Dits die Excellente Chronijcke van Vlaenderen

Beghinnende van Liederick Buck den eersten forestier tot den laetsten, die door haar Vrome feyten, namaels Grauen van Vlaenderen gemaect Worden [...]

¶ Hoe Phelips van Elsaten Graue van Vlaendren, ende Pieter sijn broeder Graue van Beunen tschepe ghinghen.

[fol. xxvij.r]

ENde daer waren in vlaendren vergadert bet dan.ix^m.vromer lieden van wapenen, die alle schepeden metten graue Phelips, ende Pieter sinen broeder, dye graue was van Beunen, want Mattheus sinen broeder was gestoruen van eender quetsueren, die hi creech voor Rouaen, ende dit was die cause dat Pieter dye Canonick was, Rudder was ghemaect, omme dat hi besitten soude dat Graefschip van Beunen. Ende dit volck vergadert sijnde, huyt allen landen gaende te schepe, sy ghecreghen goeden wint, soe dat si binnen.ix.daghen waren in Spaengen, daer si rusteden, ende hemlieden prouanchierden. Ende vele edele mannen van spaengen, siende die schoone Armeye vanden graue Phelips, si maecten soubijt haerlieder gereetschap omme met hem te reysene. Ende alsdus die graue Phelips met eenen schoonen ende groten ghesinne van diueerschen nacien, te wetene Spaengaerden, Fransoysen, Borgoenioenen, Castijlianen, auerngen, Poortingaloisen, Aragolnoysen, huten lande van Berry, Bourbon, Loraynen, Ardanen, Elsaten, oosterlinghen, Rijnsche heren, Hollanders, Zeelanders, Brabanders, ende Namuroysen, van Poitau, Pycardyen, Artoys, Beunen, Henegauwe, Vermandoys, Ingelschen, Navarroisen, Normans, ende Bortoenen. Alle dit gheselschip met hueren schepen, in Gricken commende, daer hoordemen seggen, dat die coninc van Cypers, een Sarafijn was, ende ooc die coninc van Slauernyen. Ende die coninc van Slauonye, vernemende dat dye kerstenen met so meneghen man ghecommen waren in Griecken om hem te beuechtene, ontboot hi den Graue Phelips, dat hi commen mochte ter spraeken yeghens hem, met sommege edele van Griecken. Ende commende totten graue Phelips, so seide die graue yegen den coninc, dat hi kose ghewillich, goet kersten te sine, ende ghedoopt te wordene in dat heylich kersten gheloue, ofte dauentuere te nemene, yegens hem te vechtene, ende ghedoot te sine, want Phelips hadde ghesworen dat hijer eene niet te lijue en soude laten, die dat kerstendom niet en wilden ghewillichlic aenveerden. Doen sprac die coninc van slauonye gebenedijt moet sijn die here die almogende god, die hemele ende eerde, ende al datter in is, ghescepen ende ghemaect heift Ende desen dach ende wijle is salich, omme ons lieden, dat so vele edele mannen aenmi begeeren, tghene dat ic lange met herten begeert hebbe. Ende ic bidde hu dat ick ghedoopt mach sijn, ende ic weet wel, dat die weerde vrauwe Sibelia, sie sustre was in sint Ians hospitael, in thuys van sinte Lazarus huwe vrauwe moedre was. Voort so weet ic wel edel Prinche, dat huwe twee ooms, dye huere broeders waren, dat deene was coninc van Iherusalem, ende dandre coninc van Samarien. Ende waren ouer een iaer verslegen van den salladijn. Ende begeert ghi te gane te Ihrl'm, ic sal hu te Akers in Suryen doen hebben vry saueconduyt, om.iij.of.iiij^m. mannen, al waert om te gane tot Synay in arabyen, vp dat ghi huwe wapene laet te Akers, want die Salladijn en soude anders geen saufconduyt gheuen. Dese coninc wort ghedoop vp sint Ioris dach, ende ontfinck inden name der drye uuldicheyt sinen kerstelicken name Ioris, ende die edele die bi hem waren, deden hemlieden dopen Ende al tvolc van Slauonyen wierden ghedaen dopen byden coninc, ende si wierden alle kerstenen Phelips van Elsaten badt den coninc van Slauonyen, omme hem te gheleeden in suryen, ende om sauerconduyt te vercrijghene, so hi hem beloeft hadde, ende si voeren alle te scepe, ende dye coninc Ioris voer mede tot Akers in Suryen. Inghelram die coninc van Akers, die welcke kersten was, ende groot vriend vanden Sarafijnschen heren, die hem hiet den groten Saladijn, hi heift met groter weerdichheyt ontfanghen den coninc van Suryen, die nieuwelincx kersten gheworden was, ende ooc Phelips van elsaten met alle sijnen gheselschepe, want hy verstaen hadde dat phelips sone was van Sibelyen, des conincx fulco dochtre van Ihrl'm, die sustre was in lazarus huys. Ende die vertrac hemlieden die helicheyt vanharen leuene, ende hoe die coninc van Ihrl'm ende die coninc van Samarien, hare broeders beede verslegen waren van saladijne. Ende phelips die seyde dat hi quam pelgrymsche wijse, ende alle sijn gheselschap omme te besiene dat helege graf, ende Bethlehem, daer xpristus geboren was, nazareth, daer hi ghebootscapt was, ende die stadt van Iherusalem, daer hi gepijnt, ende verwesen, ende ghecruyst, ende begrauen was, ende daer hi ten he-

[fol. xxvij.v]

mele voer, ende daer hi den heleghen gheest neder sandt. etc. Ende hi seyde voort, hoe hi was inden wille, omme te vyseteirne.s.Kathelijnen graf vp den berch van Sinay, ende hi badt beede die coningen, Ioris van Slauonyen ende Inghelram coninc van Akers, dat si wilden impetreren om saufconduyt aenden Salladijn, om vi^m. persoonen met hem te treckene te Ihrl'm, ende daer te moghen rusten.iij.of.iiij.daghen, ende ooc te mogen gane met dusent mannen te Synay. Dese.ij.coningen screven aenden Salladijn, ende hi consenteirdet omme.vi^m.persoonen, wel betalen souden haerlieder trybuyt. Ende ooc paysiuelic gaen ende keeren, Die Salladijn gaf den bode dat saufconduyt in goude geseghelt, ende gaf hem ooc sijn vpperste cleet. Die bode in Akers commende metten saueconduyte, die graue ontfinckende minlicke, ende was seere verblijt. Item die sommege van phelips van Elsaten gheselschepe, wilden weder omme keeren tharen lande, want het dochte hemlieden, dat sijs eere ghenouch hadden, dat sy hem gheholpen hadden so varre, dat hi den coninc van Slauonyen hadde ghedaen dopen, ende al sijn lant bekeert totten kersten ghelooue, ende aldus trocken eenege tharen lande waerdt, daer Phelips vriendelicken oerlof aen nam, Ende sommege andere wouden te akers blijuen tot dat Phelips sine pelgrimaedtge ghedaen soude hebben, te Ihrl'm ende te Synay, ende dan met hem weder omme te keerene, want si en dorsten niet wel ghenieten onder die sarazijnen te gane. Phelips voornoemt koos.vi^m.persoonen, die alle met hem reysden te Ihrl'm, waer of die sommege weder keerden van Ihrl'm, tot Akers. Als Phelips te Ihrl'm quam, hy was alte eerlicken ontfangen, vanden patriarke van Ihrl'm. Ende hy toochde hem alle die heleghe steden, Phelips ende alle sijn gheselscap Ooc leede hijne in Lazarus huys, daer sijn moeder begrauen was. Ende die broeders van den hospitale vertelden hem die helicheit van sijnder moeder.s.Sebelie. Och wat neersteger deuotie hadde Phelips int hooren van dat heleghe leuen van sijnder moedre, hoe deuotelijc dat si diende den aermen siecken, huer seluen niet achtende, noch huere hooge gheboorte, niet tegenstaende, dat si was eens conincx dochtere van Ihrl'm. Phelips als hi.iiij.dagen in Ihrl'm gheweest hadde, ende hem hadde ghebiecht, ende theylich sacrament ontfanghen, ende alle die met hem waren, haerlieder trybuyt betaelt hadden, prouance ghenomen, ende dye trutsmannen ghehuert hadden, omme te Synay te treckene. Doe gaf hemlieden die patriaercke die benedictie, A pena et a culpa Agylas die coninc van Ihrl'm vernemende dat Phelips was die sone van Sebelien, des conincx dochtre van Ihrl'm, ende oock sone van Diederic van elsaten, dye eenen wijch voor Ihrl'm hielp scoffieren, daer.C.ende.xx.duysent sarasijnen bleuen, hi was seere ghestoort, ende sochte eene subtijle behendichede, omme phelips ende sijn volc te scoffierne, ende de vermoordene int weder keeren van Synay. Ende hi ontboodt sinen broeder Nobylioen den coninc van Abelijne, hoe dat die Saladijn een grote sotheyt ghedaen hadde, sonder raet ofte aduijs saueconduyt te gheuene.vi^m.persoonen, vrome edele kersten lieden. Ende sijn ooc ghecommen om te wrekene, die doot vanden coninc van Ihrl'm ende van Samarien, ende vanden kerstenen, die wi nieuwelinge verslegen hebben, ende ic duchte dat dese phelips meer volcx te akers heift, Ende hi is hier commen om tlandt te bespiene, ende ons te beuechtene, ende omme ons die croone of te winnene, die dine ooms hadden. Ic rade dat als si weder commen sullen sijn van Sinay, dat wi hem verbeyden ter fluuen Iordane, want si sijn ongewapent, dat wijse dan alle gadre verslaen. Doen sprac Nobylioen die coninc van Abelijnen, ic sal mijnen bastaert, ghenaemt Nobyliter, ter Iordanen senden met.v^m.ghewapende mannen, ende dat vp den.x.dach, dat hi vander Iordanen niet en scheede, ende dat hijse alle te sweerde verslae. Dit hoorde die patriarke, ende sende boden totten bisscop, ende tot den coninc van Akers, dat si haestelic boeden senden souden aen phelips van elsaten, hem ende die sine waerscuwende, dat sy int wedercommen oerloff souden gheven haren trutsmannen, ende die wel betalen, ende dat hie dien wech vander Iordanen, ende van Ihrl'm laten soude, want die coninc van Ihrl'm ende die coninc van Abelijnen sijn broeder, heiftse ghedaen bespien, ende verwachtse met.v^m.mannen, om alte verslane, ende te vermoordene, ende dat si commen souden metten boden, die souden hemlieden den naesten wech wijsen ouer Cesarien, omme Takers te treckene. Si lieden

[fol. xxviij.r]

hare pelgrimaedge ghedaen hebbende te synay, ende als si drie daguaerden ghedaen hadden int weder keeren na Ihrl'm, die boden quamen hemlieden te ghemoete. Dese bode commende tot Phelips, gaf hem te kennene, hoe men hemlieden wachte int lijden ter Iordanen, wel met.v.of.vi^m.mannen, die die coninc van Ihrl'm ende dye coninc van Abelijnen sinen broeder, daer gheleyt hadden, om hem ende al dat met hem was, te verslane. Phelips van elsaten bi rade vanden bode, betaelde wel sine trutsmannen, ende gafse oerlof, ende die bode van akers brochte phelips in Cesarien, neffens den berch van Lybano. Ende daer staen twee fonteynen, deene heet Ior, ende dandre dan, aldaer die beken vergaderen, waer wt dat die Riuiere heet, die Iordane. Phelips in cesarien sijnde, hi ende sijn gheselscap ghingen baden in die fluuie Iordane, daer sint Ian onsen here in doopte, ende phelips nam een sweert, ende maecte daer wel.iii^c.schiltknapen rudders, die hi alle gaf den rudderlicken slach metten platte van sinen sweerte tusschen haerlieder scouderen. Item voor dese tijt waren die trutsmannen commen ter fluuie Iordane, vindende daer Nobyliter, den bastaerdt vanden Coninck van Abelijnen met v.duysent mannen, wel voorsien van wapenen. Sy spraken met Nobyliter, die hemlieden vraechde naer die Pelgrims. Dye trustmannen seyden, si waren wel betaelt, ende si hadden oerlof, ende dye pelgrymmen waren ghetrocken ouer Cesarien, naer Akers Doen beual hy den trutsmans, dat si haestelick souden gaen te Iherusalem, ende segghent sinen vadre, den Coninck van Abelijne, ende sinen oom den coninck van Iherusalem, dat si wilden met haren volcke haestelick te Casarien wesen.