Dits die Excellente Chronijcke van Vlaenderen

Beghinnende van Liederick Buck den eersten forestier tot den laetsten, die door haar Vrome feyten, namaels Grauen van Vlaenderen gemaect Worden [...]

¶ Hoe een grote vlote van schepen vol volcx van oorloghen wt Inghelant quam in Vlaendren.

BInnen deser tijt dat die van brugghe voor Brugghe laghen, quam een grote vlote van Inghelsche schepen wel tot.iij^c.ende.lx.al vul volcx van oorloghen, daer of dat die capiteynen ende leedtsmannen waren, die hertoge van Glocestre, ende die Hertoge van Iorc, ende daer waren noch.xvi.princhen met hemlieden, ende si waren wel.xxiiij^m.mannen sterc, ende si deelden hem lieden in drie partyen. Die sommege ver-

[fol. lxxxvi.v]

waerden Calis ende tlant van Guysen. Dye Hertoghe van Iorc was wel met.xij^m.mannen, ende voer te Burburch, ende van danen te Duynkercke, te quaet ypre, te Bambeke, te Aringhe, ende also voort tot poperinghe, al omme tvolck roouende ende dootslaende, die hele of stekende, ende die huysen verbarnende, ooc kercken ende gods huysen. Ende in Poperinghe hilt die hertoghe van Glocestere hof ende een grote feeste, ende een ballinc van Poperinghe dye langhe saudenier hadde gheweist int lant van Guyse, die slouch hy Ruddere, ende gaf hem lant ende erue int lant van Guyse, ende oock in Inghelant. Ende als si Poperinghe te nyeuten ghedaen hadden, trocken si te Belle, ende in die drie prochien daer ontrent, ende si hadden vele leedtslieden, ballinghen ende fugityuen van Vlaendren, die hem lieden die weghen wijsden, ende wrouchden waer die rijcxste ende die notabelste lieden woonden van dier maertsen ende landen. Ende dye Inghelschen ghecreghen huyt Poperinghe ende die prochien daer ontrent gheleghen, wel xii^c waghenen die si gheladen hadden met lakenen, ende ooc met anderen goeden. Ende als si Belle verbarnt ende berooft hadden, ende tlant daer ontrent, so trocken si met haren rooue suytwestwaert tot Aercken by.s.Omaers, ende si staken tvier al omme daer si passeirden Die Casselaers dit vernemende, si waren versaemt wel.v^m.vromer mannen of meer, ende si meenden den roof vanden Ingelschen weder te nemene, ende den Inghelschen te wederstane, maer mer Colaert vanden Clyte die verboot hemlieden, ende also voeren si voort duere te Calis. Ende dye Inghelschen leeden met hem lieden wel v^c.kinderen gheuanghen, die sy met haren rooue te calis voerden.

[Den.vij.dach van Ougst]

¶ Item die derde schare vanden Inghelschen wel et.iii^c.ende.lx.schepen, dese bleuen in die zee met cleene menichte van volcke, ende si waren vp eenen dijsendach, den.vij.dach van Ougstvoor Ostende, ende men slouch tallen kercken die clocken te storme, al tnoortvrye duere. Ende ontrent Ostende aen den zeecant vergaderden wel.iiij.duysent mannen. Het gheuiel dat die Amyrael vander zee heer Ian van huerne met.iij.of iiij.knapen vloot al heymelick huyt der sluys, ende quam om te vertroostene ende te sercoursene die van Veurne, ende vander Nyeupoort, ende andere daer vp die frontieren gheseten, midts dat hi hooft ende generael capiteyn was vanden westlande, ende om dat hy nyet bekent en wilde wesen, ende midts dat hi met so cleenen state huyt ghecommen was, so reedt hi al vermonselt ende onbekent. Ende commende bi Ostende, hi wart gheaenueert, ende hi en wilde niet segghen wie dat hi was, ende heyndelicke hi wart bekent van sommege van die vanden vryen, ende wort daer so ghesleghen ende ghequetst, so dat hi binnen.xiiij.daghen daer naer daer of starf. Ende een van sinen knapen die hem beschudden wilde, wort daer ooc so ghewont dat hi des anderen daechs daer naer starf. Ende die knape leedt eer hy starf, dat heer Ian van huerne here van hontscote sijn meester fauorabel was den Ingelschen, ende van hem lieden hadde ghiften ontfangen

¶ Item vp sinte Laureys auent doe quam dye vlote vanden Inghelschen int oostvrye, tusschen der groude ende der noort, ende si beroofden al tlant, Gaternesse, Scoondijcke, der groude, Steenkercke, ende staken tvier in die huysen

[Vp sinte Laureys dach]

¶ Item vp sinte Laureys dach so quamen bet dan.iiij.duysent mannen darwaert huyt den Oostvrye, van Eeclo, Ardenburch, sinte Laureys te Heyle, sinte cruys, Cocsye, Oostburch, heynkewerue, ende si quamen in Britskins poldre, meenende dye Inghelschen te wederstane die in tvoorseyde Oostvrye roofden ende brant stichten, eer si tot haren schepen weder gheraken souden. Ende vander sluys quamen huyte met eene menichte van volcke om hem lieden te sercoursene. Ende als si saghen so vele ghewapender lieden, die haers verbeyden, si worden vliende, ende lieten haerlieder bannieren vallen van vare, meenende dat alle Inghelschen gheweist hadden, ende vloden alsoe weder ter Sluys waert. Ende Guy die visch capiteyn van cocsyde vloot ooc wech met sinen peerde, ende al dat volc vanden Oostvrye wart oock vliende, hadden si te gadere ghebleuen si hadden den Inghelschen alle ghescoffiert, die aent lant waren, want si in cleender menichte waren. Ende vp dien seluen sinte Laureys dach, so warender sommege vanden Inghelschen met haren scepen in Wulpen ende in Casant, twelc si berooft ende verbrant hadden, ende bleuender heymelijcke ligghende, wel.xiij.

[fol. lxxxvij.r]

daghen lanc omme dat hem lieden den wint al tijt contrarie was, ende daer nae vertrocken si vrylic met haren rooue.

[Vp den.xij.dach van Ougst]

¶ Item vp den.xij.dach van Ougst, twelck was den sondach voor onser vrauwen dach, ter bede vander edelder vrauwe Hertoginne van Borgoengien ende graefnede van Vlaendren. Dat heyrcracht van Brugghe dat langhe tijt buyten Brugghe gheleghen hadde int weder commen van Calis, brac vp, ende velden huer tenten ende pauwelioenen, ende voeren met hueren carijnen ende volcke te Oostburch waert, omme den Inghelschen te wederstane, omme dat si Oostburch, Eerdenburch, ende ander prochyen daer ontrent gheleghen nyet beroouen noch verbarnen en souden. Vp onser vrauwen dach, so waren die van Brugge dye te Oostburch laghen versocht, omme eene quantiteyt van haren volcke te seyndene ter sluys, omme van daer te schepene ende den Inghelschen te schepe te beuechtene. Die van Brugghe sonden huyt elcke tente den.vi.man. Ende si lieden commende ter sluys voor die poorte, mijn heere van Steenhuyse capiteyn van den heyre van Brugghe, Claeys die calckere, ende meer ander Brugghelinghen tot ontrent.xl. persoonen waren inne ghelaten, ende alle dandere moesten blijuen voor die poorte buyten staende, duer aldat si ontboden waren daer te commene, ende stonden daer totten auent inden reghen, ende waren cout ende nat. als den nacht quam, so moesten si gaen logieren vp den oostdijc, ende som te Brugheers. Des onderen daechs quamen si weder, ende meenden wel datmense doe inne ghelaten soude hebben. Maer mer Roelant van huytkercke verboot datmen die poorten nyet open doen en soude, ende men seyde hem lieden dat si thuyswaert gaen souden. Daer en waren gheene schepen ghereet, omme yeghen den Inghelschen te varene. Die bruggelinghen dye binnen der Sluys waren, baden den poortwaerders, datmen huerlieder mede ghesellen in laten soude. Maer mer Roelant voorseyde nam dye slotelen selue vander poorte, ende en wildes niet ghedoogen, waer omme die brugghelingen die binnen der sluys waren, poochden omme tslot vander poorte of te brekene met crachte. Die ter poorten tawet deden gauent te kennene die vander wet, ende men slouch dye clocken, ende mer Roelant quam weder ter poorten met veel volcx, ende wort schietende ende slaende vp die van brugghe. Ende mer Roelant hietse verraders ende meutmakers, ende beual in wat huyse datmen brugghelinghen vonde, datmense ter solder veynster huytworpen soude. Ende die Dekene vanden sceppers van Brugge brac emmer met crachte dat slot vander poorte, ende ghecreech die poorte opene, ende dye van Brugge dye ghinghen weder Toostburch waert. Ende binnen den derden dach daer naer, so dede mer Roelant een ghebot doen binnen der stede vander sluys, dat so wat brugghelinc of inhabitant vander stede van brugghe, dat ware binnen der stede vander sluys, dat hi die stede ruymen soude binnen den derden daghe vp sijn hooft. Vp sinte Berthelmeeus auent ende vp sinen dach, so track die vlote vanden Inghelschen scepen dye.xiij.daghen lanc gheleghen hadde vp den noort tusschen Walcheren ende Gaternesse wech, ende voeren naer Calis. Ende tsondaechs vp die maeltijt, twelc was den.xxvi.dach in ougst, doe quamen die van Brugge die toostburch gheleghen hadden in die stede van Brugghe, ende quamen staen ter marct met haren standaerden die si binnen den auende stelden in die eerde, ende seyden ouerluyt dat si vander marct niet scheeden en souden noch huyt haerlieder wapene gaen, voor dat mer Roelandt van huytkercke capiteyn vander Sluys, openbaerlicken soude ghepuniert sijn, van dat hy hemlieden hadde gheheeten verraders ende meutmakers, ende van dat hi vp hem lieden hadde ghedaen schieten ende slaen schoffierlicken, ende dat alle die brugghelinghen bi sinen beuele, gheseyt waren der Sluys te ruymene binnen drie daghen, vp haer hooft te verliesene. Voort so begheerden si te siene drie preuilegien die si hadden vp die vander Sluys. Voort so begheerden si ghepuniert te hebbene alle die wethouders vander sluys omme datse rebel ende ouerhoorich gheweest hadden hem lieden in vele manieren van saken. Voort so beheerden si te wetene wie die wethouders waren in Brugge, in wiens rijden men ghedoochde dye stede vander Sluys so starc te makene yeghens brugghe contrarie den preuilegien ende vryheden

[fol. lxxxvij.v]

vander seluer stede. Voort so wilden si hebben ende begheerden in hueren handen dye slotelen vander stede, ende die slotelen vanden preuilegien vander stede, ende begheerden te siene, ende veel meer andere saken dye groot ende lastich waren. Doe quamen eeneghe van hem lieden tot den Schouteeten van Brugghe Tassaert bricx, die die slotelen van der stede hadde in sinen handen huyter name vanden prinche, ende begheerden van hem te hebbene die slotels. Ende hi sprac hem lieden schimpelijcken toe, segghende ghi meutmakers, waent ghi bi foortsen dye slotels van mi te ghecrijghene, hoe comdy aldus, waent ghi lieden die heren vander stede te sijne. Ende doe leeden si hem met foortsen vp die marct, ende tsauonts ontrent den.viij.hueren, sonder hem te hooren sprekene, was hi daer doot ghesleghen. Ende men seyde ooc dattet een occusoen van sijnder doot was, dat hi eer men te Calis trac, sommege ambochts lieden dye ghecoren waren om saudeniers te sijne, haerlieder wapenen wilde nemen, omme dat si ghewapent achter straten ghinghen, ende wildese daer omme doen leeden inden steen.

¶ Item des maendaechs daer naer was een ghebot ghedaen dat alle die wethouders waren, of gheweist hadden, als Burchmeesters, schepenen, hooftmannen, tresoriers, ofte der stede clercken binnen.xxx.iaren, dat si sachternoens souden commen ter marct. Als dat Gheeraert ruebs ende Dolin van Tielt hoorden, sie absenteirden hem ende vloden huyt Brugghe. Doen ghinc mense soucken in haerlieder huysen, ende als si hem lieden daer niet en vonden, so scelgierden si die voorseyde huysen, ende braken die glaesveinsteren, ende deden grote schade in dier tweer persoonen huysen. Ende den huyse van Gheraert ruebs sloughen si die vaten den bodem inne, so dat die wijnen vloeyden achter den kelnare. Voort so ghinghen si ten Iacopijnen int conuent, ende daer sochten si Gheeraert ruebs in alle die cameren ende cellen vanden conuente, ende inden carkere ende in allen plaetsen, maer si en vonden hem niet, noch ook Dolin van Tyelt, so dat si daden in thuys vanden voorseyde Gheeraert inden wijn ende int verderuen van sinen huyse, ouer de.lxxx.libra grooten schade.

¶ Item sdysendaechs, swoendaechs, sdonderdaechs, ende svrydaechs, so las men alle dage in die houde halle ende vp die marct voor alle die weerelt die preuilegien van Brugghe.

[Vp sint Gillis dach]

¶ Item vp sint Gillis dach die doe quam vp den saterdach so sonden die van Brugghe diueersche brieuen te Ghendt aenden Hertoghe van Borgoengien, maer si en quamen niet te sijnder hant, ende dus en hadden si gheen antwoorde van dien, het welcke hem lieden seer verwonderder. Ende daer omme die.lij.Dekens vanden ambachten van Brugghe screuen brieuen aen alle dye Dekens van Ghendt, elck aenden sinen van ghelijcker neeringhe, ende baden hem lieden vriendelicke om hulpe ende bystandigheyt aen hem lieden te hebbene, omme haerlieder preuilegien ende rechten te helpen beschermene, ende te helpen corrigieren ende punyeren die vander Sluys, dye haerlieder medeghesellen sulcken schimp ghedaen hadden binnen der Sluys. Die van Ghendt die brieuen ghelesen ende verstaen hebbende, si ghinghen byden prinche, ende gauen hem alle dinghen te kennene hoe die ghebuert waren, ende baden hem ouer die van Brugge, ende dat hijse soude willen te vreden stellen. Als die prinche dit ghehoort hadde, hy gheliet hem al of hijs niet gheacht en hadde, maer seyde wel dat hi eens meende te doene correctie ouer den ghenen die sinen schouteeten Stasin bricx doot ghesleghen hadden. Ende dye van Ghendt dit horende, smaendaechs den derden dach in Pietmaent, so ghinghen alle die ambochten van ghendt met hueren standaerden ter vrydaechs marckt in die wapene. Daer bleuen st staende tot tsvrydaechs, twelck was onser vrauwen auent. Ende die Hertoghe doe daer sijnde binnen der stede van ghendt, si hilden hem ghearresteirt, totter tijt dat hi tlant van Vlaendren in paeyse ende in vreden ghestelt soude hebben, behoudende altijts die preuilegien ende rechten vander stede van Brugghe, ende die correctie ghedaen vp die vander sluys, die die van Brugge schimp ende cleynicheyt ghedaen hadden binnen der stede vander sluys. Ende die prinche seyde hemlieden dat hi altoos wel doen soude.

¶ Nota Vp den anderen dach naer sint Gillis dach mer Roelants van huytkercke wijf, dye capiteyn was vander Sluys, meende haer

[fol. lxxxviij.r]

met eender faelgie gaende te stellen huyt Brugghe. Ende commende in die smede poorte, so wort si bekent, ende wort ghearresteirt ende weder omme in dye stede gheleedt.

[Smaendaechs naer sint Gillis dach ]

¶ Item smaendaechs naer sint Gillis dach was te Brugghe een ghebodt ghedaen, dat alle die ghene die burchmeesters, tresoriers hooftmannen, clercken vander stede gheweist hadden, ofte eeneghe officien der stede aengaende gehadt hadden binnen.xxx.iaren, dat si souden commen ter marct sachternoens ten ij.hueren. Ende daer commen sijnde, men deidse alle gaen vp die houde halle, ende daer bleuen si gheuanghen wel.vij.weken lanc, ende daer naer waren si vp den ghijstelsteen gheleyt in thuys vanden vryen.