Dits die Excellente Chronijcke van Vlaenderen

Beghinnende van Liederick Buck den eersten forestier tot den laetsten, die door haar Vrome feyten, namaels Grauen van Vlaenderen gemaect Worden [...]

[¶ Hoe die Graue Phelips van elsaten Diedericx sone]

¶ Hoe die Graue Phelips van elsaten Diedericx sone, tooch met sinen broeder mattheus den graue van Beunen, ende met alle die macht van Pycardyen, ende Vlaendren. etc. ende quamen voor Armesteyn.

[fol. xxv.v]

DAer was seere gheuochten, wel vij.heuren lanck. Aldaer vloden die drie grauen Gheldre, Cleuen, ende vanden Berge, ende dye graue floreins was seere gequetst, ende wort daer gheuangen vanden graue Phelips, wel met iiij^c.edele mannen, ende in Vlaendren gheleet. Ende daer voor Aermesteyn waren versleghen, in dien strijt van des grauen floreyns volcke bet dan.v^m.mannen, ende wel.ij^m.warender doorwont, ende seere ghequetst. Dese wijch gheuiel int iaer ons heren.xi^c.ende.lxxviij. Ende vp dat iaer daer naer, so starf dye goedertieren coninc Lodewijc van Vranckerijcke. Ende phelips die mogende sijn sone, die was te Riemen ghecroont coninc van Vranckerijcke, vp alder heleghen dach. Daer was die Graue Phelips die eerlicste van alle den princhen die daer waren, ende gorde den Coninck sijn sweerdt, ende als die coninc ergens trac, soe voerde die graue phelips het sweert voor den coninc, als dye machtichste ende vroomste prinche. Doe so begeerde dye coninc aenden graue phelips, sijnder suster dochter te hebbene teenen wijue, ende phelips die graue consenteirdet, dijnckende dat hem grote eere wesen soude, oom te sijne vander coninghinne ende vanden coninc van Vranckerijcke. Ende hi beloefde den coninck daer mede te gheuene, naer sine doot, Aryen, sint Omaers Calijs, ende tlandt van Buysen. In dyen dat sine nichte droughe bi den seluen coninc een knapelic kint, dat soude besitten dye steden voornoemt, ende sine naercommers. Die brulocht was te Parijs ghehouden met groter triumphe. Ende aldaer ter brulocht sijnde, so verhoorde die graue phelips, dat die Hollanders, ende die van Normandyen roofden ende vinghen die vlaemsche schepen. Dye Graue versaemde een grote heercracht, Ende nam met hem sinen broedere Mattheus den Graue van Beunen, ende quam met machte in Normandyen, vp den zeecant, ende verloste daer die gheuanghene vlaminghen, ende namen vele schapen die si vanden vlaminghen gherooft hadden, ende Phelips van Elsaten gafse den vlaminghen wedre, ende ghinck met den graue van Buenen sinen broeder in normandyen al den zeecant deure, ende verbarnde dye schepen

[fol. xxvi.r]

ende die dorpen. Ende vinghen vele schippers, ende brochtense gheuanghen in vlaendren. In dese reyse by Herfleur wort sinen broeder Mattheus ghequetst, ende corts daer naer so starf hi. Die Hollanders merckende die scade die de Normans hadden bi haren occusoene, begheerden aen den graue Phelips een bestandt twee maenden omme te tracteirne van payse, ende ooc om den graue floreins te verlossene. Binnen deser tijdt wast so grote watre dat die dijcken ten damme ende aen die zeecant inne braken, ende die stede van brugge was vul waters, ende watmen dijckede ten Damme was sulc een gat, so watmen daer inne wierp lijsen, bancken, waghenen, saercken, vaten men en constet nyeuwers mede ghestoppen. Ende binnen deser tijdt so quamen die bisscop van Keulen, van Ludeke, ende noch vele edele mannen aen den graue Phelips biddende voor den Graue van hollandt, ende die Edele die gheuanghen waren, die graue Phelips nam drie mannen van sijnder syde.ende die Graue Floreins stelde hem inden wille vanden graue Phelips van Elsaten die hem gheuanghen hadde. Ende dit was die composicie, dat die graue Floreins nemmermeer en soude wapene draghen yeghens Vlaendren maer altoos vrientscap tooghen, ende die van Hollandt, ende van Zeelant derghelijcke. Item een heerscappye die by Antwerpen licht heetende tlandt van waes, dat floreins toe behoorde, dat gaf hy nv, ende teeuwechen daghen te sine anex, ende toegheuoucht den lande van Vlaendren, ende dat in beteringhe vander scade die hi gedaen hadde, in tlant van Elsaten. Item men soude haestelic doen commen huut Hollandt ende huut Zeelandt, duysent dijckers, die den dijck souden maken ten Damme ende tgat stoppen. Ende ouer die cost die Phelips dede dat heercracht van vlaendren ende van pycardye te leedene in Elsaten so soude Phelips hebben hondert duysent guldenen. Die graue Phelips wasser inne content, ende die graue floreins, ende sine Edele die met hem gheuanghen waren beloofden bi rudderlicker trauwe al dit te volcommene, al hadt drie waruen meer geweest. Die graue Phelips ontslouchse alle, ende lietse thuys waert gaen.ende die graue floreins sandt haestelijcke die beste dijck meesters die hy gheuinden conste ten damme waert, die welcke ghingen vp eenen hil daer dat eenen hondt wel.vi.daghen hadde ligghen iancken ende bassen, ende wierpen dien hondt inde gheule daer dat zeewater in quam, ende si namen die eerde vander hille daer die hondt vp gheleghen hadde, ende vulden daer mede die gheule ende also wordt si ghestopt. Ende sy makeden aldaer tauernen ende herberghen, ende si hiete die plaetse honsdam, ende die graue Phelips gheboot, so wie wilde dye poldren maken vanden dam tot Ardenburch toe, dat soude vry lant sijn, ende so wye dat becostighde, het soude sijn vry eyghen lant wesen. Dese Hollanders, siende datmense wel betaelde, ende dat sijer goeden coop vytaelgen hadden, bleuen vele ten Damme wonende, ende maectender huysen, ende ontboden wijfs ende kijndren, ende den Dam begonste binnen corten tijden seer te vermeerderene. Ende men hadde aldaer goeden coop van wijne ende van biere. Dat swijn van Vlaendren lach doe ten Damme, ende alle andre vreimde lieden, begonsten daer met cleenen coopmanscepen, daer ooc haer vertreck te makene. Ende dye graue Phelips merckende, dat den Dam also begonste te multiplierene ende groot te wordene. Hi maecter of een stede van wetten, ende ordonneirdere inne eene vierschare, burchmeesters, ende schepenen datmen daer elcken recht ende wet doen soude, ende iusticie, also wel vanden lijue als anders, ouer den ghenen die dat verbeurt hadde. Ende so wat mensche daer drye iaren ghewoont hadde, mochte daer poorter sijn ende vry van allen tollen. Ende hi gaf hemlieden seghelen van wetten, ende reghele van statuten, anno domini.xi^c.ende.lxxx.ende binnen desen seluen iare, begonsten si te wercke te legghene onser vrauwen kercke, inden Dam. Binnen desen seluen iare, vrauwe Elizabette van vermandoys, tsgrauen phelips wijf wart siec vander cortsen, so dat alle die medecijnen iugierden dat si steruen soude. Ende graue phelips en hadde gheen kinderen bi haer. Ende sijn broeder Mattheus, die graue van Beunen en hadde ooc gheene kijnderen, hi hadder.ij.ghehadt, maer si waren ionc ghestoruen. Aldus so ontboot hy Pieter sinen ioncxsten broeder, die canonic was te Camerijcke, ende ghecoren bisschop van Camerijcke, ende hi dede hem resigneren sine elexie, ende gaf

[fol. xxvi.v]

eenen anderen die canesye. Ende phelips dedene rudder maken, ende dede hem hebben te wijue die graefnede van Nijueers, omme kijnderen te hebbene die naer der doodt van Phelips Vlaendren souden moghen regieren metsgaders dat hi, noch sijn broeder die graue van Beunen gheen kinderen en hadden. Ende corts naer dat die brulocht van Pieteren ende vander graefnede van nyuers ghehouden was, so starf die vrauwe Elysabeth Phelips wijf, ende wordt gheuoerdt int cloostre te Cleiruaulx ende daer begrauen, want dat huer wterste wille was ende begheerte daer begrauen te sine. Ende als die graue Phelips metten lijcke gereyst was te Cleiruaulx, so quam te ryemen die mare dat Saladijn dat heleghe graf ghewonnen hadde. Ende die coninc van Iherusalem die oom was vanden graue Phelips, ende al sijnder moeyen maghen te sweerde verslegen waren, ende alle die kerstene ende datter niement te lijue gehouden en ware Aldus so quam die.G.Phelips druc vp druc ende rauwe vp rauwe. Te Clereuaulx gheweest hebbende ende zijn wijf eerlicke begrauen sijnde, so belouede hy gode van hemelrijcke daer vp sijns wijfs graf, dat hi nemmermeer vleesch eten en soude, voor hi hem soude stellen inden wech te Ihrl'm waerdt, Ende omme te gane vysiteirne tgraf van sijnder moeder sy belye, ende van sinen groothere den coninc.van ihrl'm ende van sinen ooms, die alle coningen van ihrl'm ende van Samarien gheweest hadden, Ende menich edelman, princhen, raedtsheeren, rudders ende schiltknechten, swoeren daer dergelijcke, vp dat hi wilde haer lieder leedtsman ende capytein sijn, Ende hi beloofde al daer ter goeder trauwe ende bi rudderscepe te Ihrl'm ende in syrien tevarene, ende die sarasijnen te beuechtene. Dese mare vlooch in alle die landen ontrendt vlaendren gheleghen, daer omme menich man maecte sijn anchie haestelicke van peerden ende van ghelde, ende stelden hem seluen vppe ende quamen in Vlaendren, omme met den graue phelips te trecken, ende begeerden alle te samen dat hi haer lieden capiteyn sijn woude. Ende alle stiermannen waren ghewillich omme die voorseyde heren te voerene, binnen der tijt van.ij.maenden dat die graue in vlaendren sine ghereedtscap maecte, so waren te Honsdam, te Dunnekercke, ende in allen hauenen van Vlaendren schepen ghenouch.