenderen

Beghinnende van Liederick Buck den eersten forestier tot den laetsten, die door haar Vrome feyten, namaels Grauen van Vlaenderen gemaect Worden [...]

Dyt sijn sommeghe pointen den paeys aengaende.

[VP den elfsten dach in Maerte]

VP den elfsten dach in Maerte, quamen die.xiiij.ghedeputeirde binnen Brugghe. Ende brochten tseggheschip vanden paeyse in ghescrifte.

¶ Eerst dat alle die ghene die wt Brugghe gheuloden waren ende weder thuys quamen dat si haer lieder huysen ende woonsten aenveerden souden in sulcker maniere als si die vonden.

¶ Item die ghene dye de.C.Rijders betaelt hadden die souden betaelt blijuen. Ende diese noch niet betaelt en hadde dye en soudense nyet gheuen.

¶ Item die Prinche soude hebben inemen den twee hondert duysent Rijders, dyes so soude hy betalen dye schade, dye si mer Roelant van huytkercke ende meer andere ghedaen hadden.

¶ Item dat die van Brugghe gheene heerlicke dijnghedaghen meer houden en souden, vp die vander Sluys, noch met duergaende waryde, ten ware dat sy mesdaen hadden binnen der stede van Brugghe.

¶ Item die vander Sluys sullen hebben, den vpslach van houte, van picke van tarre, van stockvissche, van asschen, van byere, ende van meer andere dinghen, behouden dat so es dat den coopman eeneghe vanden voorseyde coopmanschepen ter Sluys nyet vpslaen en wille, maer wil daer mede wesen ten Damme, of te Brugghe, het moet hem wel gheschien, sonder die vander Sluys yet daer yeghen te moghen segghene.

[Vp den twalefsten dach van Maerte]

¶ Item vp den twalefsten dach van Maerte, was te Brugghe gheordonneirt, datmen ter poorten vander stede niet meer waken en soude, noch inden burch, noch int ghijselhuys, daer plaghen alle nachte te wakene.C.mannen, sichtent dat die van Ghendt ghewapent wt trocken, maer men soude blijuen wakende in groenevoorde ter maerct, ende doen drooghe aweyt in allen straten met twee lieden ende nyet meer.

[Vp den.xiij.sten dach van Maerte]

¶ Item vp den.xiij.sten dach van Maerte was den Paeys te Brugghe ter Hallen huyt gheroupen, om twelcke daer groote blijschap was binnen der stede. Tsanderdaechs waren ontsleghen ende huyter vanghenesse gedaen Laureins van belle, heer Heyndric van Reyngheersvliete Deken van Oudenburch ende haer lieder ghesellen die met hemlieden te couckelare gheuanghen waren.

¶ Item tsaterdaechs voor den sondach alsmen singhet Letare Iherusalem bet dan hondert Pycaerden trocken te Ghijsen. Ende vier van haren ghesellen beclommen by nachte met leederen den torre byden casteele van Guysen. Ende in dien torre waren twee Inghelschen om den torre te wachtene, ende si vondense beede slapende, hadden die pycaerden dauentuere ghehadt, dat si die twee Inghelschen doodt ghesleghen hadden, si hadden lichtelic ende sonder grote pijn tcasteel van Ghijsen wel ghecreghen, maer inden torre waren twee honden ede die worden bassende, so dat met dien de twee Inghelschen ontwyeken. Ende si maeckten so groot ghescal ende ryepen so luyde dat ment in Tcasteel gheware werdt, ende si quamen haestelicke gheloopen ten torre ter hulpe den twee Inghelschen, so dat dye pycaerden moesten nemen die vluchte.

[Vp onser Vrauwen auent inden Maerte]

¶ Item vp onser Vrauwen auent inden Maerte svoornoens, so waren huyten steen gheleedt inde looue, Lamsin metten ghelde Willem moerman, Ioris wouters, ende Ian brielman. Ende ouermidts dat dese.iiij.persoonen stonden in sprinchen brieuekin, so en wasser den Burchmeester niet bi dat mense examyneirde ende pijnde, maer sy waren ghepijndt ter presencie van Sprinchen Raedtslieden. Te wetene die heere van Roubays, die heere vanden gruuthuyse, die heer van steenhuyse, heer Gheerart van Ghistele, die Baliu van Lens in Artois, meester Willem die zadelare, meester Anthonis michiels, den Schout van brugghe Iacob scaeck, ende Modaert dael procureur generael van Vlaendren.

¶ Item tsachternoens waren ooc ouergeleet Iacob noyts een smet, die hooftman was vanden scabeletters, ende Denijs die Vos een kethelare, die welcke ooc gheexamyneirt waren biden voorseyden heren.

[Vp onser Vrauwen dach Annunciatie]

¶ Item vp onser Vrauwen dach Annunciatie voor die noene, soe ghinghen alle die collegien van Brugghe met processyen ter bouuerye poorte yeghen den nyeuwen Bisschop van Doornicke, die welc

[fol. xcix.v]

ke quam met groten state van vele edele lieden. Ende hy beetede van sinen peerde, ende ghinc te voet vander Bouuerye poorte, tot in sinte Donaes kercke, ende hy bleef al dye weke duere te Brugghe, den kijnderen vermende ende crune gheuende, ende hi celebreirde dye heleghe oordene in sinte saluators kercke. Item vp den seluen onser Vrauwen dach die Graue van estampes, messyre Anthoine de Croy, met alle den vaeliantsten ende vroomsten edelen ende mannen van wapenen van Aertoys ende van Boulonoys wel vijf duysent mannen sterck quamen bi Calis int landt van ghijsen ende braken ende wierpen ter neder Tcasteel van Zantgate, van daer trocken si bi Calis, ende zaegheden de pylaren insticx vander grooter brugghe, ende si braken se meer dan half of, so dat dye sticx metter hebbe vloten ter zeewaert in, met.iii^c. waghenen en hadmen thout niet gheuoerdt dat vander brugghe ghebroken was. Ende doe staken si tvier in alle die huysen, die sy vonden tusschen Ghijsen ende Calis, ende ten drie plaetsen staken si den groten dijck in, om dat nyement trecken en soude tusschen Ghijsen ende Calis.

[Vp den.xxvij.dach van Maerte]

¶ Item vp den.xxvij.dach van Maerte, waren te Brugghe ouergheleedt, om texaminerene biden voorseyde Sprincen, commissaresen ende Raedtslieden, meester Ian de schaerslijpere, Ian tarwijn, Ioos vanden walle, ende Ian vanden Ryede, dese vier persoonen waren svoornoens gheexamyneirt Ende tsachternoens waren ouergeleedt heer Ian vander matte priester, ende gheertruydt twijf Lodewijcx vanden walle, ende weder die voorseyde vier die tsvoornoens gheexamineirt waren, ende snauens so brochtmense weder vp den steen.

[Vp den.vij.sten dach van April, int iaer.xxxvij.die warent wedere, ende soudent blijuen tot sint Gillis dage int iaer xxxviij]

¶ Vp den.vij.sten dach van April twelc was doe Palme maendach die here van Roubays, die heere vanden gruythuyse, ende dander heeren bouen ghenoomt, commissaresen gheordonneirt van Sprinchen weghen die Wet ende die.xxiiij.notabele svoornoens vergadert sijnde int schepen huys, bedancten hem lieden van Sprinchen weghen vanden dienste die si hem ghedaen hadden, ende si verlieten die wet Ende maeckten daer terstondt Gillis vander vlamijnck poorte Burchmeester, van schepenen, ende Gillis Lauwereins burchmeester vanden Courpse, ende si maecten twee nyeuwe Schepenen ouer dese twee die schepenen gheweist hadden ouer Gillis vander vlamijnck poorte so wordt voor schepene Ian van eertrijcke, ende ouer Ioos vanden walle, so wordt schepen Iacob Blandereel, ende alle dandere die schepenen ende Raden gheweist hadden int iaer.xxxvij.die warent wedere, ende soudent blijuen tot sint Gillis dage int iaer xxxviij.ende dan soudemen die Wet vernieuwen

[Int iaer.M.iiij^c. ene xxxviij]

¶ Item int iaer.M.iiij^c. ende xxxviij.sdijsendages inde paessche dagen, so trac die scouteten van Brugghe Iacob scaec ter Sluys beuelende die vander sluys van Sprinchen wegen dat si die staken huyt den swijne doen souden, si seyden dat sijn niet doen en souden, want si en haddenser niet in gedaen, mer die prinche hadser selue in gedaen stellen, doen dat die scouteeten hoorde, hi deidser vp den versworen maendach huyte doen, daer omme dat die van der sluys seere toornich ende spijtich waren. Nota dat doe de taerwe te brugge galt.xx schellingen.groten.thoet, ende tsaterdaechs voor den helegen bloet dach, so galtse.xxvi.schellingen. groten.de beste, ende den rugge.xxij.schellingen.

[Int voorseyde iaer, twelc was doe den laetsten dach van April

¶ Tswoensdaechs voor die Brugghe maerct int voorseyde iaer, twelc was doe den laetsten dach van April, so was te Brugghe vp de marckt ghemaect een schauot wel.xij.voeten hooge, ende wel.xvi.voeten lanc ende also wijt. Ende vp dien seluen dach snuchtens ontrent den.ix.hueren, waren huyt den steene gebrocht by twee te gadere vp tvoorseyde scauot.xij.personen, daer of dat die.xi.onthooft waren, ter presencie vanden Ioncheere Ian van Cleuen, ende vanden heren vanden Rade, diese gheexamyneirt hadden. Eerst Ioos vanden Walle, Willem moerman, Ioris van den ryede Denijs de vos, Cornelis van zarren, Lamsin mettengelde, meester Ian die scaerslijppere Ian tarwin, Pieter tente, Ian brielman, ende Ian wouters, somme.xi.onthooft. Ende die xij ste was Iacob noyts hooftman vanden scabeletters, sijn oghen waren verbonden, cleederen huyt gedaen, ende hi was geknyelt ende die hangman soude sijn officie ghedaen hebben, doe was gheuraecht oft dat was Iacob noyts, men seyde iaet, doen seyde die ionckheere van cleuen, men doe hem vpstaen, ic gheue hem sijn lijf, doe dedene die Souuerein Baliu van Vlaendren vpstaen, ende hi wierp sinen frock ouer sine scou-

[fol. C.r]

deren, twelc den lieden groot wonder dochte. Doen seyde die ionchere van Cleuen so lude, dat elc hoorde Ilya Ichy bon pleyge pour luy. ende Iacob was doen weder inden steen gheleedt.

¶ Nota als Ioos vanden walle onthooft was, die Augustijnen droughen bi consente den lichame ende thooft in haer lieder cloostere, ende wordt daer begrauen. Ende vanden andere thienen waren die lichamen al vp raden gheleyt, ende die hoofden ter poorten vander steden huyt ghesteken vp hooghe schachten.

[Den tweesten dach van meye]

¶ Item svrydaechs daer naer, twelcke was den tweesten dach van meye, doen was gheleedt vp tselue schauot Vincent die schuetelare, capiteyn van Brugghe, int iaer daer te voren, ende daer was hi snuchtens onthooft, ende den lichame ende thooft was bi consente ooc ten Augustijnen ghedreghen ende daer begrauen.

¶ Item tsachternoens ghinghen alle dye collegien van Brugghe met processien ter sinede poorte yeghen die Princersse, die doe eerst in Brugghe quam naer den Paeys metharen grooten state.

[Vp den vierden dach van Meye en vp den donderdach daer]

¶ Item vp den vierden dach van Meye, dede die Souuerayn baliu van Vlaendren onthoofden tersteenbrugghe, tusschen Brugghe ende Oorscamp, Wouter bets, ende hi dede den lichame stellen vp een Radt, ende thooft vp een schacht, ende hi dede vp thooft stellen eenen roosen hoet, diemen bant met nastelingen aen die hooren. Ende dat was omme dat hy deerste te Brugghe, vp die marct inde wapene, ende hi brochte den standaert van oorscamp ambocht Ende doe stelden si hem den roosen hoet vpt hooft

[fol. C.v]

¶ Item vp den donderdach daer naer soe quam inne ende dede sine incomste Meester Ian van Bourgoengien, den nyeuwen proost van sinte Donaes kercke ter presencie vander eerweerdigher Princesse, ende vanden groten heeren die als doe te Brugghe met haer waren. Nota, dat tsaterdaechs daer naer, de taerwe ghalt te brugghe thoedt.xxxij.schellingen groten. ende dye beste wel.xxxiiij.schellingen. oft meer.

¶ Item vp den sondach naer die Brugghemaerct, ghinghen tsachternoens alle die collegien van Brugghe met processyen in sinte Ians huys, daer was dat lichame vanden eerweerden here van Lyledam ontgrauen, ende ghebrocht tsinte Donaes, ende was daer met grooter weerdicheyt begrauen. Ende tsanderdaechs was daer die huytuaert ghedaen inde presencie vander Princhesse, ende van vele edele.

¶ Item tsondaechs naer den assencioens dach, doe waren die Wet ende die Dekenen van alle den Ambochten ende neerijnghen vergadert sachternoens te sinte Donaes inden choor. Ende daer was ghesonghen vygelye ouer tiaerghetijde van alle den Pycaerden, die des iaers te voren te brugghe versleghen waren, verdroncken ende ooc onthooft. Ende des maendaechs daer naer so wasser ghesonghen een messe van Requiem ouer die sielen van allen den voorseyde dooden Ende daer offerte die wet, die hooftmannen, ende alle die Dekenen ende notable vander stede Ende die stede betaelde alle die costen vander huytuaert vanden voorseyde here van Lyledam Ende vanden pycaerden voornomt.

Int iaer.M.CCCC.ende xxxvi en int iaer.xiiij^c.ende.xxxviij

Nota, dat doe dye taerwe ghalt.xxiiij.schellingen thoedt. Ende swoensdaechs voor die Cruce weke ghalt die taerwe thoedt vier rijders maer die wet nammer prouysye vp so datse binnen corter tijt seere ghenedert wardt ende gheslaect. Ende doe was in Brugghe, ende in meer andere plaetsen groote sterfte vander Epidymye, vander bootse ende van brandege cortsen, die lieden waren des eens daechs ghesondt, ende des anderen daechs doot. Ende dese sterfte gheduerde van Sijnxen tot sinte Maertinsmesse toe, omme dies wille dat die oosterlinghen qualic ende scoffierlic ghehantiert waren ter Sluys, vp den Tryniteyts dach des auents, Int iaer.M.CCCC.ende xxxvi.ende van hueren lieden bet dan.lx.doodt ghesleghen waren. Ende om dat in tselue iaer het swijn ghestakijtst was so trocken si met haren coopmanschepen in andere landen, ende schuweden tlandt van Vlaendren, die van Vlaendren beseffende dattet hemlieden grootelic contrarieerde, si trocken int iaer.xiiij^c.ende.xxxviij.ende tracteirden so byden Prinche so dat bi middel van hem ende die vier leden slandts van Vlaendren, ende die oosterlinghen so dat si wierden van accoorde ende eens van haren gheschille, ende die Prinche beseghelde den paeys. Ende doe quamen si wedere met haren coopmanschepen in Vlaendren, so si gheploghen hadden te doene.

¶ Item die heeren vanden vryen deden ontrent alder heleghen dach allomme arresteren ende vanghen die vrijlaten die hem te Brugghe hadden doen bescrijuen omme poorters te sijne sonder consent van hemlieden als haer lieder wetten. Ende si waren daer omme ghecondempneirt ende ghewesen den Prinche te gheuen hondert duysent Rijders, daer of sy die hem hadden ghedaen bescrijuen poorters moesten gheuen wel naer tvyerendeel van haren goeden, Deene gaf.xl.libra. groten. Dandere.lx.libra.groten. Die derde, hondert, Die alder minste die gaf.xxx.libra groten. Ende daer waren.xxi.persoonen vrylaten, die die prinche hadde in een brieuekin ghescreuen, die welcke hi hendelicken begheerde te hebbene themwaert om sinen wille daer mede te doene. Ende aldus moesten die vrylaten also wel om huere mesdaet ghepuniert sijn als die van Brugghe waren. Die Princesse quam te Brugghe svrydaechs voor sinte Kathellijnen dach, ende si begheerde te hebbene die twee hondert duysent Rijders, dye sy den Prinche schuldich waren, ter Cause vanden Paeyse, maer omme dye groote sterfte die gheweist hadde, ende omme die poorters die huyt Brugghe gheuloden waren, ende omme die beroerte dye onder die poorterye gheweist hadde, ende om den dieren tijt, daer omme so was den dach vander betalinghe verlanghet, ende huytghestelt eenen sekeren tijt. Ende daer was byden consente vanden Prinche gheordonneirt ende ghestelt eene calioote binnen der stede van brugghe, omme die penninghen daer of te ghecrijchene, ende den

[fol. C.i.r]

Prinche daer mede te betalen die voornomde penninghen, te weten sine twee hondert duysent Rijders. Ende dese calioote soude beghinnen inden Aduent, Eerst datmen gheuen soude vier iaer lanc gheduerende dobbel wijn assyze, ende datmen meersen soude dassyze vanden byere ter ordonnanchye van die vander wet. Item datmen stellen soude inden braemberch een calioothuysekin omme daer tontfanghene vier iaer lanck, die calioote vanden graue, van allen manieren te wetene, van een hoedt tarwen.viij.groten.van een hoedt aerweten.viij.groten.van een hoedt souts viij.groten.van een hoedt rugghe.vi.groten.van een hoedt gheersten.iiij.groten.van een hoedt euenen.ij.groten.van een hoedt vitsen.iiij.groten.van een hoedt boonen.iiij.groten.van een hoedt lijnsaets.iiij.groten.van een hoedt Raepsaets iiij.groten.van een hoedt mostaerdt saet.iiij.groten.

¶ Item van coeyen, van calueren, schapen swijnen, van houte, van turuen, van vissche, van haringhe, ende van alle maniere van coopmanschepe moestmen gheuen van elcken schilde xij.miten.

[Tsaterdaechs naer derthien dach]

¶ Item tsaterdaechs naer derthien dach ghaldt dye tarwe te Brugghe, xix.schellingen.groten.thoedt, ende van diere tijdt voordt, so lichtese tot paesschen toe. Ende van Paesschen tot sint Ians messe bleefse geldene ontrent den xii.schellingen.groten.

[Int iaer.M.CCCC.ende.xxxix]

¶ Int iaer.M.CCCC.ende.xxxix.ontrendt sint Ians daghe midzomers quam te Calis die Cardenael van Inghelandt, hi dede maken tusschen Greuenijnghe ende Calis een huys van triumphen, daermen dat traytiet ghehouden soude hebben, omme den paeys te maken tusschen die twee coninghen, te weten van Vranckerijcke, ende van Inghelant, ende ooc tusschen den lande van Inghelandt, ende van Vlaendren. Ende vrauwe Ysabeele van Vlaendren, dede ooc maken een huys, daer de ghedeputeirde van Vlaendren, haer lieder traytiet met den Cardenael in houden souden Als die cardenael te Calis quam, hi quammer met.xxix.schepen. Ende met hem so quamen die Eerdtsbisscop van Iorc, die Bisscop van noorwijck, ende van sinte Dauid, ende vier Princhen, te wetene, die Hertoghe van Orlyens, die xxiiij.iaer in Inghelandt gheuanghen hadde gheweist, die Hertoghe van noordtvolc, die Graue van stafuoorde, ende die Graue van oxeuoorde.

[Vp sinte Alexius dach]

¶ Item vp sinte Alexius dach, ende alle dye weke daer naer, het Reghende so seere in Vlaendren, ende sonderlinghe int Noortvrye, dat gheen mensche doe houdt sijnde.lxxx.of.xc.iaer inde merschen so grote water binnen haren leuene niet ghesien en hadden, met en mochte vanden groten water noch te waghene varen, noch te voet gaen, tusschen Brugghe ende oudenburch.

¶ Item ontrent sint Ians daghe voorseyde, die Cardenael van aerle, ende al dat consilie van Basele, die verweten den Paeus Eugenius, dat hi was een destrueirdere der helegher kercken ende daer toe als een symoenyaec onprofijtelic ende ongheloouich. Ende si daechden hem ter consilie te commene, vp dye peyne van te sine ghepriueirt, ende ofgeset van sinen Paeusscepe

¶ Item vp dien tijt so quamen vele eerlicke boden ende Prelaten, ende vele edele lieden ende andere notabele huyt Grieckenlande, inde stede van Florenchen, bi den paeus Eugenius die doe daer was. Ende vp sinte Pieter ende sinte Pauwels dach, vyelen si hem te voete, ende te ghenaden, ende begheerden absolucie van hem van dat sy bet dan vijf hondert iaer hadden gheweest heretijcken, ende ghedoolt in dat helich kersten ghelooue. Ende die Paeus namse in ghenaden, ende si beloofden voordt aen den Paeus van Roome onderdanich te sine, ende te houdene die pointen ende die Articulen vanden heleghen kersten ghelooue, Ende van groter blijscap, so drouchmen vp der voorseyder Apostelen dach processyen generael inde stede van Florencen, ende die Paeus ghinc mede inde processye met den Patriarcke van Gryecken ende van Constantinobele, Ende binnen.xiiij.daghen daer naer, so starf die patryarcke binnen der stede van Florencen, Ontrent dese selue tijdt so starf die nyeuwe Keyser by Noorenberghe. Ende in dat selue iaer, so starf ooc dye Heere vander Vere Amirael van Hollant, ende van Zeelandt, hy hadde eene groote vlote van schepen vul ballijnghen, roouers ende manslachteghe bouuen huyt diueerschen lande ende steden, dye welcke roofden by der zee die cooplieden, van allen nacyen, ende sonderlinghe die Oosterlinghen, ende die Spaengiaerden, Dese Roouers quamen byder Sluys, te Blanckeberghe,

[fol. C.i.v]

te Heys, Toostende, ende in meer andere plaetsen, ende beroofden die zeelieden, ende namen hare schepen, ende tghewant van haren schepen, daer naer ontrent sint Matheus dach quamen die Zeelanders in Casant ende roofden daer bet dan drie hondert scapen, ende braken der lieder huysen, ende sloughen hare schrijnen vp, ende nament aldat sy daer inne vonden en voerdent mede in zeelandt. Binnen desen seluen iare tsvrijdaechs voor alder heleghen dach, tconsylie van Basele stelde den Paeus Eugenius of van sinen Paeusschepe als onprofijtelick ende onbequam omme paeus of om eenich prelaet te sine, want hi was een symoenyaeck, eene woukenare, ende een ongheloouich hereticke, ende verlieten hem. Ende vp dyen seluen dach die Cardenael van Aerlelyblanc president vanden consilie generaele in Basele, nam met hem.xxxij.prelaten onder Bisscoppen, Abdten, ende Proosten, ende ghinghen onder hemlieden in een Conclaue besloten.vij.daghen lanck, daer deden si den Paeus Eugenius alte male of van sinen Paeusscepe Ende si vermalendijdene daer, ende condempneirden hem in eeuwelicker verderuenesse. Ende si coren den heere Amedeus, die welcke vij.iaer lanck Heremijte gheweist hadde, ende te voren hadde hy gheweist Hertoghe van Sauoyen, dese voorseyde Amedeus was eendrachtelic vanden Cardenalen, ende van den.xxxij.Prelaten voor eenen Paeus ghecoren, ende si gauen hem den name Felix. Dit gheschiede vp den donderdach naer alle heleghen dach, twelc was een sake seer onghesien, ende was een disposicie omme te makene Scisma inde heleghe kercke, ende dolijnghe.

¶ Item tsaterdaechs naer sinte Nyclaeus dach quamen.xv.Spaensche schepen gheladen met fruyte, met olyen, met ysere, ende met anderen goeden, omme te comen in Vlaendren. Ende als sy quamen voor Blanckeberghe, die Roouers van zeelandt quamen hem lieden te ghemoete omme hem lieden te beroouene, sy stelden hem lieden daer yeghen vromelic ter weere, ende vochten medallen seer, daer warer vele versleghen aen beeden syden, maer die Zeelanders bleuen te bouen, ende namen den Castyliaenen.vi.scepen, ende al tgoedt datter in was ende si stelden die leuende castylianen aen tlant die welcke alle den wijnter duer ghinghen te Brugghe ende eldere voor der lieder dueren om haer broodt.

¶ Item die Princesse die quam te Brugghe vp den vastenauent, omme te hebbene die reste vanden twee hondert duysent rijders, die vp die calioote gheset waren, Maer omme die groote sterfte diet gheweist hadde, ende omme dat vele lieden huyt Brugghe gheuloden waren van aermoeden, ende dat si neerijngloos waren, soe en constemen die pennijnghen dyemen haer noch tachter was vp die calioote niet ghecrijghen. Ende daer omme so was gheordonneirt dat elck huys soude gheuen weickghelt elc persoon naer teere, naer neere, ende naer state van goede totter tijdt dat die reste betaelt soude wesen.

[Int iaer.M.CCCC.ende.xl.vp sint Ians dach midzomers]

¶ Item int iaer.M.CCCC.ende.xl.vp sint Ians dach midzomers, so quam Felix dye nyeuwe Paeus, met grooten state van Prelaten, van Princhen, ende van vele notabele lieden in groten ghetale, in de stadt van Basele, ende voor hem quam een wit corssier, twelck hadde vp hem theleghe sacrament, ende hy sanck selue dye hooghmesse in Paeusschen habijte.

¶ Item vp sinte Pieter ende sinte Pauwels dach daer naer dheer Nycole pisselijn, een quaet tyrant, vander helegher kercke, die welcke der heleghe kercke, vele Landen, Steden, ende Casteelen bi foortsen ende bi crachte of ghewonnen hadde, Ende specialicke dye Stadt van Boulloengien, dese heer Nicole pisselijn was vpper Capiteyn vanden Hertoghe Phelips van mylanen. Ende hi meende te winnene die stadt van Florenchen daer die Paeus Eugenius in was, ende hy was wel sterck van vijf duysent vromer mannen wel gewapent, onder te peerde ende te voet, die van Florencen wordent gheware, si baden den Venecianen om hulpe ende secours dese partyen vergaderden vp sinte Pieter ende sinte Pauwels dach, si vochten bet dan thien hueren lanck. Ende die Florentijnen met den Venecyanen behielden tvelt, ende hadden die victorie. Ende si ghecreghen wel drie duysent peerden, ende onder diere versleghen ende gheuanghen waren, daer wasser wel vier duysent. Ende die Florentijnen ghecreghen weder sommeghe Steden en fortressen die

[fol. C.ij.r]

dese here Nicole pisselijn ghewonnen hadde

[Op den.xij.sten dach van hoymaent]

¶ Item op den.xij.sten dach van hoymaent daer naer, doe begonste Taken tgrote aflaet, daer was een ontallic volck ghecommen totten voorseyden aflaten huyt dyueerschen plecken ende landen. Ende vp den dach datmen die Relijcquien tooghde, die pelgrimmen clommen vp die huysen omme die Relijcquien te siene. Daer was een groot huys dat so beclommen was vanden lieden so dat ter neder sanck en viel ter eerden, ende daer bleuen xix.lieden doot, ende bed dan.lxxx.ghequetst, die sommeghe hadden die beenen ghebroken, sommeghe die armen, andere die handen, ende voeten, te borsten gheuallen.

[Vp den xix.sten dach vander seluer maent]

¶ Item vp den xix.sten dach vander seluer maent, yeghen den auent so was in Werueke eenen groten schadeliken ende afgrijselicken brandt, in welcken brandt verbarnden meer dan.M.huysen.

¶ Item sdaechs daer naer quam in die stede van Brugghe naer die noene, die aerdtsbisschop van Ryemen, ende al die stede ghinck yeghens hem in processye.