Dietsche Warande. Jaargang 2
(1856)– [tijdschrift] Dietsche Warande–
Auteursrechtvrij
[pagina 123]
| |
IV.
| |
[pagina 124]
| |
2600[regelnummer]
En̄ doen u minen god aenbeden.
Doen sprac bertelmeeus aldus:
‘Ic toende uwen broeder pollemius
Sinen god ghebonden,
En̄ dwanckene ten selven stonden,
2605[regelnummer]
Dat hi sijn beelde moeste breken.
Wildi u nu hier over wreken,
Soe doet alsoe uwen god minen god.
Ic wilne anebeeden sonder spod
Uwen god, of sonder waen
2610[regelnummer]
Ic wille den uwen breken saen;
En̄ anebeedt den mine dan.’
Doen dit sprac die heilege man,
Viel sijn afgod waldach,
Daert menich mensche sach,
2615[regelnummer]
Al te clenen sticken ontwee.
Doen was den coninc harde wee,
En̄ dede den apostel vaen,
En̄ sine lede met cluppelen slaen,
Om dat hi soude villen te bat.
2620[regelnummer]
Doen dede hine villen optie stat.
Des dancte bertelmeeus gode.
Doen gheboet des duvels bode
Dat men hem afsloeghe thoeft.
Doen af was, des gheloeft,
2625[regelnummer]
Quamen die kerstine die daer waren,
En̄ namen den lichame, sonder sparen,
En̄ groevene met werdecheden.
Astrages entie papen mede
Besat die duvel daer ter stede,
2630[regelnummer]
Ende al astrages volc mede
Ghingen in den tempel daer in lach
Dapostel gods. Daert menich sach,
Storvense met groter pine daer.
Doen dandre dit saghen vor waer
2635[regelnummer]
Daden si hem kersten maken.
Pollemius in waren saken
Was bisscop van den lande daer,
En̄ dede mieraclen over waer.
| |
[pagina 125]
| |
Ic swighe van st bertelmeuse met desen,
2640[regelnummer]
En̄ sal u van st philipse lesenGa naar voetnoot1.
[St Philips.]
Philips, dapostele ons heren,
Predecte tgeloeve met eren
Den heilegen in menich lant;
Ene warf quam hi, dats becant,
2645[regelnummer]
In ene stat daerne saghen gaen
Die heidene papen en̄ dedenGa naar voetnoot2 vaen,
En̄ dadenGa naar voetnoot2 te marchis temple liden
Haers gods, en̄ hieten sonder bidenGa naar voetnoot3
Dat hi haren god met werden
2650[regelnummer]
Aenbeden soude. Doen quam uter erden
.J. drake, die heeft, sonder sparen,
Van onder hem, daer si waren,
DoetGa naar voetnoot4 des bisscops sone,
Die te dienen was ghewone,
2655[regelnummer]
Daer men den afgoden offrande dede,
Oec dode hi al daer ter stede,
.IJ. baenroetsen alsict hebbe vernomen,
Die ter offerande waren daer comen,
Die .ij. grote heren waren.
2660[regelnummer]
Haer knapen vinghen, sonder sparen,
Den heilegen apostele philippus.
Die drake, daer ic af scrive dus,
Venijnde alt volc, dat daer was,
Met sinen ademe, alsict las.
2665[regelnummer]
Doen was tvolc in groten vare.
Doen sprac philippus openbare:
‘Wildi werken bi minen rade
Ic sal u beteren al u scade
Entie sieke ghenesen saen,
2670[regelnummer]
Entie dode salic op doen staen.’
‘Segt ons dan, wat saelt wesen?’
Doen antwerde dapostele met desen:
‘Worpt af desen marchis,
| |
[pagina 126]
| |
En̄ set op die stat, daer hi op is,
2675[regelnummer]
Tcruce van den aelmachtegen god,
En̄ anebeedet sonder spod;
God sal u ghenesen wale.’
Doen behaechdenGa naar voetnoot1 dese tale,
En̄ dadenGa naar voetnoot2 dat dapostele hiet.
2680[regelnummer]
Doe en woude hijt laten niet,
Hi en woude hem haer gelof doen mede.
Doen dedi op staen daer ter stede
Die .ij. riddren en̄ sbisscops sone.
Doen verresen waren die ghoneGa naar voetnoot3,
2685[regelnummer]
Genas hi dandre, die daer waren.
Doen gheboet hi, sonder sparen,
Den drake, dat hi ghinge te hant
In die woestine, int wilde lant,
DaerneGa naar voetnoot4 gheen mensche en sach,
2690[regelnummer]
En̄ bleve daer tote an den doemsdach.
Die drake sciet aldus van daer.
Doen dede hemGa naar voetnoot5 dapostel openbaerGa naar voetnoot6
Ons heren gebod van hemelrike,
En̄ sine passie sekerlike,
2695[regelnummer]
En̄ sine opvaert mede.
Doen dede hi hemGa naar voetnoot5 maken binder stede
Menege capelle en̄ menege kerke.
Oec maecti daer bisscoppe en̄ clerke,
En menegen pape sonder waen.
2700[regelnummer]
Doen tvolc kersten was gedaen,
Doen ghinc hi van daer ter vaert
Weder ten lande van asien waert,
Tote eptapolim in die stat,
Daer hi vant, ic segge u dat,
2705[regelnummer]
Een volc, hiet yboniten,
Die waren van ere quader vitenGa naar voetnoot7.
Die apostele, alsict versta,
Hadse bekeert, doen quamen daerna
Valsche liede, alsic hore lien,
2710[regelnummer]
En̄ leerden hem ketterien,
| |
[pagina 127]
| |
Diere was vele te dien tiden,
Die ieghen tgeloeve holpen striden.
Doen vant st philippus
Sine iongren in dole al dus,
2715[regelnummer]
Doen bekeerde hise weder saen.
In die stat woenden, sonder waen,
.IJ. heileghe ioncfren twaren,
Die beide sine dochtren waren,
Die menege maegt hadden bekeert,
2720[regelnummer]
Alsoe ons die ystorie leert.
Want si vele plaghen, alsict las,
Te predeken wat die witGa naar voetnoot1 was,
Als haer vader plach met eren.
.XX. iaer na dopvaert ons heren
2725[regelnummer]
Was gheroepen philippus
Te hemele, wi lesent dus.
.VIJ. daghe vor sine doet
Ontboet hi met bliscapen groet
Bisscoppe en̄ papen, dats bekent,
2730[regelnummer]
Van den lande daer omtrent,
En̄ sprac hem ane in deser maniere:
‘Ic sal u ontvaren sciere;
God heeft mi dese .vij. dage gegeven,
Dat ic moghe sijn in dit leven.
2735[regelnummer]
Ic beghere u te siene vor mine doet.
En̄ ic bidde u met begherten groet,
Dat ghi coenlec, sonder waen,
Wilt altoes int geloeve volstaen.
Want god, onse here, ic hebt vernomen,
2740[regelnummer]
Sal saen tsire kerken comen,
En̄ sal meerren sekerlike
Theilege geloeve in erdrike.’
Doen hi dit en̄ des gelike
Hadde gheseit, te hemelrike
2745[regelnummer]
Voer hi, daer sijt alle saghen,
Doen hi out was van daghen
.Lxxxvij. iaer omtrent.
Doen groevenGa naar voetnoot2 sine alst es bekent.
| |
[pagina 128]
| |
Tcarnacioen, alsict seggen mach,
2750[regelnummer]
Van meye, op ten derden dach,
Ghesciede dit dapolijnGa naar voetnoot1
Sinen .ij. dochtren, dats waerheid fijn.
Tusschen hem beiden lach hi daer,
Van hem seegt men vorwaer
2755[regelnummer]
Dat hi ghecruust soude wesen,
Maer dat laten wi met desen.
Van st philipse laten wi dwort,
En̄ segge van st thomase vort.
[St Thomas]
Doen dapostele thomas
2760[regelnummer]
Was in asien, alsict las,
Openbaerde hem cristus,
En̄ sprac tote hem aldus:
‘Goudoforis, van india
Die coninc, heeft in cyria
2765[regelnummer]
Ghesent om .j. timmerman, dats waer.
Comt ic sal u senden daer.’
Doen sprac thomas: ‘lieve here,
Ic bidde u om u selves ere
Sent mi waer ghi ghebiet,
2770[regelnummer]
SonderGa naar voetnoot2 in india en gaic niet,
Opdat bi uwen wille mach wesen.’
Doen antwoerde cristus met desen:
‘Du salt daer gaen, dats waerheit fijn,
Ic sal in dinen gheleedeGa naar voetnoot3 sijn.
2775[regelnummer]
Alse ghi gewonnen hebt india,
Suldi cortelike daer na
Te mi metter passien comen.’
Als thomas dit hadde vernomen,
Sprac hi: ‘Du best die here mijn,
2780[regelnummer]
En̄ ic ben die knecht dijn,
Na dinen wille moet mi gescien.’
| |
[pagina 129]
| |
Doen quam daer ant lant mettien.
Sconinx drosate abbanes
Van indien, des sijt gewes.
2785[regelnummer]
Doen abbanes uten scepe was,
Ghinc hi neven dsee, alsic las,
Op die merct daer men tgoet
Vercoept; doe quam in sijn gemoet
Jhesus Cristus, als een man,
2790[regelnummer]
En̄ sprac dus abbanesse an:
‘Wat wildi coepen tesen malc
Dat ghijt hier besiet so wale?’
Doen antwoerde abbanes:
‘Ic ben bode, sijts ghewes,
2795[regelnummer]
Des coninx van india.
Om eenen man comic hier na,
Die meester waer te timmerne wale,
Na die maniere van rome der zale’.
Doen antwoerde onse here echtGa naar voetnoot1:
2800[regelnummer]
‘Ic hebbe .j. goeden getrouwen knecht,
En̄ enen goeden timmerman.
Woudine mi weder senden dan
Met erenGa naar voetnoot2, ic souden met u, sonder sparen,
In indien laten varen.’
2805[regelnummer]
Toen was abbanes herde blide,
En̄ seide hem tien tide
Dat hi hem soude ghelden wale
Sonder eneghe weder tale.
Doen riep onse here thomas
2810[regelnummer]
En̄ gavene hem, alsict las.
Mettien es hi hem ontvaren.
Doen ghingense beide, sonder sparen,
Te scepe, des sijt ghewes,
Thomas ende abbanes.
2815[regelnummer]
Doen begonste abbanes saen
Thomas te vraghen, sonder waen,
Welkerhande werc hi conste maken?
Thomas sprac: ‘In waren saken
Al dat men van merberstene
| |
[pagina 130]
| |
2820[regelnummer]
Mach maken, groet en̄ clene,
Dat canic maken wel ter coreGa naar voetnoot1,
En̄ dat ic make heeft orboreGa naar voetnoot2
En̄ dat salic maken wale.’
Dus voeren si met deser tale
2825[regelnummer]
En̄ quamen tselves dages daer naer
Te antropolijnGa naar voetnoot3, ic segge u waer.
Doen si quamen binnen der stat,
Hadde die coninc, ic segge u dat,
.J. brulocht daer hi toe dede gebieden
2830[regelnummer]
Van den lande al den lieden,
Beide arme ende rike,
En̄ peelgrime al die gelike,
So wie niene quame, sonder waen,
Dat hi sere hadde mesdaen.
2835[regelnummer]
Daer omme thomas en̄ abbanes
Moesten daer letten, sijts ghewes,
En̄ moesten ter taflen gaen eten;
Doen was daer, dat seldi weten,
.J. speelwijf die met ere pipe blies ende sanc,
2840[regelnummer]
En̄ prijsde elken in haer gheelane;
Doen si vor thomase quam
Stontse langhe, alsic vernam,
En̄ mercte, dat hi en dranc no en at,
Oec merkese op die stat,
2845[regelnummer]
Dat hi .j. ebreeusch man ware,
Want si hem doghen openbare
Hebben sach te hemele waert.
Doen begonste si ter selver vaert,
Ebreeuschen sanc, alsict las,
2850[regelnummer]
Want si selve ebreeusch was.
‘.J. ghewarech god, sijts ghewes,
Maecte hemelrike en̄ al dat es.’
.III. warf haer st thomas bat
Dat si ander warf songe dat.
2855[regelnummer]
Doen dede die bottelgier sine lideGa naar voetnoot4
Daer, en̄ sach ten selven tide
| |
[pagina 131]
| |
Dat thomas en at no en dranc,
Maar dat hi hoerde na swijfs sanc.
Doen hief hi sine hant daert menich sach,
2860[regelnummer]
En̄ gaf den apostele .j. slach.
Doen sprac die ebreeusche thomas saen:
‘Ic en sal van deser stede niet gaen,
Mi en sal wreken eer onse hereGa naar voetnoot1.
En̄ du en salt met groten sere
2865[regelnummer]
Worden verscoert van den honden.’
Dit en verstont tien stonden
Niemen, die was binder zale,
Dan dat speelwijf, weet ic wale.
Doen soude die ghene, die ditGa naar voetnoot2 was,
2870[regelnummer]
Water halen, alsict las,
Daer wert hi verscoert van den honden.
Doen quam .j. leeu tien selven stonden,
En̄ droech wech, daer 't menich sach,
Sine hant, daer hi den slach
2875[regelnummer]
Den apostel met hadde gegeven.
Doen dat saghen, alst es bescreven,
Die liede, warense in vare groet,
Dattie bottelgier was doet.
Doen keerde dat speelwijf weder,
2880[regelnummer]
En̄ viel vor thomas voete neder
En̄ riep in der heidene tale:
‘Dits .I. prophete, weet ic wale,
Ofte van gods apostelen een;
Want ic hoerden seggen over een,
2885[regelnummer]
Doene sloech die bottelgier,
Dat hi niet en soude gaen van hier
Eer neGa naar voetnoot3 god hadde gewroken.’
Doen dat wijf dat hadde gesproken,
Mercte die coninc, dat hi ware
2890[regelnummer]
.J. heilech man, en̄ bat hem dare
Dat hi den brudegoem entie bruut mede
Soude gebenedien daer ter stede.
Doen deedtGa naar voetnoot4 thomas, sonder sparen.
| |
[pagina 132]
| |
Snachts, alsi slapen waren,
2895[regelnummer]
Beide brudegoem en̄ bruut,
Quam daer in, sonder gheluut,
.J. scone portere, sonder waen,
En̄ helseseGa naar voetnoot1 beide saen.
Metten selven, alsict las,
2900[regelnummer]
Quam beslotenre dore thomas,
Daer si in slape laghen beide.
Doen ontwecte hise en̄ seide:
‘Minen here, minen coninc,
Saghedi nu, dats seker dinc,
2905[regelnummer]
In uwen slape, sonder waen,
En̄ hi hiet mi tot u gaen,
Dat ic u soude condech maken
Sijn geloeve, in waren saken,
En̄ doepsel ontfaen nu;
2910[regelnummer]
So soude mine benedixie, dat seggic u,
In u wortelen en̄ bloyen mede,
En̄Ga naar voetnoot2 ghi houden wout suverhede
So soudi te groten loene comen.’
Si dadent, alsict hebbe vernomen,
2915[regelnummer]
Doen leerde hi tgeloeve hem beiden.
Mettien es hi van hem ghesceiden.
Beide hi ende abbanes
Ghingen te scepe, des sijt ghewes,
En̄ quamen cortelike daer na
2920[regelnummer]
Int conincrike van india.
Doen was die coninc harde blide
Van st thomase ten selven tide,
En̄ vraechden of hi wel meester ware
ZalenGa naar voetnoot3 te timmerneGa naar voetnoot4 openbare?
2925[regelnummer]
Thomas sprac: ‘Ja ic, here! wale.’
Doen nam hi .j. roede ten selven male,
En̄ ghinc met hem overal,
Hoe lanc, hoe breet, hoe wijt, hoe smal
Dat salen en̄ cameren souden wesen,
2930[regelnummer]
Cokene en̄ ander dinc te desen.
| |
[pagina 133]
| |
Alse st thomas hadde ghevisiert,
Alsoe ons dystorie leert,
Sprac hem die coninc aldus an:
‘Warlike ghi sijt .j. timmerman,
2935[regelnummer]
Die altoes soutGa naar voetnoot1 met coninghen sijn.
Ghi visiert soe wale in schijn.
Ic moet wech varen nu,
En̄ laten u hier bi u
Scat en̄ goeds .j. groet deel.
2940[regelnummer]
Temmert dit al geheel
Dat ghi hebt gheviseert.’
Thomas, die was wel geleert,
Seide dat hijt soude doen wale.
Die coninc voer wech, ten selven male
2945[regelnummer]
Ghinc st thomas, als ict las,
Die ons heren apostele was,
Predeken tgeloeve daer int lant
En̄ keeres vele te siere hant,
En̄ stichte capellen ende kerken,
2950[regelnummer]
En̄ maecte papen ende clerken,
En̄ bisscoppe te meneger stede,
En̄ gaf van den scatte, dats waerhede,
Den armen die binden lande waren.
Die coninc merde daer na twaren
2955[regelnummer]
.IJ. iaer eer hi te lande quam.
Doen hi was comen en̄ vernam
Hoet met sinen scatte was vergaen
Dede hi thomase en̄ abbanesse vaen,
En̄ leidse in enen kerker beide
2960[regelnummer]
En̄ woudse doden alse hi seide.
Maer daer lach doen cranc op die stat
Een des coninx broeder, hiet gat.
Om den rouwe, dat weet ic wale,
Liet hise leven te dien male.
2965[regelnummer]
Maer hi woudse sonder bliven
Na sijns broeder doet ontliven.
Sijn broeder starf, dans gene sage,
En̄ quam weder ten vierden daghe
| |
[pagina 134]
| |
Te priemtideGa naar voetnoot1 van der doet,
2970[regelnummer]
En̄ tvolck was in vare groet
Van den wondre dat daer was,
En̄ sprac ten coninc, alsict las:
‘Lieve broeder! ga wi nu
Ten heilegen apostel, des biddic u,
2975[regelnummer]
Vallen wi hem te voeten saen,
Want hi heeft mi op doen staen,
Dalmachteghe god, om sine bede;
Oec toende hi mi, dats waerhede,
In hemelrike .j. scone zale,
2980[regelnummer]
InGa naar voetnoot2 const niet geseggen wale,
Want diereGa naar voetnoot3 zalen sekerlike
Ne ghelijct ghene in erdrike,
Die u dapostele heeft ghereit.
Maer wildi gout en̄ aerbeit
2985[regelnummer]
Hebben, ic saelt u geven wale,
Wildi mi laten hebben die zale.’
Doen die coninc hadde gehoert
Van sinen broeder dese woert,
Ghinghen si ten selven stonden
2990[regelnummer]
Daer si den apostele vonden.
En̄ hebben uten kerker gedaen,
En̄ vielen hem te voeten saen,
En̄ baden hem, dat hise kersten dade.
Thomas wardsGa naar voetnoot4 sciere te rade.
2995[regelnummer]
Doen si beide kersten waren
Vercochtense haer goet sonder sparen,
En̄ gavent den armen, dat was waer,
En̄ volchden st thomase naer.
Doen was thomas daer becant,
3000[regelnummer]
Alse ghi hoert in dat lant.
Want hi ghenas openbaer
Alle die sieke die waren daer,
Entie dode dede hi op staen,
Enten duvel vraechdiGa naar voetnoot5 saen,
| |
[pagina 135]
| |
3005[regelnummer]
En̄ oec ghenas hi migdona
Die blint was worden, alsic versta,
En̄ carisius sijnGa naar voetnoot1 wijf was,
En̄ makese kersten, alsict las.
Doense kersten was ghedaen
3010[regelnummer]
Ne woudse niet sonder waen
Te carisius bedde comen.
Doen hi dat hadde vernomen,
Ghinc hi toten coninc migdonius,
Die was sijn neve, wie lesent dus,
3015[regelnummer]
En̄ oec haddi siere suster mede,
En̄ bat hem daer ter stede,
Dat hi sijn wijf soude laten varen
Tote migdona sonder sparen,
Te proevenGa naar voetnoot2 met talen op en̄ neder,
3020[regelnummer]
Of sise met haren man iet weder
Mochte bringen, alsict vernam.
Doen si tote migdona quam
Begonste si haer saen
Tgeloeve te leerne, sonder waen,
3025[regelnummer]
En̄ bekeerse, alsic las;
Doen dedese kersten st thomas.
Doen die coninc hoerde die mare,
Dat sijn wijf kersten ware
En̄ carisius sijn neve mede,
3030[regelnummer]
Ghebodense daer ter stede
Quadien, dat si ten selven stonden
Den apostele haelden ghebonden.
Si dadent alsict hebbe vernomen.
Doen st thomas daer was comen
3035[regelnummer]
Dedene die coninc saen
Op gloeyende kolen gaen,
Daer saghen si dat van onder quam
Ene fonteine, die benam
Den colen beide hitte en̄ brant.
3040[regelnummer]
Doen sprac die coninc te hem te hant:
‘Thomas! du moets gaen met mi
In onsen tempel, dat seggie di,
| |
[pagina 136]
| |
En̄ aenbeden onsen god.’
Doen sprac st thomas sonder spod:
3045[regelnummer]
‘Ic wille in den name van onsen here
Om te meerne sine ere,
Beide tempel en̄ afgod mede
Doen neder vallen hier ter stede.’
Alse thomas dit hadde ghesproken
3050[regelnummer]
Es die tempel te sticken ghebroken
Entie afgode ten selven male
Datter niemen, in waerre tale,
Van den volke en bleef doet.
Des hadde die bisscop rouweGa naar voetnoot1 groet,
3055[regelnummer]
En̄ woude wreken sijns gods scande
En̄ hief .j. swert in sine hande,
En̄ sprac: ‘ic sal mi wreken,’
En̄ heeft den apostel dorsteken.
Dus wrac hi sinen god, sonder waen.
3060[regelnummer]
Doen dat die coninc hadde verstaen,
En̄ sijn neve carisius,
Vloen si wech, wi lesent dus.
Doen wert daer ter selver tijt
Onder tvolc .j. groet strijt,
3065[regelnummer]
Maer dmeeste deel dats waer
Stont vor den apostel daer,
Doen verbernden si sciere
Haer bisscoppen in den viere,
Daer na groeven si met eren
3070[regelnummer]
Den lichame des heilechs heren,
En̄ stichten hem ene kerke
Daer god met sinen hemelschen werke
Mieraclen dede sonder ghetal,
Want die boeke seggent al.
3075[regelnummer]
Doen die keyser alexander,
Niet die grote, maer die ander
(Alexander die grote was
Lange te voren, ic seggu das,
Eer god in erdrike quam,
3080[regelnummer]
Alsoe alsict vernam,
| |
[pagina 137]
| |
Eer god te hemele was gevaren,
Entie apostelen ghepassijt waren)
Alexander, daer ic af vermane,
Quam ghereden alsic wane
3085[regelnummer]
Van persen, dat hi gewonnen
Hadde, om dat si hem niene onnenGa naar voetnoot1
En wouden sijns rechts, dat gewanGa naar voetnoot2
Horen coninc. Doen baden si saen
Die van ciria, als wi lesen twaren,
3090[regelnummer]
Die sine hulperen waren,
Dat hi soude senden, waert hem lief,
Ane den coninc van india .j. brief,
En̄ doen hem bidden, alsic las,
Den coninc, die in india was,
3095[regelnummer]
Dat si hem den lichame st thomas
Sendden. Doen was hi sciere beraden das,
En̄ sendder omme te india waert.
Si sendden hem ter selver vaert.
Doen deden die keyser, sijts gewesse,
3100[regelnummer]
In die stat te edesse,
Daer heidene no ioden en mogen comen,
No wonen, alsict hebbe vernomen,
No leven boven .vij. daghe.
Abbagarus, dans gene saghe,
3105[regelnummer]
Die coninc was van der stede,
Hadde sint, om st thomas bede,
Ene lettre vriendelike,
VanGa naar voetnoot3 god van hemelrike.
Es [l. En] als die stat es beseten
3110[regelnummer]
Van den heidenen, dat seldi weten,
So doet men dese epystele lesen,
So bliven si doet sonder ghenesenGa naar voetnoot4,
Op datGa naar voetnoot5 een kint si sonder sonde,
Die den brief leest daer ter stonde.
3115[regelnummer]
Hier af bevelic gode dware.
Ic sal u seggen .j. ander niemareGa naar voetnoot6
Van alexander, daer ic af scrive,
| |
[pagina 138]
| |
RoefdeGa naar voetnoot1 menegen van den live.
Nochtan seggic dat some de heren minnen
3120[regelnummer]
Selke xante, selke xantinnen,
Dus mocht wel openbare
Van st thomase wesen ware.
Hier laet ic van st thomase bliven
En̄ sal u van st matheeuse scriven.
|
|