Bzzlletin. Jaargang 32

[p. 3]

H.C. ten Berge
Het grote lak
Een fabel

1

Raaf bezat weinig van waarde:
een zaklamp, een mesthoop, een morsig pak veren.

Het was donker en leeg op de aarde

Wat hij wou zien, moest hij maken:
Een vogel, een mens, een vrouw
die kon baren, een esdoorn, een zee-
baars met kaken, een hommer
die rond zwom met dodelijke scharen.

Raaf wilde niets leren.
Hij had geen geheugen en nauwelijks verstand.
Naar zijn geslacht moest men raden,
zijn dievenklauw werd desgewenst een meisjeshand.
Het krot waarin hij woonde heette ‘Nooitgedagt’.

2

Alvorens het daglicht het daglicht aanschouwde,
werd het als gloeiende bal
tussen afval, oud speeltuig en gore
kluiven gevonden.
Wat op de grond lag, gaf hij een schop
(dat kon hij nooit laten).
Raaf trapte zo hard dat de vuurbal omhoog
vloog en door het rookgat ontsnapte.

Zo werd het licht op de aarde -

waarna hij, vervuld van zichzelf,
in een modderpoel
met zijn spiegelbeeld trouwde.

[p. 4]

3

Hij zat naast zijn beeld op een tak
in een boom die hij eerst had geschapen.
Ravenkak, drie voet hoog om de stam, was
de spijs waar hij gretig zijn snavel in stak.

4

Raaf was jaloers. Zijn vraatzucht
kende geen grenzen.
Hij beloerde de mensen en nam ze
te grazen, sloeg er één dood
voor hij zelf werd geslagen.
At van het vlees, boerde voor twee
en zat nog maar net

op het lijk uit te blazen,

of hij kreeg al weer trek in een hap
die, naar hij zei,
de rattensmaak van een Big Mac evenaarde.

Raaf spoog en bedroog,
en had lak
aan wat leefde, ademde
zong en bewoog.
Er was niets dat zijn nachtrust verstoorde.

Raaf had geen mening
Hij vrat, stal en moordde

‘waardoor ik alles vergeet!’ raspte hij,

‘Mijn voorkeur gaat uit
naar een voedzaam en vlezig dieet!’

Het ging zoals het gaat,
Het ging zoals het hoorde.

5

Er hing hem steeds iets boven het hoofd:
Een valbijl. Een vleesmes.
Soms een pijp lood.

[p. 5]

 

Werd hij gepakt

 

dan brak men zijn poot, schroeide

 

zijn veren en schoor men hem

 

kaal. Zijn neus werd op zijn rug

 

geplakt, hij werd gehangen

 

en daarna in mootjes gehakt.

 

 

 

Hoe hoger hij klom, hoe dieper hij viel.

 

Maar sluw als hij was,

 

bleek hij nimmer voor één gat te vangen.

 

 

 

Raaf jammerde, schreeuwde, vermurwde

 

de harten, deed zich voor als schlemiel

 

of trad op

 

als De Man van Ondraaglijke Smarten.

 

 

 

Hij verrees uit de dood, sterk

 

vermagerd, zwoer wraak

 

bij excreten van slangen,

 

en wroette onmiddellijk naar maden,

 

wormen, en aas

 

dat in staat van ontbinding verkeerde.

 

Nooit meer zou iemand

 

de kaas van zijn brood

 

of hij werd voor de honden gesmeten.

6

Hij deed een greep naar de macht:
De dieren der democratie werden
- niet zonder bijval van velen -
verkracht in de raven-arena,
waar duizend camera's onverdekt
elk detail van zijn act registreerden.

Raaf was op slag
een groot man, een geziene
tiran wiens stompzinnigheid
iedereen boeide:
Zijn verschijning, alsook de verkondiging
van de ravendoctrine,

[p. 6]

 

werd dag & nacht op het beeldscherm herhaald.

 

 

 

Het grote lak in hem groeide

7

Raaf was een held van het volk.
dat hij zelf naar zijn beeld had geschapen.

Hij kraste: ‘Fatsoen is geen doen!
En: ‘Wacht op mijn daden!’

Zijn stem werd geprezen,
men hoorde bel canto, een helder zoet lied:
‘Krôk-krôk! Ik ben de wereld,
de aarde kan mij niks leren!’

Raaf kreeg het druk.
Wat gemaakt was
moest ook weer stuk.

Een kind kon zien
dat hij het boze oog
aan wrok en wanen paarde.

8

Op zekere dag
schoot hij zonder pardon
de zon als een kleiduif
aan scherven.

Het hemellicht doofde,
elk uitzicht verdween.

Raaf vroeg zich af
hoe dat kon.
Hij spoog op de grond en vloog weg
met gerafelde veren.

De inktzwarte ruimte

[p. 7]

 

sloot zich voorgoed om hem heen.

 

 

 

Alles kwijnde, verstijfde, stierf af.

 

Ook wormen en maden bevroren.

 

 

 

Het was weer donker en leeg op de aarde

Docent aan de Academie voor Beeldende Kunsten, Arnhem, januari 1971 (foto: Fransje Berserik)