Dits die Excellente Chronijcke van Vlaenderen

Beghinnende van Liederick Buck den eersten forestier tot den laetsten, die door haar Vrome feyten, namaels Grauen van Vlaenderen gemaect Worden [...]

¶ Hoe die Hertoghe Phelips quam te Brugghe met een grote quantiteyt van volcke, ende meende die Stadt in te nemene.

[fol. xciiij.r]

ITem int iaer.xiiij^c.ende.xxxvij. Des woensdaechs in die sinxen weke quam die prinche te Brugghewaert wel met.iij.duysent lieden van wapenen, onder pycaerden ende andere, omme met sinen lieden (ommer den meesten hoop) te trecken van buyten der stede omme naer der sluys, soe die mare ghinc, ende van daer soudy varen in Hollant metten voorseyde walen, maer hi soude met sinen raet, ende met sinen huysghesinne commen in Brugghe, vp den voorseyde woensdach ende blijuen in Brugghe.iij.of.iiij.daghen om recht ende vonnesse te wijsene, ouer den ghenen dye Morissis van Varsenare den Burchmeester, ende Iacob sinen broeder doot ghesleghen hadden. Ende Lodewijc vanden walle die Burchmeestere (die als doe gheweist hadde byden prinche te Rijssel) die quam voren, ende toochde der wet ende den Dekens eenen brief gheteekent met des princhen signet, dat hi gheene walen in Brugghe bringhen en soude, maer soudtse buyten omme doen passeren als voorseyt es, huyt den welcken die van Brugghe ter eerbaerheyt vanden prinche, sonden te male om tvolc te spijsen een kuewe wijns.vij.tonnen biers.x.hoet broots, ende eene cuype bueters, ende meer andere prouande.

¶ Nota ontrent den.iij.hueren naer der noenen soe quam die Hertoghe van Borgoengien in die bouuerye poorte. Ende alle die collegien van der stede die ghinghen yeghens hem met processien, ende hem volchden sine.iij.duysent lieden, ende brochten met hem lieden wel.vi.of.vij.standaerden ende bannieren. Die prinche sandt.vi.of.vij.van sinen edele lieden bouen vp die bouuerye poorte, omme tscofher vp te houdene tot dat sijn volck binnen ware. Die wet ende dye Dekens ghinghen yeghen hem ter poorte, ende baden hem dat hi incommen wilde met also vele volcx als hy beloeft hadde, ende hem lieden beseghelt. Ende si ghinghen hem yeghen met groter weerdicheyt, onghewapent ende bloots hoofts. Dye Prinche bleef in dye bouuerye poorte staende, seggende hi en wilde in dye stede niet commen voor al sijn volck binnen ware, hi wilde selue dye laetste sijn. Die wet ende die Dekens seere beschaemt sijnde, si consenteirden datmen iij.of.iiij.hondert lieden in laten soude. Ende si sonden bouen die poorte sommeghe ambochtslieden dat si alser ontrent drye hondert in waren ende die prinche, dat si schofhec neder souden laten vallen. Men liet die walen ende pycaerden in commen. Tsprinchen lieden die bouen vp die poorte waren, hadden tscofhec so onderstelt, soe datment niet neder laten en mochte, ende in die stede warender wel ghecommen.xi.hondert, ende doe quam die prinche, ende van desen waren den meestendeel walen. Die dekens ende die wet waren alle onghewapent, ende al tcommyn van Brugghe. Die Dekens deden met groter pijnen ommer die poorte sluyten, metsgaders dat scofhec nyet neder en mochte. Ende die bouen vp die poorte waren seyden hoe dat die edele mannen die vp dye poorte oock waren tscofhec onderstelt hadden, ende dat sy hem lieden dreechden in dye veste te worpene omme dat si tscofhec wilden neder laten vallen. Die prinche rijdende naer die vrydaechs marckt, die walen hadden elck eenen hantboghe ghespannen ende schoten naer volck in die bouuerye strate, ende sommeghe saghen ter veynsteren huyten omme den prinche te siene ende hem te wellecommene. Die walen schoten daer, ende quetsten vele lieden. Die hertoghe van Borgoengien ter vrydaechs marct commende met sijnen edelen, dye heere van Lyledam, die bastaert van Saintpol, dye heere van lichteruelde, ende vele andere edele heren ghinghen maken bataelgie byder beeste marct. Ende die Prinche hadde een naect sweert in sijn hant, het gheuiel dat een hout patroon een backere stont byden prinche, ende dede sinen capproen of, ende nijchdene toe segghende. Willecomme ghenadighe here ende prinche, ende dye prinche nam sijn sweert ende slouch dyen houden patroon doot. Voort quammer bi auentueren noch een man byden prinche ende was een cupere, die hi ooc doot slouch. Tcommuyn dit siende, elck liep thuysewaert ende si ghinghen hem wapenen, ende quamen met rabaudekins ende met voghelaers. Die here van lichteruelde was vanden prinche ter marct ghesonden, omme te besiene of tcommuyn ter marckt was, ende hy en vandt daer

[fol. xciiij.v]

gheen volc ter marct. Hi sprac tot een van sinen knechten, wy willen den prinche ter marct doen commen, want hier en es gheen volc ghewapent. Doen seyde een bruggelinc die dat hoorde. Here behouwen huwer weerde, ghi en weit niet wat in dese twee hallen es, daer mach wel veil volcx in wesen. Die heere van lichteruelde dat horende ende wat veruaert sijnde, ghinc weder ter vrydaechs marct tot den Prinche, dye welcke met sinen walen naer tvolc so gheschoten hadden, dat dye huysen ront omme die vrydaechs maerct steken vul schichten vanden gheschotte, ende hadden meneghen mensche ghequetst, ende.xi.persoonen van Brugghe ghedoot. Ende si riepen met luyder stemme, la vyle gaingnie, tue tout tue tout, ende sy riepen dit met soe luyden voyse dattet dye walen ende andere dye buyten der bouuerye poorte waren wel horen mochte. Dye van Brugghe quamen ter vrydaechs marct met haren voghelaers nae die walen. ende die prinche met sinen walen vloden alle naer die bouuerye poorte, metsgaders dat si saghen het volc vander stede van diueerschen houcken ende straten vp hem lieden commende, hauwende ende keruende, ende schietende met haren rabauden ende voghelaers. Ende die bouuerye poorte was ghesloten, soe dat hem lieden nyement meer van buyten ten sercourse en quam. Daer was in die bouuerye strate schoffierlicken seere gheuochten die van Brugghe sloughender bet dan.lxx.personen doot van Tsprinchen volcke bi Sinte Iuliaens cappelle, daer bleef ooc verslegen die edele vrome Ruddere die heere van Lyledam. Ende die Prinche ende sijn volck dat bi hem was hadden gheerne huyt gheweist, maer die poorte was ghesloten. Die prinche seer beducht sijnde, sandt ten huyse van eenen smet om hamers, beetels ende trectanghen, om tslot vander poorte met crachte of te brekene. Ende al die wijle dat hy in die poorte stont, die van Brugghe quetsten noch vele vanden walen, so datter sommeghe vloden in die veste omme ouer te swemmen, daer of datter vele verdroncken. Heyndelick so quam die hooftman vanden schadebeletters Iacob van hardoye, ende hadde ghehaelt sulcke instrumenten in eens smeets huys daer mede datmen die sloten vander bouuerye poorte in sticken slouch Men dede die poorte open, ende die prinche met den ghenen die bi hem waren, sijn walen die in cleender menichte waren, ende met mer Colaert vanden Clyte, heer Roelant van huytkercke, ende sommege poorters dye huyt Brugghe gheuloden waren, ende eeneghe vanden vryen, ende Lodewijc van den walle, sy vloden alle te Rijssele waert seere gheschoffiert.

¶ Nota, dat vander fonteyne in die bouuerye strate tot den tolhuyse aen die bouuerye poorte die grippen aen beeden sijden vander straten laghen noch tsanderdaechs, twelck was sdonderdaechs in die Sinxen weke noch al vol bloets, ende die straten waren al root gheuerwet vanden bloede van sprinchen lieden.

¶ Item vp dien dach warender.lxx.of bet in sint Ianshuys begrauen van diere versleghen waren. Daer wasser ooc vele seere ghequetst die te lijue bleuen, ende waren soetelic ghehantiert.

¶ Item vp den donderdach waren wel.lxxx.walen gheuanghen, die sommeghe waren van sprinchen huysgesinne, die confessuer van mevrauwe die princersse ende sanghers van sprinchen cappelle. Dese waren wel.xl. persoonen dye van Sprinchen huysghesinne waren, ende ter weerdicheyt vanden prinche liet men alle dese gaen, ende daer bleuen gheuanghen wel C.walen of bet, dye in diueersche herbergen gheuanghen waren, vanden welcken datter svrydaechs in die Sinxen weke vp die marct te Brugge vp een schauot.xxij.onthooft waren.

¶ Item om dat Iacob van hardoye hooftman vanden schabeletters hadde gheweist, ter bede vanden burchmeester teens smets huys halen instrumenten omme dye slotelen vander bouuerye poorte of te brekene, ende die poorte opene te doene, daer omme wordt hi swoensdaechs voor die octaue van Sacraments dach onthooft, ende ghequaertiert. Dat incarnacioen dat brugghe vanden pycaerden niet verdoruen en was es dit. Brugge die picaerden in Meye velde, doe Schoonedijke die twee en twintich telden.

¶ Tusschen sinxen ende sinte Barnabas dach die vander Sluys deden tswijn

[fol. xcv.r]

stakijtsen, soe datter gheen goet noch ten Damme noch te Brugghe commen en mochte

¶ Item des donderdaechs naer sinte Barnabas dach, soe deden dye vander Sluys een ghebodt van sprinchen weghe, dat elc coopman van wat steden oft lande dat hy ware, dat hi sijn goet mochte bringhen in der Sluys, ende vp doen, coopen, ende vercoopen, sonder van dien begrepen te sijne van dye van Brugghe.

¶ Item van sinte Triniteyts daghe tot sint Ians baptisten vigilie, waren die drie staten vanden lande vergadert te Ghendt, omme metter hulpe van die heeren vanden rade die manieren te vindene hoe dat si tlant in payse ende in vrede mochten stellen. Ende alle die nacien vanden cooplieden waren drie warmen te ghendt, biddende voor die stede van brugghe dat si daer haerlieder coopmanschepen vredelic mochten bringhen, coopen ende vercoopen, soe si ghecostumeirt waren, ende haerlieder goet int swijn bringhen mochten, ende huyt voeren sonder belet, of si souden Vlaendren moeten laten ende van noode eldere trecken. maer wat men den prinche badt ten mochte al niet baten, omme die groote schoffierichede die si hem ghedaen hadden als voren verhaelt staet, so en was sijne meeninghe anders niet dan die stede te verderuene ende te verhongherene. Ende in teekene van dien, so dede hi beuelen ter Nieupoort, te Dixmude, ende al westlant duere, datmen te Brugghe gheen vitaelgie noch andere prouande bringhen en soude, vp die peyne van te commene in sijne indignacie. Die van Brugghe dit vernemende, omme dat si lettel corens hadden, ende datter seere diere was, daer laghen voor tswijn vele oostersche schepen gheladen met coorne, die gheerne daer mede te Brugge ghecommen hadden, maer sy en mochten nyet duere omme dye staken dye in tswijn stonden. Ende daer omme die van Brugghe vp den eersten dach van Hoymaent sonden ter Sluys waert wel.v.duysent mannen seer wel ghewapent, omme Sluys te belegghene ende tselue coorne te ghecrijghene, want dye van Ghendt hadden ontboden die vander Sluys die staken huyt den swijne te doene, maer si seyden si en souden dat om nyements wille doen, ter ware dat sy expres beuel hadden vanden prinche. Des anderdaechs was den lieden van Brugghe die voorder sluys laghen gheseyt dat tcoorne ontladen was, ende was ter ware buyten ardenburch vp waghenen gheleyt, wel tot vi.duysent hoeden ende gheuoert te Brugghe. Ende si laghen voor die Sluys.xviij.daghen, si schoten met groten engienen dye westpoorte in sticken, ende dadender grote schade, binnen der tijt dat si daer laghen. Die heeren ende sommeghe Dekens van Ghendt quamen te Brugghe, omme met hemlieden te sprekene, ende een goet middel te helpen vinden om den Prinche te paeyene, ende om den coopman te houdene binnen den lande, dye heyndelicken vertrecken wilde, ende sy begheerden die preuilegien te siene die si hadden vp die vander sluys, ende ooc vp die vanden vryen, ende den brief vanden paeyse van Vlaendren die te Doornicke ghemaeckt was, in iaer ons heeren M.CCC.ende.lxxxvi.in die maent van December. Ende als si alle dinghen ouerghesien ende wel verstaen hadden, sy gauen hem lieden ghelijc, ende die vanden vryen ende vander Sluys groot onghelijc. Dye van Ghendt die hem seluen seer pijnden ende moeyden omme tlandt te helpen stellene in paeyse, ende in vreden, ende den coopman te houdene binnen den lande, alsoe dat hi al omme vry varen ende keeren mochte, daer hy te doene hadde, si trocken metsgaders andere notabele huyt den lande van Vlaendren byden prinche haren wettelicken here, ende baden hem ootmoedelick dat hi ontfaermenis hebben wilde vp sijne goede stede van Brugghe, ende dat hi inden lande van Vlaendren gheene pycaerden meer seynden en woude. Die Prinche en gaf hem lieden gheen antwoorde.

¶ Item svrydaechs op sinte Margrieten auent, so brac theyr van Brugghe vp, dat.xviij.daghen voor der stede vander Sluys gheleghen hadde, ende tsanderdaechs quamen sy inder stede van Brugghe.

¶ Item int beghintsele van Ougstmaent die drie staten quamen te Cortrijcke, omme te tracteirene met den Prinche haren heere ouer dye van Brugghe, als dat si mochten commen thueren

[fol. xcv.v]

paeyse ende te sijnder ghenaden. Maer dye prinche en quam selue daer doe niet, hi dede beuelen al Vlaendren duere, datmen te brugghe gheenderhande vitalie bringhen en soude. Die vander Sluys trocken ghetijdelijc huyt om vitalie ende andere prouande, te Heyle, te Maldeghem, te Moerkercke te Ramscappelle, Toostkercke, ende in meer andere plaetsen, ende vinghen al omme die haghepoorters van Brugghe, ende leedense ter Sluys, ende namen haer lieder prouande. Ende mer Ian van huytkercke capiteyn van der nyeupoort dede der ghelijcke ontrent Ghistele. Ende Pieter die bul ende Trijstram dye crane, ende sommeghe andere poorters van Brugghe die huyt Brugghe gheuloden waren die wachteden den suuel coopers van Brugghe die te Dixmude, te Veurne, ende elders gheweist hadden om suuel te coopene ten behouue vander stede van Brugge, ende vinghense, ende namen tselue dat si hadden, ende brochtense ter Nyeupoorte gheuanghen. Ontrent sint Ians messe deden dye van Brugghe vellen alle die hooghe bomen dye binnen den palen van Brugghe stonden, ende sonderlinghe vanden poorters goedinghen dye huyt Brugghe gheulucht waren, ende men maecte daer mede die bollewercken die buyten der poorten ende vp die vesten stonden.

¶ Item in die Ougstmaent, so was of ghehauwen den busch van Tilleghem, ende tcasteel of ghebroken omme dat die heeren vanden vryen daer inne niet en souden logieren. Ende in die selue maent ende in septembre daer naer waren by wijlen bestanden ghemaeckt, ende binnen dien so hadden die van Brugghe saufconduyt vanden prinche te cortrijcke te commene, om te tracteirene vanden paeyse. Ende als dye van Brugghe daer waren, die prinche en quammer niet. Daer naer so waren andere diueersche dachuaerden gheordineirt te houdene vp tselue te Denremonde, daer naer Taelst, ende in meer andere plaetsen, maer alsmen den prinche daer of ghewaechde, hy en wilder in gheender manieren naer horen, ende in dyen staet so bleeft een wijle tijts staende.

[Den.v.dach van Octobre]

¶ Item vp den saterdach naer sinte Bauen dach, twelc was den.v.dach van Octobre, doe quam mer Ian van Huytkercke, ben dan met.C.ende.xxx.peerden smorghens met den daghe tsinte Baefs buyten Brugghe, ende hy met sinen gheselschepe hadden ghenomen den lieden dye te Brugghe waert dreuen, coeyen, schapen, calueren om te vercoopene, ende andere vitaelien, al haerlieder goet dat si daerwaert brochten. Ende die van brugghe wordens gheware, ende trocken terstont huyt wel xij^c. sterck, ende volchden mer Ian voorseyde met sijnen gheselschepe, ende als si quamen voor tcasteelkin te couckelare daer Pieter van belle plach te wonene, daer waren inne heer Heyndrick van Reingheertsvliete prochiepape van Couckelare ende Deken van kerstenhede, van Oudenburch, die bastaert van belle, ende noch.x.ghesellen tot hem lieden, die welcke hem lieden schoffierlic toe spraken, ende schoten naer hem lieden so dat die van Brugghe hem lieden vergramden, ende bestormden tcasteelkin, ende vulden die grachten met rijsen, ende wonnent, ende roofdent al datter inne was, ende stakender tvier inne, ende si vinghen den dekene ende den bastaert ende alle dandere, ende brochtense te Brugghe inden steen, ende si ghecreghen ende achterhaelden vele vanden rooue die mer Ian, mer Ioos die brune, Phelips van longpre den lieden die te Brugghe waert quamen ghenomen hadden

[Vp den.x.dach van Octobre]

¶ Item vp den.x.dach van Octobre so hadden die van Brugghe weder sauueconduyt vanden Prinche.xiiij.daghen lanc, om met hem te sprekene, ende si trocken te Rijssele daer hy als doe ghecommen soude hebben, mer he en quammer niet, ende bleef altijts Tatrecht, dus keerden si weder sonder met hem te sprekene, in eenich traytiet van paeyse.

[Vp den.xx.dach vander seluer maent]

¶ Item vp den.xx.dach vander seluer maent, so trocken die van Gendt huyte met eenen groten heyrcrachte, ende met.lxxij.banieren, ende ooc met sprinchen banniere, ende sloughen tenten ende pauwelioenen buyten Gendt by sinte Marien kercke, ende si hadden ontboden al haer ondersaten dat si daer bi hemlieden commen souden ghewapent, ende met hueren bannieren. Daer quammer vele by hem lieden, ende sy waren doe sterck.vi.duysent mannen of meer.

[Vp sinte Symon ende sint Iuden dach]

¶ Item vp sinte Symon ende sint Iuden dach, die vander Sluys ghinghen roouen in sinte Laureys prochie by

[fol. xcvi.r]

Benthille. Ende die van dier prochie dye vinghender.viij.vanden sluysenaers, ende voerdense int ghendtsche heyr, daer waren si alle onthooft.

¶ Item binnen der seluer tijt, so quam die here vander Vere ter sluys, ende hi trac met den volcke vander sluys te Oostkercke, en daer ontrent, ende sloughen die lieden doot, ende roofden haerlieder goet ende brochtent inder Sluys.

[Des dysendaechs naer sinte Symoen ende sint Iuden dach]

¶ Item des dysendaechs naer sinte Symoen ende sint Iuden dach trocken die van Brugge te Lisseweghe, ende deden dier ghelijcke. Daer was seer gheuochten, ende daer bleuen.xviij.mannen van dye van Brugghe doot ghesleghen.

[Vp alder sielen dach ]

¶ Item vp alder sielen dach snuchtens trocken die van der Sluys te Heyst, ende te Blanckeberghe, ende beroofden tvolc, ende deden daer grote schade. Als die van Brugghe dat verhoorden, sy deden een ghebodt dat alle dye ghene dye Brugghe lief hadden, dat si souden trecken by hueren capiteyn. Ende dese capiteyn track met sinen brugghelinghen daer die sluysenaers haren roof van haren beesten hadden ter weede gaende, ende si namen weder alle dien roof ende brochtense te Brugghe waert.

[Tsondaechs naer alder sielen dach]

¶ Item tsondaechs naer alder sielen dach, die vanden Damme metsgaders den serganten van Brugghe dye inden Dam laghen, trocken bi nachte te laepschuere, te hannekin werue, te meerkercke, ende eldere daer si wisten dat yemant woonde die den lieden vander sluys ghewone waren te sustenteirene van eeneghen vitaelien, daer beroofden sijt ende [maectenter] al schone van beesten ende alderhande prouanchie, ende brochtent inden Dam.

[Ssdysendaechs naer alder sielen dach]

¶ Item sdysendaechs naer alder sielen dach, vertrac theyr [van] Ghendt dat.xv.daghen ghelegen hadde buyten ghendt, verbeydende huere ondersaten, ende quamen sdonderdaechs logieren Teeclo. Die van Brugghe dat wetend[e, si quamen met] sommeghe Dekenen tot hem [lieden te Eeclo]. Ende die van ghendt ende die [ghedeputeirde] van brugge ghinghen tsamen te rade teeclo [in] die kercke. Daer was gheoordonneirt [dat].xvi.notabele van dye van Brugghe die [daer] ghecommen waren, dat die daer blijuen [souden] int heyr van Ghendt, in ostaegien, ende [men] soude seynden.xvi.notabele personen van [dye] van Ghendt te brugghe, die welcke souden [te] kennen gheuen den ghemeenen volcke van brugghe, die begheerte ende die meeninghe van die van ghendt. Ende die van Ghendt te brugghe commende, ende haerlieder last ontdect hebbende, die van Brugge en wildender in gheender manieren in consenteren. Doe trocken dye van ghendt weder Teeclo, ende gauent daer te kennene, daer omme dat sy die.xvi.notable dye daer in oestaegien laghen hilden gheuanghen, ende dedense seere nauwe wachten ende bewaren.

[Swoensdaechs naer.s.Maertins dach]

¶ Item swoensdaechs naer.s.Maertins dach vertrack theyr van ghendt, ende quamen Tardenburch, ende brochten daer met hem lieden die.xvi.poorters van brugghe, als gheuanghen lieden, te wetene een wethoudere van brugge.vij.dekens, ende.viij.andere notable mannen vander poorterye. Ende die van ghendt bleuen daer met hueren standaerden.xiiij.dagen lanc. Ende binnen dier tijt so braken si thuys van Pieter bladelin gheseyt leestmakere, dat bi soetendale staet, ende thuys van Clays vanden velde bi Ardenburch, ende ghinghen voor te Malleghem, ende te heyle, te moerkercke, ende in andere plaetsen, ende waer dat si vonden eenege hagepoorters van brugge ofte haerlieder goet, dat namen si ende drougent met hem lieden.

¶ Item Race onredene haerlieder capiteyn dede doen een gebodt dat nyement die van brugge eenge prouanchie of vitaelgie voeren noch bringhen en soude, vp die verbuerte van lijue ende van goede. Ende doe dede hi met die van ghendt onthoofden drie poorters van brugge.

[Swoensdaechs naer s. Kathelijnen dach]

¶ Item swoensdaechs naer s. Kathelijnen dach, schieden dye van ghendt huyt Ardenburch, ende quamen snoenens te Eeclo, ende si leedden dye voorseyde.xvi.poorters van Brugge gheuangen met hem lieden, ende het was vp dien tijt een harde cout wedere, daer omme sommege vander weuerye van ghendt braken in sticken die glenden ende die tuynen die dye lieden hadden ghemaect ontrent haerlieder houen, ende verbrandense, ende die ghene diere gram om waren of daer toe seyden, die slougense noch toe.

¶ Item die vander Casselrye van ghendt, ende sonderlinge die van Cortrijcke ende die van oudenaerde begrepen die van ghendt daer omme, ende seyden met vromen sinne aldus. Wi zijn bi hu heden ghecommen thuwen beueilene om hu lieden bystant te doene, om dat tlant mocht ghestelt worden in paeyse ende in

[fol. xcvi.v]

vreden, ende wi waenden dat ghy daer omme huyt ghetrocken waert, maer ons lieden dunckt al die contrarie. Ende dat ghi ghewapent aldus huyt ghecommen sijt, es yeghen den wille van onsen gheduchten here ende prinche, ende en doet anders niet dan dat ghi lieden pijnt te roouene, te moorden, te steilene, ende tvolck vanden lande te veriaghene ende bystier te makene. Ende hier omme wierden si gram ende trocken Teeclo vp dye marct, ende maecten battaelie. Die van Cortrijcke ende van Oudenaerde quamer vrolicke yegens hem lieden. Daer was seere gheuochten, so datter van die van Ghendt.iij.doot bleuen, ende vele seere ghequetst.

[Vp den.xviij.dach van Nouembre]

¶ Item die.xvi.gheuanghen poorters van Brugghe, siende dat die van Ghendt ter marckt liepen, si pijnen hem van achter huyt te commene, ende liepen duer busschen ende duer haghen, ende doolden ij.daghen lanc eer sy thuys commen consten, ende vp den.xviij.dach van Nouembre quamen si te Brugge.

[Vp den.xij.dach van Nouembre]

¶ Nota, van sommege dinghen die gheuielen in die selue maent van Nouembre. Eerst vp den.xij.dach van Nouembre so waren die van Brugghe in dye wapene omme.xx.sacken Inghelscher wulle, toebehorende Anthonis fransoys, die die brugghelinghen die te Weyndune laghen gheaenueert hadden, ende seyden dat sy toe behoorden Parent fauen, ende vp dat soe vercochten sijse, ende gauen den sack om iiij.libra groten. Ende midts dat claerlicken beuonden was dat si onrecht hadden, so en was den coop van gheender weerden, ende Anthonis fransoys behilt sijn wulle.

[Vp den.xiij.dach vander seluer maent]

¶ Item vp den.xiij.dach vander seluer maent, beseghelden die sommeghe van Brugghe, dat tlandt vanden vryen een let blijuen soude alsoot gheweist hadde van houden tijden, ende vp dat beloefden die van Ghendt hem lieden bystadicheyt te doene ende te helpene te haren rechten, ende si souden haerlieder beste doen dat tlandt soude moghen ghestelt worden in paeyse, ende in vreden, maer dye ghemeene poorterye en wilde niet gedooghen datmen die voorseyde beseghelden brief seghelen soude met der stede seghelen.

¶ Item vp den seluen dach was ghemaect een bestant van.viij.daghen tusschen die van brugghe ende die vander sluys, by den toe doene van die van Gendt, maer die principaelste van Brugghe dedent seere noode, daer omme dat dye van Ghendt seere mespaeyt ende tonvreden waren.

[Vp den.xvi.dach vander seluer maent]

¶ Item vp den.xvi.dach vander seluer maent, die van Ghendt ontboden die van Brugghe dat si wel wilden met hem spreken vp dye materie van dat sommeghe poorters ende Dekens van Brugge die Teeclo gheweist hadden, ende hem lieden besegheltheden ghegeuen hadden, twelc si sonder consent vanden ghemeenen volcke vander stede ghedaen hadden, want sy en waren nyet ghelast vander ghemeender poorterye eenege beseghelthede te consenteirene, ende si dedens hem lieden gheheelicken of, ende en wilden met hem lieden niet spreken noch eenich traytiet houden. Dese saken commende ter kennisse vanden prinche, so ontboot hi die van Brugghe dat si gheen traytiet houden en souden, noch eeneghe aliancie maken met die van Ghent, want dat si also ghewapent ende met bannieren huyt ghetrocken waren, ende was hem niet danckelick. Als die van Brugghe dat hoorden, so deden si terstont vanghen die ghene die Teeclo tsaterdaechs voor.s.Maertins auent, dye van Ghendt gheconsentiert ende beseghelt hadden haerlieder voortstellen te helpen vulcommene, als die vanden vryen een let te makene, ende oock sommeghe andere pointen, aengaende den sticke tusschen dye van Brugghe ende die vander Sluys. Ende alder eerst so waren gheuanghen

Ian die payere

Die Deken vanden varwers

Die Deken vanden temmerlieden

Die Deken vanden smeden

Marck van haricourt

Die Deken vanden backers

Die Deken [vanden cordewaniers]

Die Deken [vanden schiplieden]

Die Deken vanden [keersghieters]

Die Deken vanden leirtauwers

Ian die swarte scheerere

Coppin die mesmakere.

Ende vp den seluen dach eer si ghevanghen waren, soe quamen inden burch Coppin die mesmakere, Ian dye swarte, ende Ian bryelman, ende maecten een groote roupinghe, ende wilden heymelicken dat dye van

[fol. xcvij.r]

Brugghe wtghetrocken hadden ghewapender hant tot die van Ghendt, ende die smeden ende dye vulders waren al ghereet, ende hadden haer carijnen gheladen, maer hadden die van Brugge doe huyt ghetrocken, si hadden alte seere bedroghen gheweest. Ende dye princersse die Brugghe seer lief hadde, die hadde noch eenen brief ghesonden aen dye van Brugghe, als dat si in gheender manieren traytiet noch alianchie maken en souden met dye van Ghendt, si hoepte dat si te bet souden commen ten paeyse ende ter ghenade van haren prinche haren heere. Ende vp den troost vander princersse, so sonden die van Brugge bi saufconduyte vanden prinche vier notable persoonen van haren poorters byden prinche te Atrecht. Te wetene Willem gheerolf, Pieter dye burchgraue, Iacob die sweertvaghere, ende Boudin vanden leene, omme met hem te tracteirene van paeyse ouer dye stede van Brugghe, daer bleuen si een wijle tijts liggende.

Sdonderdaechs den xxix.dach van Nouembre

¶ Item sdonderdaechs den xxix.dach van Nouembre, doe schieden die casselryen van Ghendt huyt Eeclo ende loeden huer carijnen, ende elc trac thuyswaert. Ende tsanderdaechs trocken die van Ghendt ooc thuyswaert met cleender eeren, want si en hadden nyet dan quaet ghedaen, ende den aermen lieden thare ghenomen, ende te Eeclo der lieden glenden ende thuynen verbarnt.

[Vp den tweeden dach van Decembre

¶ Item vp den tweeden dach van Decembre waren te Brugghe ouergheleet ende ghepijnt die Dekene vanden varwers, Ian die payere poortere, die Deken vanden smeden die Deken vanden temmerlieden, Ian dye swarte scheerere, Coppin die mesmakere ende Ian Brielman, omme dat si Teeclo traytiet ende alianchie ghemaect hadden met die van Ghendt, ende gheconsenteirt hadden dat tvrye een let sijn soude, ende meer andere diueersche pointen, ende van dien hem lieden ghegheuen huere besegelthede, sonder consent ende wille vanden ghemeenen volcke vander stede van Brugghe, om die welcke mesdaet si vp den seuensten dach vander seluer maent te Brugghe inden burch onthooft waren tsachternoens naer die maeltijt, te wetene Ian wel ghereet Deken vanden smeden, ende Adriaen van Zechbrouc Deken vanden varwers. Ende vp den seluen achternoene, soe waren daer onthooft Ian dye swarte scheerer ende coppin dye mesmakere, omme die roupinghe ende beroerte dye sy ghemaect hadden inden burch vp den dach dat si gheuanghen waren, als dat si heyndelick wilden dat die van Brugghe huytghetrocken souden hebben tot die van Ghendt.

[Vp den.viij.dach van December]

¶ Item vp den.viij.dach van December so waren gheuanghen bi Oorscamp Alyor die bastaert van Halewijn, ende die baliu van Deynsen, ende noch vier ghesellen met hem lieden. Daer warer veel meer die wech liepen, als Alyor haerlieder meester gheuanghen was. Ende die cause was omme dat si gherooft hadden eenen waghene met groten goede gheladen, toebehorende eenen coopman huyt Lombaerdyen, ende si waren gheleet te Brugghe inden steen.

¶ Item vp den seluen dach so quamen in Brugghe die iiij.notabele persoonen die by laste vanden ghemeenen volcke vander stede van Brugghe hadden gheweist te Atrecht byden prinche, omme met hem te tracteirene van paeyse Ende sy toochden daer.xiij.pointen die dye prinche begheerde, souden si paeys met hem hebben, ende.xl. persoonen te hebbene, die buyten den paeyse blijuen souden, dye souden staen te sijnder wille. Maer als vanden xl. persoonen die die Prinche te hemwaert hebben soude, die en waren niet ghenoemt int openbare, huyt vreesen van groter beroeringhe voor vp den.xij.dach van Lauwe alsoot hier naer blijcken sal.

[Vp den.xij.dach van deser maent van Decembre]

¶ Item vp den.xij.dach van deser maent van Decembre, so waren te Brugghe huyt den steen ghedaen. vij.persoonen dye langhe gheuanghen gheleghen hadden bi sekere condicien, dat si elc stelden twee notabele borghen omme ouer hem lieden te betalene, vp dat in hem lieden eenich ghebreck ware van tghene diesmen ouer hem lieden wijsen soude, vp dat si mesdadich beuonden waren. Ende waren dese persoonen Marc van Haricourt, die Deken vanden backers, die Deken vanden cordewaniers, die Deken vanden kersghieters, die Deken vanden schiplieden, ende den Deken vanden ledertauwers.

¶ Item des ander daechs so was Alyor die bastaert van Halewijn ghepijnt, ende twee van sijnen ghesellen. Ende vp den.xix.dach van De-

[fol. xcvij.v]

cembre waren die.ij.ghesellen, ende noch een ander roouere achter der Magdalenen onthooft, ende begrauen int sandt.

[Vp den xxiiij.sten dach vander seluer maent]

¶ Item vp den xxiiij.sten dach vander seluer maent quam een schip gheuaren vander Nieupoort geladen met haringe ende met suuele ende ander vp taelgie, ende wilder mede sijn ter sluys, ende daer waren inne.xiiij.sluysenaers, Ian vanden weilde capiteyn van.lvi.bruggelinghen, vinc tschip ende al datter in was, ende voerdet al te Brugge, vanden welcken sluysenaers Ian van stillebeke ontfanger vander sluys een was, dye welcke alleene gherentsoeneirt was.C.ende.xvi.libra groten, ende alle dandere naer haren state waren hoghe ghenouch gherensoeneirt.

[Den.xiij.dach in Lauwe]

¶ Item die.xvi.persoonen die dye van Ghendt Teeclo hadden in ostaegien, ende hemlieden ontghinghen als die van ghendt vochten Teeclo vp dye marct yeghen huer ondersaten, dye moesten vp sinte Steuens dach alle inden steen gaen of vanghenesse houden in haerlieder huysen, ende daer bleuen sy tot den.xiij.dach in Lauwe, ende doen waren si ontboden, ende ouer haerlieder mesdaet moesten si gheuen der stede sekere somme van penninghen.

[Op den.vij.dach van Lauwe]

¶ Item op den.vij.dach van Lauwe doe was meester Ian van Borgoengien Proost ghemaect van sinte Donaes in Brugge.

¶ Item omme dieswille in dien seluen tijt dattet den Dekens van der neeringhen in Brugghe te lastelijc viel ende te moeyelijck was alle daghe te rade te gane vp tschepenhuys, ende dat si bi dien verletteden hare ambochten ende neeringhen te doene, ende haerlieder broot te winnene. So waren gheordonneirt.xiij.notabele personen die in die stede vanden wethouders sijn souden, die huyter stede gheuloden waren. Ende dat waren dese.

Iacob blandereel	Jan baue
Ghuyde brune	Stafin vander brugge
Alaert van sinte Maertins.
Ian die brune huydenetter
Ian baeruoet	Ian die deckere
Ian die muntere	Ian de baenst
Ioris gremme	Marten de naghelmakere
Jan die Heict.	¶ Somme.xiij.

¶ Ende bouen dese voorseyde.xiij.wethouders waren noch gheordonneirt.xxiiij.notable persoonen dye hem lieden raet gheuen souden, ende bystandicheyt doen als sijs van noode souden hebben. ende staen hier naer ghenoemt. Eerst.

huyter poorterye.	huyt den vleeschauwers
Loy reynaert	Ioos die ruwe.
Heyndric die lange	Huyten vischcoopers
Iacob vander hecke	Ian volkaert
Boudin van Heertsberghe.
Ioos die muntere	Huyten.xvij.neeringen
Ionis vanden berghe	Rijcquaert heyns
¶ Huyten smeden.	Ian daghele
Anthonis coen	Huyten makelaers
Aernout standaert	Lieuin pultin
¶ Huyten ledere.	Ian smeeckaert
Ioos die teldere	Huyt den schiplieden.
Cornelis van meerendre.	Daneel de coots.
¶ Huyter naelde.	Huyter cleender neeringen
Ioris cornuwaelge	Iacob vanden peerboom
Pieter miman	Daneel die muelenaer
	Ende Ian hardegaerne
¶ Somme.xxiiij.personen.

[Vp den x.dach van Lauwe

¶ Item vp den x.dach van Lauwe waren ghecoren.xiiij.notable personen die trecken souden Tatrecht byden prinche, ende byder princersse, omme te tracteirene van paeyse. Ende dit waren die personen, Iacob die sweert vaghere, Iacob van basseuelde, Iacob blandereel, Loy reynaert, gillis lauwereins, Ian volkaert, Ian baeruoet, michiel van theymsekin, Iacob dye wilde, Ioseph reysin, Rijcquaert heins, Ian van steenburch, Anthonis coen, ende Boudin vanden leene.

[Vp den.xij.dach vander maent van Lauwe]

¶ Item vp den.xij.dach vander maent van Lauwe, so was open ghedaen ende ghelesen den beslotenen brief die ghesonden was vanden prinche, daer inne dat stont ghescreuen die.xl.personen bi namen ende bi toe namen dye buyten paeyse waren, ende die die prinche hebben wilde te sinen wille.

¶ Dit sijn die namen vanden voorseyde personen.

Victor wouters	Vincent die scuetelare.
Ian wel ghereet	Ioos vanden walle
Ioris minne	Coppin de mesmaker
Adriaen van zegbrouc.	Ioris muyl.
Pieter wouters	Ian taerwijn
Cornelis wouters	Pieter tente
Willem moerman	Een freminuer
Lansin metten ghelde	Cornelis van sarren
meester Ian die scaerslijper.	Ian monfloen
Iacob Noyts	Pieter christiaens
Victor die wale	Ian berouts

[fol. xcviij.r]

Loy vander creke	Coppin van lakin
Mentin vanden beckene.	Thoen cordey
Heer ian vander matte.	boudin gaderpenninc
Ian van thyelt	Gillis euerdey
Lodewijc vanden walle.	Ian brielman
Gheertruyd sijn wijf.	Lodewijc hughe
Iacob van rooden	Iooris vander baede
Denijs de vos	Jooris wouters.

¶ Somme.xxxviij.persoonen.

[Vp den.xxiiij.sten dach van Lauwe

ITem vp den.xxiiij.sten dach van Lauwe waren onthooft voor den Steen te Brugghe vijf ghesellen, deen was die Capiteyn van den Roode capproenen, die hadde een cleyn meyskin vercracht, dander vyere hadden vele gherooft in Brugghe ende der buyten.

[Vp den derden dach in Sporcle]

¶ Item vp den derden dach in Sporcle was ten Damme een zeelandere onthooft omme dat hi in vele plaetsen gherooft hadde met die vander sluys.

[Vp de sesten dach van Sporcle]

¶ Item vp den sesten dach van Sporcle quamen die.xiiij.ghedeputeirde in Brugghe, die Tatrecht biden Prinche ende byder Princesse hadden gheweist, omme den paeys te tracterene ende te makene. Ende si brochten ouere in ghescriften vele diuersche pointen ende articulen die de prinche begheerde, dat gheschien souden, soude hi consenteren den paeys. Ende niet yeghenstaende datter vele pointen waren die de stede van Brugghe grootelicke contrarieerden, sy begheerden nochtans paeys, ende si consenteirden daer inne, vp hopen dat in toecommende tijden dye Prinche wat gracien doen soude. Ende al tghemeene vander stede, begheerde dat die ghedeputeirde weder trecken souden byden prinche, ende tracteren met hem ten vriendelicsten dat sy mochten, vp dat sy sine gracie ende vrientschap mochten vercrijghen. Ende dat den coopman mochte varen ende keeren binnen den lande met vreden al Vlaendren duere.

[Vp den xij.sten dach van Sporcle]

¶ Item vp den xij.sten dach van Sporcle, so waren ontslegen ende huyter vanghenesse ghedaen.xxxvij.Pycaerden, die van des woensdaechs inde Sincxen weke daer ghelegen hadden, twelc was ontrent.xxxviij.weken, die stede van Brugghe gaf elcken een doncker groen habijt van vier ellen lakens, een ryeme, ende eenen graeuwen hoet, die costen.xx.groten tstick, voort so gaf die stede eenen Ian rantsaert een.libra groten. ouer dat hijse leeden soude Tatrecht, ende.iij.libra groten. hadde hy voor hare teercosten tot daer. Ende eer si huyt Brugghe ghinghen si ghinghen tot der vrauwe van den gruythuyse haer bedanckende van harer aelmoesene, want si hadde ghegeuen alle woensdage elcken.ij.groten. alle die tijt die si gheuanghen gheleghen hadden, het welcke bedrouch wel.xxxviij.nobelen, ende si bleuen daer haer maeltijt doende, ende als si vertrocken, si gaf elcken een paer nyeuwe lijnen cleedren, als si Tatrecht quamen, si trocken byden prinche, ende bijder princesse, ende bedancten hem grotelic vander stede van Brugghe, ende vander vrauwe vanden gruythuyse, ende vertrocken hoe si ghehantiert hadden gheweist van hem lieden, twelcke die prinche ende die princesse seere wel namen, ende danckelic.

¶ Item die voorseyde ghedeputeirde trocken weder bi saufconduyte te Atrecht byden prinche, ende baden.vi.prelaten ende.vi.rudders met hem lieden te gane voor den prinche omme te biddene ouer de stede van Brugghe, daer quamen vyere prelaten, dander twee en wilden niet commen

[Vp den.xiij.dach van Sporcle]

¶ Item vp den.xiij.dach van Sporcle, liepen huyt Brugghe ontrent.C.ende x.ghesellen, tot byder Sluys, ende si waren beleyt van die vander Sluys, ten drien plaetsen, ende si vergaderden, daer was seere gheuochten, ende daer waren.xi. Sluysenaers doot ghesleghen, ende xxij.gheuanghen onder sluysenaers ende landtslieden, die met hemlieden toe vielen ende si brochtense alle te Brugghewaert, ende leydense inden Steen.