Bzzlletin. Jaargang 32

[p. 25]

Mohammed Mrabet & Paul Bowles
De heks van Bouiba del Hallouf

Er was eens een jongeman genaamd Qaqo die met zijn moeder in Tchar ej Jdid woonde. De vrouw bracht haar dagen door met hout sprokkelen in het bos. Dat laadde ze dan op haar rug en bracht het naar de stad, waar ze het aan de bakkers verkocht voor hun ovens. Terwijl zijn moeder hout zocht in het bos, stond Qaqo bij een café pasteitjes te verkopen voor een peseta per stuk. Als er 's avonds nog over waren, stond hij de volgende morgen om zes uur op en ging in de deuropening van het café zitten, en dan verkocht hij ze allemaal aan de mannen die daar hun ontbijt gebruikten. Vervolgens ging hij naar huis en maakte verse pasteitjes. Hij bracht ze naar de oven om ze te laten bakken, en als ze klaar waren stapelde hij ze op een dienblad en ging weer voor het café staan. Tegen de tijd dat hij thuiskwam had zijn moeder haar hout al verkocht en was ze in huis eten aan het koken. Op een avond toen Qaqo thuiskwam was ze er niet. Hij wachtte een hele tijd op haar, en toen ze niet kwam, ging hij haar zoeken. Hij klom de berg op naar Sidi Amar, toen langs Rmilats en Donabo, en vandaar naar Ain del Ouis en de toegangsweg naar Mediouna, en omhoog naar Bouiba del Hallouf, op het hoogste deel van de berg.

In het maanlicht daar op het pad zag hij iets donkers. Toen hoorde hij een stem roepen: ‘Ay yimma! Ay yimma!’ en wist hij dat het zijn moeder was die daar op de grond lag.

‘Wat is er aan de hand?’

‘Ik ben ziek!’ zei ze. ‘En er kwam niemand langs om me te helpen.’

Hij gespte haar los van de stapel hout, tilde haar op en droeg haar op zijn rug tot hij bij de grote weg kwam. Daar stopten een paar onbekenden in een auto en hielpen hem haar terugbrengen naar Tchar ej Jdid.

Qaqo stopte zijn moeder in bed en maakte wat harira voor haar klaar. Toen ze dat had opgedronken, viel ze in slaap. Hij bleef de hele nacht bij haar bed zitten en vroeg zich af wat er aan de hand was.

In de ochtend werd ze wakker, en zag Qaqo daar zitten.

‘Hoe voel je je?’ vroeg hij haar.

‘Iets beter, zoon.’

‘Zullen we eten? Ik heb alles klaar.’ Hij bracht haar een kom harira, en muntthee met brood en honing. Hij keek tevreden toe terwijl zij at en dronk. Toen zei hij tegen haar: ‘Vertel het me allemaal. Wat is er gister gebeurd?’

‘Ja, zoon, ik zal het je vertellen. Gisteren ging ik niet daar heen waar ik gewoonlijk heen ga om hout te zoeken. Ik klom bij de oceaan naar beneden

[p. 26]

en vond een nieuwe plek waar overal hout is. Maar er vlakbij was een groot gat in de grond, en toen ik daarin keek zag ik stapels beenderen. Ik liep zo snel mogelijk door en ging naar links, en toen kwam ik bij twee grote rotsblokken. De top van de berg was boven mijn hoofd, heel hoog, en aan de andere kant liepen de rotsen loodrecht af naar de zee. Ik liep er nog iets dichter naartoe. Tussen de twee rotsblokken stond een oude vrouw met lang wit haar. Ze riep naar mij, dus ik bleef staan. Toen kwam ze mijn kant op, en ik holde terug. Ze kwam achter me aan rennen. Ik holde het bos uit en rende naar het boerderijtje verderop langs de weg. Daar waren twee honden, en die stoven al blaffend het erf af. Ik draaide me om en zag haar weer het bos in gaan. Toen voelde ik me opeens heel ziek. Ik liep een tijdje rond en viel neer. Het was ook geen vrouw die achter me aan kwam. Het was een affrita.’

Qaqo begon te lachen. ‘Moeder,’ zei hij. ‘Er zijn geen affrita's meer. Die oude vrouw houdt zich daar waarschijnlijk schuil voor de regering, en heeft vrienden bij zich, smokkelaars misschien. Ik wil haar zelf ook wel zien. Ik ga erheen, haar zoeken.’

‘Nee! Ga daar niet heen, alsjeblieft! Ik word gek als ik moet gaan zitten wachten tot jij terugkomt. Ze kunnen je wel vermoorden. En als jou iets overkomt wordt het mijn dood.’

‘Zet dat maar uit je hoofd, moeder, zei hij. Het is zeven uur. Ik moet nu aan het werk, die pasteitjes verkopen. Er zijn er niet veel meer over.’

Qaqo ging de deur uit met hooguit zo'n twintig pasteitjes op zijn blad. Hij had ze snel verkocht aan de mannen die in het café ontbeten. Toen kocht hij genoeg kif om zijn mottoui te vullen, ging naar de markt voor eten, en bracht dat naar huis.

‘Je moet tussen de middag maar voor jezelf eten maken,’ zei hij tegen zijn moeder. ‘Want dan ben ik er niet. Ik kom terug voor het avondeten.’

Ze wist waar hij heen ging. ‘Wees heel voorzichtig, zoon. Als ze je ooit te pakken krijgen vermoorden ze je.’

‘Maak je geen zorgen,’ zei Qaqo.

Hij liep naar de Dradeb en toen de Monte Viejo op. Hij ging langs het paleis van Moulay Abd el Aziz naar de grote weg, en volgde die naar Sidi Amar. Hij klom boven op de grote rots van Sidi Amar. De zon was warm. Hij ging zitten, keek naar de bergen en rookte een heleboel pijpjes kif. Toen ging hij op zijn rug liggen en keek naar de bomen en de lucht.

Na een poosje stak hij zijn pijp bij zich, klom van de rots af en liep weer verder, recht op Bouiba del Hallouf aan. Hij ging boven op het klif staan en keek naar het lager gelegen bos dat zich rondom uitstrekte. De aanblik ervan maakte hem eerst bang. Maar toen daalde hij af, het bos in, over het pad dat zijn moeder hem beschreven had. Het duurde niet lang of hij kwam bij het grote gat in de grond. Hij tuurde erin en zag helemaal onderin de witte

[p. 27]

beenderen liggen. Toen liep hij door, ging linksaf, en kwam spoedig bij de plek met de twee rotsblokken. Hij bleef staan en luisterde. Toen zag hij tussen de bomen een open plek waar duizenden vlinders sidderden in het zonlicht. De grond was ermee overdekt, en ze fladderden in de lucht onder de bomen. Hij liep verder het bos in. Opnieuw bleef hij staan om te luisteren en wat kif te roken, en nu was het net of hij een vrouwenstem hoorde zeggen: ‘Ga niet verder. Er zal iets gebeuren’.

Hij keek naar boven, naar de takken van een boom, en meende het gezicht te onderscheiden van een oude vrouw die gevangen zat in de dikke spinnenwebben die tussen de takken hingen.

Qaqo bleef doorlopen. Plotseling trad een meisje te voorschijn van achter een boom en liep op hem af. Toen ze voor hem stond bleef ze staan en zei:

‘Ahilan! Alles goed?’

‘En met jou?’ vroeg hij. ‘Alles goed?’

‘Ik vraag me af wat je hier doet,’ zei ze.

‘Alleen wat in het bos kijken. Er is geen tweede zoals dit. Ik ben in heel veel plaatsen geweest, maar wij hebben het beste hier in Bouiba del Hallouf.’

‘Ja, je hebt gelijk,’ zei ze. ‘Ga met me mee als je meer wilt zien.’

Ze liepen samen verder. Spoedig kwamen ze bij de ingang van een grote grot. Qaqo volgde het meisje naar binnen. Ze daalden een trap af naar een lager gelegen grot. Langs de rotswanden sijpelde water naar beneden. Dat water stroomde in een goot die naar een poel beneden liep. Onder aan de trap aangekomen zag Qaqo dat de poel vol vissen zat. Er brandden een heleboel fakkels in dit gedeelte van de grot.

‘Wacht hier op mij. Ik ga me omkleden,’ zei het meisje tegen hem. ‘Ik ben zo terug.’

Qaqo ging aan de rand van de poel kif staan roken. Hij wist niet goed of wat hij zag echt was of niet, want hij had op de rots bij Sidi Amar al zoveel kif gerookt. Spoedig kwam het meisje terug, nu nog mooier in een blauw met gouden kaftan.

‘Wat zou je willen zien?’ vroeg ze aan hem toen ze weer de trap op liepen.

‘Je hebt vlinders,’ zei Qaqo. ‘Die wil ik wel zien.’

‘Wil je niet zien wat ik hier in de grot heb?’ vroeg ze.

‘Ik wil eerst de vlinders zien,’ zei hij.

Ze gingen weer naar buiten en liepen door het bos naar de open plek. Terwijl ze daar naar de vlinders stonden te kijken, had Qaqo opnieuw het idee dat hij een vrouwenstem hoorde. Maar deze keer lachte de stem. Hij blikte naar boven. Iets wat aan het gezicht van een heel oude vrouw deed denken was in de spinnenwebben tussen de takken gewikkeld. Haar mond leek te zeggen: ‘Kijk uit! Wees voorzichtig!’

Het meisje rilde toen ze naar de vlinders keek die oplichtten en met hun

[p. 28]

vleugels fladderden. ‘Ik haat die dingen!’ riep ze.

Toen gaf Qaqo haar een harde duw, zodat ze tussen de vlinders op de grond viel. Hij kon haar nauwelijks zien, zoveel vlinders waren er om haar heen. Ze begon te krijsen, en al krijsend begon ze op het ding te lijken dat hij net in de boom had gezien, gesmoord in spinnenwebben. Hij was doodsbang, hij greep haar bij de hals en drukte. Haar nagels krabden de huid van zijn armen. Hij duwde harder, er begon bloed uit haar mond te vloeien. Toen drong opeens tot hem door dat hij een kikvors aan het wurgen was. De kikvors was dood. Hij stond op. Het bloed sijpelde nog uit zijn bek.

Qaqo begon door het bos te rennen. Hij rende helemaal het pad af, en stopte niet voor hij bij de grote weg was. Het werd donker en al zijn kif was op. Hij liep gehaast door naar Tchar ej Jdid. Zijn moeder wachtte op hem.

‘Heb je de affrita gezien?’ vroeg ze.

‘Er was geen affrita,’ zei Qaqo. ‘Er was helemaal niets.’

Vertaling: Auke Leistra

De originele tekst is verschenen in The boy who set the fire (City Tales, San Francisco, 1989)