Dits die Excellente Chronijcke van Vlaenderen

Beghinnende van Liederick Buck den eersten forestier tot den laetsten, die door haar Vrome feyten, namaels Grauen van Vlaenderen gemaect Worden [...]

¶ Hier beghint den wijch te Roosebeke.

ITem in dit iaer wast eene grote sterfte. Ende binnen den seluen iare ontrent alre heleghemesse, so quam die Coninck kaerle van Vranckerijcke vp den.xxvij.dach van Nouembre te Passchendale, vp den goudt berch met eenen groten heercrachte, ende Phelips van eerdtuelde quam te Roozebeke, ende daer naer quam hi yeghen den coninck ten goutberghe. Daer was eenen grooten wijch ende seere gheuochten. Ende Phelips van eertuelde wan die eerste bataelie, ende met den coninc van Vranckerijcke waren daer ghecommen sijne ooms, die hertoghe Ian van Berry, ende Phelips van Bourgoengien, ende sijn neue die Hertoghe van Bretaengien, ende noch vele andere princhen ende landtsheren. Ende in dese voorleden battaelie bleuen groote menichte van fransoysen. maer die graue Lodewijck quam in dye andere battaelie, ende daer was horribelijcke seere gheuochten, ende daer was Phelips van eerdtuelde seer ghequetst ende ter eerden gheworpen, ende gheuanghen, ende ghebrocht voor den coninck. Ende die coninc metsgaders sinen neue den graue Lodewijc waren ghenouch in dye nederlaghe, huyt den welcken dye

[fol. lxx.r]

Coninck kaerle dede ontwinden dye olyflamme, midts den welcken dat hi daer naer die victorie behilt omme dat dye daer openbaerlicken ghetoocht was. Die van ghendt die voor Oudenaerde laghen horende dat Phelips van eerdtuelde doot was ghebleuen te Roosebeke, sy lichteden dat siege, ende trocken te Ghendtwaert. Ende daer naer coren si enen rewaert, wiemen hiet fransoys ackerman, die welcke metsgaders die van Ghendt screef aen den coninck van Inghelandt omme bystandicheyt. Vp dien seluen dach dat dye coninc den wijch wan te Roosebeke. Die van Brugghe dat verhorende vp den seluen auent, ontrent der schelletijt, Christoffel van schote nam te Brugghe sgrauen banniere, ende hy ghincker mede ter marckt, ende ooc die clergie van Brugghe metten cruyce ende met toortsen volchden hem haestelicken, ende bi eender corter tijt versaemder een groot volck vp die marckt, ende si riepen van blijschepen Vlaender die leeu, om dat haerlieder prinche commen was binnen den lande.

[Vp den.xxvi dach in Lauw]

¶ Item ontrent sint Andries dach quamen in brugghe vele bortoenen lieden van wapenen, ende begonsten in Brugghe te rouene inder lieder huysen, maer byden beuele vanden Coninc van Vranckerijcke ende den graue Lodewijc, so was huyt gheroupen te brugghe, so wie dat yet meer roouede of name binnen Brugghe datmen dye sonder eenich verlaten hanghen soude. Dat nochtan niet yeghenstaende, dye bortoenen en lietens nyet sy en roofden, huyt den welcken dat si des anderen daechs bi.vi.of.bi.vij.te gader ghehangen waren vp die marct aen theynde vander nieuwer halle. Vp den.xxvi dach in Lauw quamen dye van Ghendt met Fronsoys ackermen, ende beleyden Artenburch, ende ten.v.daghe so ghecreghen sijt ende beroofdent, ende stakender wier inne, ende wierpen die poorten ter neder.

[Vp den assencioens auent]

¶ Item anno domini.xiij^c.ende.lxxxiij.vp den assencioens auent, dye welcke quam doe vp den.xxix.dach in April, dye van Ghendt quamen met eenen grooten heercrachte voor Brugghe, ende schoten met blyen ende met sprinchalen, ende met donderbussen in Brugghe, ende laghen byden drie coninghen, ende verbarnden alle die schoone herberghen dye stonden tusschen der poorte ende sinte cruys kercke, ende menich schoon huys in.s.cruys prochie, ende si staken tvier in sinte cruys kercke, soe dat den torre verbrande. Daer naer so keerden si weder te Ghendt waert. Ende binnen iij.weken daer naer so sandt die coninc van Inghelant ter begeerte van die van ghendt, in Vlaendren den bisschop van Noortwijck met eenen groten heercrachte. Maer eer desen bisschop ouer quam, die van ghendt int thusewaert reysen tusschen schelde ende der leye daer si waenden vycaelie te halen, ende ooc deden, mer wederkeerende te Deinsen, waren si bespronghen in die riergaerde van den heeren ende vanden volcke, dat als doe Toudenaerde lach, ende si weerden hem vromelicken, ende schoten vele heren doot, maer si lieten daer meneghen vromen man. Ende binnen deser tijt Willem van huytkercke dede sommeghe poorters van Brugghe aresteren ende legghen in den steen, als contrarie sijnde den graue van Vlaendren haren prinche, omme die te doen doodene, ende dat om haerlieder rijcdom ende goet te ghecrijghene. Ende hi dede iacob vander colue onthoofden, ende nam hem alsoo sijn goet, ende hi maecte sijn woonste in des selfs Iacobs huys, in dye ezelstrate.

¶ Nota de male conquestis: non gaudebit tertius heres. Ende dese voorseyde Willem van huytkercke meende noch wel sommeghe andere poorters te doen onthoofdene, als Iacob vander heict, Reynier vanden stichele, ende andere, maer dye graue Lodewijc belette dat.

¶ Item desen bisschop van Noorwijck daer wi te voren of roerden, ghesonden vanden Coninck van Inghelandt, quam in Vlaendren, ende commende bi Duynkercke, die van West vlaendren worden dat gheware, ende quamen deen voren, ende dander naer, so dat si eene groote quantiteyt versaemden, ende by Duynkercke was eenen groten slach ghesleghen ende seer vreeselicken gheuochten, Maer die Inghelschen hilden die victorie. Ende ghecreghen Borburch, duynkercke, Berghen, Veurne, ende Nyeupoorte. Ende dit ghecreghen si bi rade vanden poorters ende inghesetene ander stede van Ghendt, ende oock van Fransoys acker-

[fol. lxx.v]

man, die welcke dede den bisscop van noorwijc met sijnen Inghelschen die stede van Ipre belegghen. Ende dit verhorende die Coninck van Vranckerijcke Kaerle, die welcke groot vrient was vanden graue Lodewijc, hi quam met eenen groten heercrachte te vlaendre waert. Ende als dye Coninck Atrecht leden was, die bisschop van Noorwijc die voor Ipre neghen weken gheleghen hadde, ende oock Fransoys ackerman, met die van Ghendt, si vertrocken van voor Ipre, ende voeren in Westvlaendren. Die coninc kaerle verhoorende dat die Inghelschen waren in Barburch, hy quam in Westvlaendren, ende ghecreech Berghen, ende daer naer duynkercke. Dit siende die bisschop van Noorwijck met sinen Inghelschen, hi keerde weder omme naer Inghelandt.

[Van sinte Bauen daghe tot den vijfthiensten dach van Meye en vp den neghensten dach van Laumaent]

¶ Item vp desen tijt vp Sinte Lambrechts dach, Fransoys ackerman met die van Ghendt ghecreghen, ende namen inne met groter behendighede die stede van Oudenaerde, ende si verdreuen alle die rijcste poorters, ende ooc alle dye edele huyter stede. Vp sinte Morissis dach commende binnen der seluer maent, quamen te Lilleghem bi Calis die boden ende ambassaduers vanden twee Coninghen, als vanden coninc kaerle van Vranckerijcke ende vanden coninck van Inghelant, ende daer was ghemaect een bestant, gheduerende van sinte Bauen daghe tot den vijfthiensten dach van Meye. Ende in dit bestant waren mede besloten die van Ghendt, ende die van Vlaendren. Ende al desen tijt duere so bleef die graue Lodewijck in sinte Bertins cloostere te Sinte Omaers. Die Hertoghe Ian van Berry, dye welcke te wijue hadde tsgrauen dochtere van Buenen, metter welcker hem tgraefschip van Buenen aencommen was, die was schuldich manschap te doene den graue Lodewijck van malen, dye welcke was Graue van Artoys, alsoe wel als van Vlaendren. Ende omme dat dye graue Lodewijc wilde, dat hi hem manschip doen soude vanden graefschepe van Buenen, eer datmen den voorseyde Hertoghe van Berry eeneghe demaynen betalen soude of eenich recht vanden graefschepe van Buenen. Daeromme die Hertoghe van Berry dede den graue Lodewijc in een camere daer si versaemt waren droomen tusschen een bedsponde ende eenen weech, soe dat hy binnen den derden daghe daer naer starf, ende word aldaer begrauen int voorseyde cloostere van sinte Bertins, vp den neghensten dach van Laumaent. Anno domini xiij^c.ende lxxxiij.ende daer naer was hi begrauen tsinte Pieters te Rijssele ter traelie. Hi was graue.xxxvi.iaer, ende ouermidts dat Phelips le hardy Hertoghe van Borgoengien, des conincx van Vranckerijcke sone hadde te wijue die eeneghe ghetrauwede dochtere vanden voorseyde graue Lodewijck van Malen, hier by so quam hem toe dat Graefschip van Vlaendren, van Artoys, van Nyueers, van Retheers, metten anderen singroien ende heerlicheden diere aen clauen ende toebehoorden, die die voornoemde graue Lodewijck beseten hadde.

[Vp den.xiij.dach in Sporcle en vp den derden dach van Meye]

¶ Item vp den.xiij.dach in Sporcle, so was huyt gheroupen een nyeu bestant tusschen den twee Coninghen, ende den hertoghe van Borgoengien, ende die van ghendt.

¶ Item het es te wetene dat vp den derden dach van Meye als die van Ghendt Brugghe ghecreghen ende in namen, datter vp beuerhouts velt, daer mer Huelaert van poucke dye capiteyn van Brugghe doot bleef, wel bleuen versleghen.vi.duysent mannen, ende mer Huelaert van poucke worde begrauen ten Iacopijnen inden choor. Ende binnen der stede van Brugghe waren doot ghesleghen, wel byden drye duysent persoonen. Maer ghy sult weten dat dese princepale moort deden die knapen van den poorters, die welcke waren alle vreimde ende huytlandtsche lieden, als Hollanders, ghelderschen ende brabanders, ende Westualinghen. Dese siende datter so toe ghinck, sy sloughen selue hare meesters doot, ende namen haer lieder goet, also wel als die van Ghendt deden.

¶ Item te Brugghe waren vele carnieren ghemaect, daer men die doode lichamen in begrouf, als ten Iacopijnen, bi tspoortiers huys was eene, daer inne dat gheworpen waren wel hondert ende.xvi.mannen, ende een byder braenberch poorte, darer in gheworpen waren wel.lxv.twelcke som waren vanden eerlicksten poorters vander stede, som in sijden

[fol. lxxi.r]

wambaysen, som int hemde, ende waren mannen die som in die wet gheweest hadden, als Schepenen ende Raden, ende ooc dye naers vander wet, ende sommeghe dekens van ambochten. Ende specialijcken was in desen pit gheworpen heere Ian Boonin, burchmeester, ende Wouter Boonin sijn broeder, ende noch vele andere die in Sprinchen dienst gheweest hadden. Ende byden houden kerchoue was oock een camere darer bet dan hondert in gheworpen waren, ende vp dat velt van beuerhout worder wel begrauen.iij.duysent, bi.x.of bi.xij.tsamen in eenen pit. Requiescant in pace.