Logo DBNL
Die bouc van seden. Een middelnederlandsch zedekundig leerdicht (1891)

Die bouc van seden. Een middelnederlandsch zedekundig leerdicht

(1891)–Anoniem Bouc van Seden, Die–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Vorige Volgende
tekstkritische noten

Die bouc van seden.

 
Nv verstaet, al hier ter stedenaant.
 
Beghinne ic den Bouc van Seden;
 
Ende wet wel, dat ic hier bediedeaant.
 
Es niet ghetrocken vut Walschen lieden,
5
Noch vter Walscher auenturen;
 
Soe es ghetrect vter Scrifture
 
Harentare, daer ict sochte
 
Ende het mi ghenoeghen mochte.
 
Dese bouc spreect van houeschedeaant.
10
Ende bi wilen van vroedscap mede:
 
Ende omme dat dusghedane wort
 
Ter werelt seden al behort,
 
So dinct mi recht bi waerheden,
 
Dat men heet den Bouc van Zeden.
15
Nv weten bidden alle gaderaant.
 
Gode, onsen lieuen vader,
 
Dat hi alle onse dinghen
 
Ten goeden ende moete bringhen.
 
Al die vroedscap die men can,aant.
20
Entie gheleesten mach die man,
 
Ende al dat wisen mach die wise,
 
Comt van Gode van paradise.aant.
 
Die man, dien God die vroedscap sent,aant.
 
Hi es alse een instrument,
25
Daer God, onse heere, mede werct,
 
Die die dinc te rechte merct.
 
Hier omme radic elken manaant.
 
Dat hi die vroedscap, die hi can,
 
Den lieden vort wise ende leere:
30
Dus mach hi vrucht in onsen Heere
 
Maken, ende daer comen of
 
Conste, prijs, eere ende lof.
 
Ouer waer segghic hu datte,
 
Die vroedscap es ghelijc den scatte;
35
Die vroedscap heelt ende deluet scat,aant.
 
Daer heuet niemen of te bat,
 
Noch en mach niemen comen
 
Noch te nutscap, noch te vromen;
 
Want si hebben sulken aert,
40
Toghet mense ende openbaert:
 
Scat gheuet vrome ende neeringhe;
 
Vroedscap, sin ende leeringhe.
 
Wat peinsen dan vele lieden
 
Die hare conste niemen bedieden?
45
Het schijnt dat het hem es leet
 
Dat yemene dan si hiet weet.
 
Wat helen sijt in haren sin?
 
Al wisen sijt vort, sine hebbens te min.aant.
 
Van rechter vroetscap es tbeginaant.
50
Dattu vrees Gode in dinen sin:
 
Die Gode mint ende hem ontsiet,aant.
 
Hem en mach ghebreken niet.
 
Teersten so souc Gods rikeaant.
 
Dat gheduert eewelike,
55
So sal God, onse heere, di gheuen
 
Al datti nutte es in dit leuen.
 
Gheloof vastelike an Godeaant.
 
Ende hout gherne sine gebode.
 
Emmer eere die heleghe kerke,aant.
60
Bisscoppen, papen ende clerke.
 
Dune moets oec niemen achtrenaant.
 
Noch met quaden worden lachtren.
 
Alstu in die kerke staps,aant.
 
Wachti dattu ne ruuns no claps,
65
Maer les ende bit ghenaden
 
Gode van dinen mesdaden.
 
Eere moeder ende vader,aant.
 
So es dijn lijf ghelangt al gader.
 
Ne doe dinen euenkerstin niet,aant.
70
Dattu niet wilts datti ghesciet.
 
Van alte groter menderhedeaant.
 
Wachti: men wertre onwert mede.
 
Wes recht man, ende in rechtheit bliueaant.
 
Toten hende van dinen liue:
75
Scrifture seit, dat dor nootaant.
 
Hare kindere nemmer bidden broot.
 
Wes snel ende verstandel mede,aant.
 
Wes traech te telne vort quaethede.
 
Alse men di mesdoet, wrec node,aant.
80
Ne maer vergheuet dor Gode.
 
Ne wes den aermen niet fel,aant.
 
Al gheuestu hem niet, andwort hem wel.
 
Diene gherne den lieden wel,aant.
 
Al lonet een niet, een ander sel.
85
Alse di dienen ghehuerde cnapen,aant.
 
Ne laet haer loen niet onder di slapen;
 
Want die wise Salemoenaant.
 
Begrijpt die ghene die dit doen.
 
Ne mac gheene langhe rioteaant.
90
Van dire tale, no fabele grote:
 
Corte ende warachteghe tale
 
Sit in elken meinsche wale.
 
Dune moets oec niet lieghenaant.
 
Noch dinen euenkerstin bedrieghen:
95
Loghene es onwert ende sonde groot,aant.
 
Want so slaet die ziele ter doot.
 
Oec en lache niet alleene,aant.
 
Dat ment niet in quaetheit meene:
 
Bi vele lachene, ende tonstede,aant.
100
Begrijpt men int herte domphede.
 
Wes in dinen zin ghestade,aant.
 
Beede in sprekene ende in dade:
 
Die es in onghestadichede
 
Hi beiaghet quade name daermede.
105
Werc alle dine dinc bi rade,aant.
 
Sone berouwet di niet dire dade,
 
Ende ofti daer af oec quaet ghesciet
 
Men darft di alleene witen niet.
 
Dune moets man no wijf die leuenaant.
110
Beheeten dinc, dune wilt hem gheuen.
 
Oftu yemen met beheete verhoghesaant.
 
Ende hem stappans gheuen moghes,
 
Sone laet niet langre biden,
 
Dune gheuest hem in dien tiden.
115
Die vele beheet, hine goude wel,aant.
 
Hi hout metten lieden spel;
 
Gheloef sulken lieden twint,
 
Want si sijn loser dan die wint.
 
Al si dat sake dat wast dijn goet,
120
Dine atent ende dinen moet
 
Ne leechgre niet an te seere,
 
Dattu vergheets Gode, onsen heere;
 
Want men mach niet dienen te moedeaant.
 
Gode ende des duuels goede.
125
Dune moets oec niet doen pineaant.
 
Om rike oft arem te sine;
 
Die tusschen den tween begheret goetaant.
 
Te nuttene, die man es vroet.
 
Ghelt den heleghen dijn belof,aant.
130
Eer God wrake sent daer of.
 
Vrient, hout ieghen alle dinc vrede,aant.
 
Sonder ieghen die quaethede:
 
Daer ieghen moetstu di verrechten
 
Ende alle weghe ieghen hare vechten;
135
Want du moets drie campe verwinnen,
 
Sultu hemelrike ghewinnen.
 
Drie viande vechten met crachteaant.
 
Ieghen di bi daghe ende bi nachte.
 
Deen es die viant vter hellen,
140
Die pinet hoe hi di bedwelle
 
Ende hoe hi di met sinen strecken
 
Van goeden ghewerke moghe trecken.
 
Tander es dat broossche vleesch,
 
Dat alle weghe doet den heesch
145
Om wel heten ende om wel drincken
 
Ende niet en laet om die ziele dinken.
 
Die weerelt es die derde viant,
 
Die den mensche doet meneghen pant.
 
Machtu verwinnen desen drien,
150
Sone doruestu niet ontsien.
 
Peins om die bliscap van paradiseaant.
 
Ende om die helle daer wi af grisen,
 
Ende wattu sijs, ende wattu waers,aant.
 
Ende waer du suls alstu henen vaers,
155
Ende om die doot die niet can sparenaant.
 
Noch den riken noch den aermen.
 
Die dit alle wile dade,
 
Hi soude te min doen quade dade.
 
Ondec dinen wiue nietaant.
160
Verholne dinc, die di es ghesciet,
 
Offer dijn lijf of eere an leghet:
 
Die man es onbehendich, dies pleghet.
 
Woekeraers dochter ende ammans,aant.
 
Papen dochtren ende spelemans
165
Ende predecaers dochtren nem niet te wiue;
 
Want selden sietmen hem becliuen
 
Tgoet, dat qualike es ghewonnen,
 
Ende dat si niet verdienen connen.
 
Oftu iemene sies vallen of gliden,aant.
170
Ne lache niet, en wes niet blide:
 
Wattan, al valt die ghene die sneuet?aant.
 
Een paert valt dat vier voete heuet.
 
Vele runen stille ende dickeaant.
 
Ne can ic niet in houescheit micken,
175
Noch en was noit gemaect dor goet,
 
Ende niemen ne pleghets, die wel gevroet.
 
Dinen meester moetstu ontsien,aant.
 
Sultu der leeringhen plien;
 
Ende wilture bi comen te eeren,
180
Du moets ghewillike leeren.aant.
 
Want vroetscap es van sulker zede:
 
Sone wille den ghenen niet mede
 
Dien soe onghewillich ziet
 
Of die quader zeden pliet.
185
Laet di ghenoeghen, dattu heues,aant.
 
Eist lettel, eist vele, daer du bi leues:
 
So wien so tsijn ghenoeghet wel,
 
Hi es rike, ende niemen el.
 
Ne stec in ander mans corenaant.
190
Dine sickele niet, want du mochts toren
 
Ende lachtre daer af ghewaghen
 
Of bi auenturen corten dine daghe.
 
Oftu ghemoets eenen sot,aant.
 
Ne hout met hem spel no spot.
195
Sotte sijn oec van tween manieren:aant.
 
Deen es fel, dander goedertiere.
 
Die sot es ende goedertiere mede,
 
Saltu verdraghen in elke stede;
 
Die beede sot es ende fel,
200
Dien saltu scuwen, doestu wel.
 
Goede dachvaert doeti, wete God,aant.
 
Die hem teliuereert van den sot.
 
Vlie terninghe ende quade wijf,aant.
 
Leet in tauernen niet dijn lijf;
205
Diere vele hem houden an,
 
Sietmen dicken arem man.
 
Hout di simpel in cuuschedeaant.
 
Ende decker gheene houerde mede.
 
Dit so segghic dor die ghone,
210
Die te heelne sijn ghewone
 
In cuusscheit hare fierheit van zinnen
 
Die si draghen int herte binnen:
 
(Tghelaet van buten doet ons kinnenaant.
 
Die houerde van haren zinnen)
215
Nochtan seghsi dat sijt dor roem
 
Noch dor houerde niet en doen.
 
Sine moghen Gode bedrieghen niet,
 
Diet in die herte binnen ziet.aant.
 
Nochtan weetic wel datte,
220
Men mach onder eene matte
 
Draghen grote houerdichede
 
Ende onder purper (h)omoedichede.aant.
 
Houerde leit in die cleedere niet,aant.
 
Maer in die herte diere pliet.
225
Ghef dine aelmoesene stille,aant.
 
Ghewillike, dor die Gods wille:
 
Of openbare, moghestuse bieden
 
In goeden exempelen anderen lieden.
 
Ghef dat dijn es, ende dien ment gheuet,aant.
230
Moetstu wanen dats noot heuet.
 
Omoede, die es harde goet,
 
Alse mense niet gheveinst en doet;
 
Scuwe, alse doet die vroede,aant.
 
Van alte grotre omoede;
235
Int gheuouch ende int ghemate
 
Draechse, dat es caritate.aant.
 
Oftu Gode wilt wel anebeden,aant.
 
So bidt hem in verholne steden,
 
Dat hi di van sonden quite;
240
Ne doe niet alse die ypocrite,aant.
 
Die buten toghet dat hi wel leuet,
 
Ende binnen dies een twint niet heuet.
 
Dat sijn die valsche propheten,
 
Die ons Scrifturen scuwen heten,aant.
245
Die de werelt al bedrieghen,aant.
 
Ende bi haren abite ons lieghen.
 
Si slachten den beelden, die schijnaant.
 
Van buten dat si guldin sijn,
 
Die nochtan coperijn sijn binnen:
250
Suldi dusghedane kinnen,
 
Dat sal sijn bi haren daden,
 
Die altoes henden in quaden.
 
Dese quade ypocrisien
 
Moete God vermalendien.
255
Eer du spreecx, besie dine wort,aant.
 
Dat niet begripe die ghene diet hort;
 
Want verlopene tale doetaant.
 
Dat die mensche heet quaet ghemoet.
 
Ende dicken wert den mensche leet
260
Dat hise seide so ghereet.
 
Ieghen dijn eerscap ende dijn prelaet,aant.
 
Daer di onder te doene staet;
 
Ghemoetstuse of wiltuse spreken,
 
Du moets caproen ende hoet afsteken.
265
Oftu sprekes van iemene hiet,aant.
 
So sie noch wise vp hem niet:
 
Het es eene dorperhede,
 
Men doetre meneghen scamen mede.
 
Alse een beter of vroeder manaant.
270
Dan du best, di spreket an,
 
Swijch die wile datti spreket.
 
Het es onhouesch dat men breket
 
Ofte scuert iemens tale,
 
Vor hise heuet ghehendt wale.
275
Oftu ieweren bodscap draghes,+aant.
 
Wacht datture niet af beiaghes
 
.............
 
Bi staden ende verstandelike.
 
Vele vermeten es harde quaet:aant.
280
Vermet di niet van eenegher daet,
 
Die du niet met dire cracht+
 
Vulleesten no vulbringhen macht.
 
Vrient, te meer verhef di niet,aant.
 
Al si dat sake dat ghesciet
285
Di een gheluc of goet gheual:
 
Du moghes daer na verliesen al.+
 
Dune moghes oec niet dor eenighe scadenaant.
 
Alte groten rouwe laden;
 
Want dauenture es onghestadeaant.
290
Ende wandel sere in hare dade:
 
Sone gheuet haer goet, so leenet den lieden;+aant.
 
Bidi mach men hare niet verbieden
 
Te wedertreckene, of soes verian,
 
Dat soe gheleent heuet den man.
295
Ontdec dinen viant nietaant.
 
Scade die di es ghesciet,+
 
Of dinen commer, of dijn leet;
 
Want hi verblijt, als hijt weet.
 
Dinen viant, dien du torenaant.
300
Of quaet doen wils, dreech niet te voren;
 
Want die ghene, die des pleghen,+
 
Si bewarense daer ieghen.
 
Die sinen viant langhet sijn lijf,aant.
 
An den welken es gheen blijf,
305
Hine soudene doden, haddijs stede,
 
Hi cort sijns selues lijf daermede,+
 
Alse iemene spreect van anderen quaet,aant.
 
Teersten merc oft hine haet,
 
(Vte viands mont gaet selden goet)aant.
310
Of merc of hijt bi nide doet.
 
Die nideghe es harde fel:+aant.
 
Selden sprect hi van iemene wel;
 
Hi siet vp hem met fellen oghen,
 
Of hine mach niet ghedoghen
315
Te siene daer hi nijt vp heuet.
 
Hi es die met tormente leuet.+
 
Hine rust nemmer in sinen sinnen
 
.............
 
Hi es rouwich, als hi siet
320
Dat eenen anderen goet ghesciet.
 
Vrient, stec nijt huut dinen sinneaant.
 
Ende doere caritate inne.+
 
So moghestu leuen met ghenaden,
 
Ende di van grotre sorghen ontladen.
325
Caritate nidet niemen,aant.
 
Mesdoet men hare, soe vergheuet sniemen.
 
Soe es oemoedich ende goedertiere,+
 
Ende ghedoghich in menegher maniere;
 
Soe es rauwich, alst mesualt den lieden,
330
Niet anders daent hare ghesciede.
 
Soe heuet vele ander dogheden an hare,
 
Die mi te lanc te telne ware.+
 
Of dijn vrient eene ghifte heuetaant.
 
Ende hise di te dancke gheuet,
335
Al es soe niet te dinen wille,
 
Groetere af scone, zwijch al stille:
 
Ne hebse onmare niet een twint,+
 
Danc hem dat hise di heuet ghesint:
 
Hets recht, die cleene ghiften vliet,aant.
340
Dat hi die grote hebbe niet.
 
Men sal ghegheuen paert niet zienaant.
 
In den mont, no tusschen die dien.+
 
Dune moets oec niet om cleene sakenaant.
 
Van dinen vrient dinen viant maken.
345
Ghetrouwe vrient helpt ter noet,aant.
 
Hine vliet dor vreese, noch dor doet.
 
Die vrient es van auenture,aant.
 
Alse langhe alsti wel gaet ter cure,
 
So volghet hi di; ne ware hi vliet,
350
Alse di mesuallet of messciet.
 
Als iemen spreket ieghen di,aant.
 
In sijn ansichte so sie,+
 
Ende merc vaste in dien stonden
 
Die wort, die gaen vut sinen monde.
355
Onderwint di van gheere daet,aant.
 
Die te di waert niet ne gaet;
 
Want du mochts varinghe maken,+
 
Dat al vpti soude becraken.
 
Boden, die te di ghesint comen,aant.
360
Eist te scaden of te vromen,
 
Laet hem segghen haren wille,
 
Vploep di niet, maer zwijch al stille.+
 
Men seghet int ghemeene diet:
 
Bode en mach men ontsegghen niet.aant.
365
Vrient, ne loep niet harentare,aant.
 
Om te home quade niemare.
 
Slach loghene talre stonde+
 
Ende quade niemare van monde.
 
Tusschen tween dinghen, die sijn quaet,aant.
370
Kies dat mindste, dats mijn raet;
 
Men seghet int ghemeene soet:aant.
 
Hets beter quaet dan argher doen.+
 
Die huwen sal, of in ordine gaen,aant.
 
Of ouer zee die cruce ontfaen,
375
Eer hijt begripe, bepense hem wel.
 
Ne wese niemene te fel:
 
Sulc man doet dinc in haesticheden,+
 
Dat hem berouwet, alst es leden.
 
Vrient, oftu dochtren hubaer heues,aant.
380
Ic rade dattuse te manne gheues,
 
Of dattuse ieweren pijns te doeneaant.
 
Met nonnen in religioene.+
 
Die ripe pere valt also verdeaant.
 
In die linghine als vp die scone erde.
385
Vrient, hout dijns heerscaps vrede.aant.
 
Begrijpse niet van haren zeden
 
Vp auenture of si vergramen+
 
Ende di quaet daer naer af quame:
 
Want si sijn some quaet ende fel,
390
Si doen den laten selden wel.
 
So wee den wiue entien manne,
 
Die leuen onder sulke tyranne:+
 
Si nemen hem al dat si moghen,aant.
 
Eist met crachte, eist met loghen.
395
Si moeten hem sijn onderdaen
 
Ende te haren dienste staen,
 
Ende sijn ghereet alse ment ghebiet;+
 
Anders en hebsi een twint niet,
 
Noch ander loen noch ander goet,aant.
400
Dan dat die keytijf dienen moet.
 
Dus heuet hi sinen dienst verloren
 
Ende bliuet keytijf als te voren.+
 
Dat gaderen mach die arme man,aant.
 
Dat heuet al die rike dan.
405
Wanen comt hem scat of weelde mede,
 
Dan vander aermer lieder lede?
 
Al dat si winnen ende ontsparen,+
 
Dat moet al die rike taren.
 
Die spaert die roede, hi aet sijn kint:aant.
410
Vrient, ne spare niet een twint,
 
Dune scelds dijn kint, als het mesdoet,
 
Of slaet, of bluwet: het es hem goet.+aant.
 
Lieue kint, oftu gaes te leerne,aant.
 
So vrach dicken ende lere gherne;
415
Wes vernemel ende ghedinc,aant.
 
Ende leere vort gheleerde dinc:
 
Dus moghestu alle slotele ghewinnen+
 
Vander vroedscap in dinen zinnen.
 
Alst euel wast, so soude ment weerenaant.
420
Int beghin, eer het mach deeren;
 
Want en wert ment niet bi tide
 
Ende het verhoudert bi langhe bide,+
 
Teuel mach den mensche dodenaant.
 
Of bringhen in sulken noden,
425
Dat men hem met groter pine
 
Ne mach ghehelpen gans tsine.
 
Hier omme soude men int beghin saen+
 
Quade ghewoenten wederstaen,
 
Entie kindre in die ionchede
430
Ontwennen hare quade zede.
 
Want het leert ons die scrifture:
 
Ghewoente dat es smans nature;+aant.
 
Eist in neerenste, eist in scerne,
 
Dat men wint, dat hout men gherne.aant.
435
Ouer waer segghic, wete God,
 
Tkint ghelijct den nieuwen pot.
 
Nieuwe pot onthout langhe+aant.
 
Die roke, die hi heuet ontfanghen:
 
Ghiet mer eerst olye inne,
440
Hi blijfter langhe vet af binnen;
 
Men machene nemmer so ghescouden,
 
Hine sal der vetheit hiet behouden;+
 
Ghiet mer eerst in zeec of yeke,
 
Hine salre langhe qualike af rieken;
445
Ghiet mer in claereit of wijn,
 
Hi sal van goeder roken sijn.
 
Also eist tkint in sire ioghet:+aant.
 
Ghelijc machment wennen ter doghetaant.
 
Entie ghelike quade seden leeren,
450
Die hem langhe daerna deeren;
 
Men maghet bugen harentare,
 
Alse offet ghelawet ware.+
 
Vrouwen eere na dine machte,aant.
 
Ne sprec van hem no quaet no lachter;
455
Dune moetse niet met quaetheit domen,aant.
 
Want wi sijn alle van vrouwen comen.
 
Goet man, oftu moghes verstaen+aant.
 
Dat di dijn wijf es onderdaen,
 
Doe hare vor die liede (h)eere,aant.
460
Hebse wert ende minse zeere.
 
Oftu cnapen onder di heues,aant.
 
Dien du dranc ende spise gheues,+
 
Houdse onder di bedwonghen;
 
Ende ofsi sijn van quader tonghen,
465
Sone laet hem niet verstaen
 
Verholne dinc, die du heues ghedaen.
 
Wes binden huus houesch ende rechte,+
 
Dat van di gheene quade knechte
 
Buter doren segghen moghen
470
Dan al goet ende dinc die doghen:
 
Doestuut niet, si sullen di domen
 
Buter dore, daer si comen.+
 
Heefstu stiefmoeder of vader,aant.
 
Wes onderdanich hem al gader,
475
Ende pine bi nachte ende bi daghe
 
Hoe du hare hulde moghes beiaghen.
 
Eere dijn stiefkint ende ghef hem prijs,+aant.
 
So moghestu in diere wijs
 
Der moeder hulde hebben daer of,
480
Ende vander werelt prijs ende lof.
 
Oftu sies twee broederen vechten,aant.
 
Dune moets no weder verrechten,+
 
Noch den eenen noch den anderenaant.
 
Ne moetstu met vechten in hulpen standen.
485
Castise ende sceldse beede,
 
Dus houdstu harer beeder vrede.
 
Waerscepe selden die vriende dine,+aant.
 
Dat dijn goet niet zeere dwine;
 
Sulc es vrient, die wile dattu hem geues,aant.
490
Hine rouct niet dijns als du niet heues.
 
In wat ghelaghe so du valles,aant.
 
Wacht dattu te vele niet ne calles,+
 
Ende dattu dijn ghelach wel gelds,
 
Ende dattu ieghen niemen scelds.
495
In sceldene dinct mi behendichedeaant.
 
Dat men een deelkijn smeeke mede.
 
Wachti, vrient, van achtersprake,+aant.
 
Dattu niemene dor wrake
 
Noch dor nijt ne spreecx lachter,
500
Daer scande hem mach comen achter.
 
Ne laet di niet te scerne driuen
 
No van manne, no van wiue,+
 
Daer duus di moghes bewachten,
 
Want hets scande ende lachter.
505
Nauonds salmen louen den dach,aant.
 
Alse men nemmer scouwen mach.aant.
 
Vrient, dune moets oec niemen+aant.
 
Lachtren, no prisen te sniemen:
 
Hets lachtre dattu scande gheues,
510
Dien du te voren gheprijst heues.
 
Ne ghef oec niet in gheere wijsaant.
 
Van dinen doene di seluen prijs:+
 
Prijs ne dinct mi niet goet
 
In sgheens mont, diese selue doet;
515
Laet di andere liede prisenaant.
 
Van dinen doene; dus doen die wise.
 
Vrient, verhef di niet te zeere,+aant.
 
Al heuestu van onsen Heere
 
Meer gracien dan een ander doet,
520
Eist conste, eist ionste, eist ander goet.aant.
 
Dune moets gramscepe niet vpheuen,aant.
 
Die langhe te voren es vergheuen.+
 
Die weldaet, die men heuet ghedaen,aant.
 
Pleghet men te verghetene saen;
525
Viandscepe ende quade dade
 
Die vergheetmen harde spade.
 
Ne ghanc ter maerct niet vp hopen+aant.
 
Dattu vp anders borse sult copen;
 
Want wi sien met onsen oghen,
530
Dies pleghen, si sijn dicken bedroghen.
 
Dune moetsti niet vorder streckenaant.
 
Dan dine cleedre moghen recken:+
 
Naer dien dattu neeringhe heues,
 
So bedaerf di dattu leues.
535
Van niemens goede dan van dijnaant.
 
Ne wes milde, so waert mach sijn:
 
Dune moets vut ander mans siden+aant.
 
Ne gheene breede riemen sniden.
 
Wachti, vrient, van quader zedeaant.
540
Ende van quaden gheselscepe mede:
 
Van quaden ghesellen comt al quaet,
 
Quade namen ende quade daet.+
 
Vrient, oftu wilt huwen wel,aant.
 
Nem dijn ghenoet ende niemen el;
545
Nem die es van goeden zeden,
 
So leedestu dijn lijf met vreden.
 
Men seghet, dat sijn viere saken+aant.
 
Die den mensche ouerdich maken:
 
Vorbaer gheslachte ende wetenthede,
550
Rijcheit van goede ende scoenhede,
 
Die hem hier omme ouerdich doen,aant.
 
Si hebber iewet redene toe;+aant.
 
Maer hi es dom die hem verheuet,aant.
 
Die gheen van desen vieren heuet.
555
Cranc gheen ambacht met quader cure
 
Ende verwerre niet dine ghebure:aant.
 
Een quaet ghebuer es zeere tontsiene,+
 
Ende zware dinc elcx daghes te siene;
 
Diene heuet, leuet met sorghen,
560
Ende elcx daghes heefti quade morghen.
 
Alse vremde gaste tote di tiden,aant.
 
Ontfancse wel ende macse blide;+
 
Winne an hem redelike vrome,
 
Ende doe so dat si weder comen.
565
Ende of dijn vrient comt onuersien,aant.
 
Hore, wattu dan sals plien:
 
Ghef blidelike dattu heues,+
 
Al eist so dattu hem niet ne gheuesaant.
 
Also vele alst dijn wille ware;
570
Toech blide ansichte openbare,aant.
 
Want negheene wersceep doghet
 
Daer men gheen blide anscijn toghet.+
 
Dat es dbeste, dat es dmeeste,
 
Dat vulmaect al die feeste.
575
Vrient, oftu goet borghen sult,aant.
 
So ghelt gherne dine scult.
 
Het es eene houeschede
 
Wel te gheldene ende vrome mede.+
 
Die wel ghelt heden, comt hi morghen,aant.
580
Men sal hem vele te houder borghen.
 
Vrient, nv willic di bedieden,
 
Wat wel sit an die lieden,
 
Hoe si moghen, eist man of wijf,+
 
Met houescheden leden tlijf:
585
Eer du in die dore sult gaen,
 
Die du vints besloten staen,
 
Saltu hoesten ofte spreken,
 
Niet metter druust die dore vpsteken.+
 
Ionc man, die coms in vremder steden,aant.
590
Sit vp die suuer erde neder.
 
Of men di ter tafle biedtaant.
 
Den ap, ne wedersegghe niet;aant.
 
Ontfankene ende drinc lettelike+
 
Ende gheuen weder houeschelike.
595
Bestu oec arem man of neder,aant.
 
Ne biet dijns drancs gheblijf niet weder,
 
Daer grote liede ter tafle sijn;
 
Ghiet vut of drinc al vut den wijn,+
 
Ende coele den nap ende settene weder
600
Al ghecoelt ter tafle neder.
 
Vrient, hout suuerlijc ende cuusaant.
 
Dine hallame binnen huus.
 
Dwach zuuerlijc in die morghinstont+
 
Handen, oghen ende mont;
605
Ne dwach niet hogher dan hi dwaet,aant.
 
Die met di te dwane staet.
 
Ne droech oec niet dine oghen beedeaant.
 
Met hemde, sleppe of met cleede.+
 
Dune sult met scolaken wriuen no droghen
610
Vule tande ende zeere oghen.
 
Oftu te werscepe waers ghebeden,aant.
 
Niet ne kies te sittene stede,
 
Vor dat hi die stede gheuet,+
 
Die wert, die di ghebeden heuet,
615
Ende hi di dus spreket an:
 
‘Vrient, nv sit bi desen man.’
 
Ende oftu sits ongheheeten mede,aant.
 
Ganc sitten in die vterste stede,+
 
Dat dinen wert, die di bat,
620
Alse hijt siet, vernoye dat
 
Ende segghe: ‘Vrient, hier sitti niet,aant.
 
Gaet bet vp sitten, ic ghebiet.’
 
Dan saldi grote eere ghescien+
 
Vor die lieden, die dat sien.
625
Ende of die spise niet te tijtaant.
 
Ghereet si, so zwijch ende ontbijt.
 
Help oec ghereden die capoene
 
Of andere spise, daers es te doene.+
 
Hetestu met vrouwen, so diene hare,
630
Ende vander spisen harentare
 
Snijt suuerlike die morseele
 
Ende lechse vor hare tharen deele.
 
Wes oec gheliker wijs ghereet+
 
Te dienne hem die metti eet;
635
Entie wile dat hi drinct,aant.
 
Sone et selue niet een twint.aant.
 
Als du etes, in ghere wiseaant.
 
Ne moetstu lachtren dine spise.+
 
Ne blaes oec niet in dijn eten,aant.
640
Laet coelen, eer du beghints met eten.
 
Hef vp metten handen dineaant.
 
Ter middewaert den cop met wine:
 
Ne heffene metten borde niet.+
 
Ende eer du selue drincs, so biedt
645
Der vrouwen, of die es ghesetenaant.
 
Te dire scotele metti eten.
 
Men pleghet nochtan te menigher stedeaant.
 
Te drinkene ente settene mede.+
 
Oftu oec eenich quadekijn
650
Vlieten sies in dinen wijn,
 
Hets houescher dattuut vteghiesaant.
 
Dan duut met dinen monde vutblies.
 
Alstu etes, ne crauwe niet+aant.
 
No hooft, no hant, daert iemen ziet.
655
Eere houeschede makic di cont:
 
Die wile dat spise es in dinen mont,
 
So drinc, no suup, want inden coppenaant.
 
..............
 
Ne lene met hellenboghe niet+aant.
660
Vptie tafle, daer ment ziet.
 
Sit rechte ende diene dinen gheselle,
 
Dat hi doghet van di telle.
 
Ieghen heerscap moetstu vpstaenaant.
 
Ende blidelike ieghen hem gaen,+
665
Ende sit neuen hem niet, dat besie,aant.
 
En ware of ment hiete di.
 
Oftu sits bi betren lieden,aant.
 
Hore, wat ic di bediede:
 
Ghesatelike moetstu di houden,+
670
Niet teen knie ouer tander vouden.
 
Nv merc vort, wat ic di telle:aant.
 
Alstu gaes bi dinen gheselle,
 
Ganc neuen hem, ende of hi wille
 
Voren gaen, ghedoech ende swijch stille.+
675
Vort willic dattu mi verstaes:aant.
 
Oftu met vorbaren mensche gaes,
 
Bachten hem ganc tallen tiden,
 
Hine hiete di gaen neuen sire zide.
 
Met wien dattu dachvaert wends+aant.
680
Ende dien du niet en kens,
 
Vrach, waer hi wille ende wanen hi comt
 
Ende hoemen sinen name noemt.
 
Al si lanc of cort die dach,aant.
 
Ganc nemmeer, dan hi gaen mach+
685
Dien du te gheselle te voren,
 
Eer du porres, hads vercoren;
 
Ende dat hi wille, dat wille mede,aant.
 
So moghestu houden sinen vrede.
 
Ende daer du heues gherust neder,+
690
Alstu vpstaes, so sie weder
 
Dattu vphefs bi gheualle
 
Eeneghe dinc, die di es ontfallen.
 
Soekestu in weghe verden,aant.
 
Hen voeghet niet, gaestu di derden:+
695
Alse dat ioc drie ossen draghen,
 
Selden trecsi wel den waghen.
 
Bestu man die omme coep vaert,
 
Of clerc die vaert te Parijs waert,aant.
 
Sone vare niet bi nachte,+aant.
700
Dat men dijn goet niet roue bi crachte.
 
Stant tiliken vp ende vant beiaghen
 
Herberghe bi sconen daghe.
 
Ende gheuallet dattu gaes slapenaant.
 
Bi dinen gheselle of betren cnapen,+
705
Vrach hem eerst, lude of stille,
 
An welcke zide hi ligghen wille.
 
Oftu coeps spise of ander dinghen,aant.
 
Du moetse houeschelike dinghen;
 
Handelse niet onhouescheleke,+
710
Dat men gheen quaet daer af ne spreke.
 
Danc dinen wert der houescheden,aant.
 
Of hi di sauons eeneghe dede.
 
Wacht achter weghe daer du gaes,aant.
 
Dattu hont no steecs no slaes:+
715
Hout in allen dinghen medeaant.
 
Na dire macht der lieder vrede.
 
Cnape, oftu dinen heere diens,aant.
 
Diene hem so dattu verdiens
 
Sine grade ende sine houde,+
720
So dat hi di gherne onthoude.
 
In allen dinghen wes ghetrouwe
 
Dinen heere ende diere vrouwe.
 
Ganc haestelike daer men di sent,aant.
 
Ende cortelike weder went.+
725
Wes snel te doene alle dinc,aant.
 
Datmen di seghet, dat ghedinc.
 
Diene houeschelike dinen heere,
 
Ende pine di vele te meere
 
Dattu in dienste prijs beiaghes;+
730
Ende alstu dijn gherechte draghes,
 
Drach in die luchtre hant tgerechte,
 
Entie saeuse in dandre, ende ganc rechte.
 
Set vorden vorbaersten eerst deten
 
Die ter taflen es gheseten.+
735
Den wijn moetstu neder scincken
 
In den nap, daer men vut sal drincken.
 
Als du kniels, dan saltu houdenaant.
 
Deen been vp, ende dander vouden;
 
Maer vor Gode, eist heere, eist cnape,+
740
Eist coninc, eist bisscop, clerc of pape,
 
So moetmen met beeden beenen cnielen
 
Dor die salichede vander zielen.
 
Alse dijn vrouwe of dijn heereaant.
 
Es vp di verbolghen zeere,+
745
Antwoert hem een twint niet weder,
 
Vor die gramscap es ghesonken neder.
 
Noch hore vort, wat ic di leere:
 
Bestu cnape, vrouwe of heere,
 
Ganc achtreweghe niet alleene:+aant.
750
Ghetordene wech ganc ende ghemeene:
 
Laet houden wech dor nieuwen nietaant.
 
Vp auentuere of di messciet.
 
Groet die lieden gherne in weghen,aant.
 
Eist vrient of vremde, die di comt ieghen.+
755
Den houden bestu sculdich te eerne,aant.
 
Niet te bespottene met scerne.
 
Die houde es lustich ende vroet,
 
Volch sinen rade, want hi es goet.
 
Ende scuwe dat hi di heet vlien;+
760
Alse hout hont bast, salmen wtsien.aant.
 
Dune salt niet vergetenaant.
 
Den oudren enten betren,
 
Dan du best, te makene stede
 
Bi di te sittene; dats wetenthede.+
765
Horstu, vrient, of gheuallet sake
 
Dattu wilt vrienden werscap maken,
 
Sdaghes te voren laet hem weten,
 
Dat si smarghins metti eten.
 
Ende of cnapen met hem tiden,+
770
Ghef hem ghenouch ende macse blide,aant.
 
Dat si der feesten niet spreken lachter,
 
Ne maer dat sise prisen achter.
 
Die tote di comen, ontfancse wale,
 
Ende antwoert hem met scoenre tale,+
775
Want scone tale sone cost niet;aant.
 
Gherne wert hi wert, diere pliet.
 
Vrient, hets vele beter bliuenaant.
 
Binnen huus met hu boden ende met wiuen,
 
Dan du harentare gaes,
780
Daer du qualike dijn goet verdwaes:+
 
Du mochtese alle blide maken daer medeaant.
 
Dattu verdoes in vremder stede.
 
Vrient, swijch ende sprec te tijt,
 
Ende wachti van hem die di nijt:
785
Die nijt es argher stille, te waren,+aant.
 
Dan die men dreghet openbare.
 
Oec ontdec no manne no wiueaant.
 
Dattu wilt dat verholen bliue;
 
Want mi dincket dom die man,
790
Die selue helen niet en can,+
 
Dat hijt anderen man beuele
 
Dat hi sijn verholen hele.
 
Ghi heeren, die de werelt bereckenaant.
 
Entie die lieden sult betrecken,
795
Wedewen, weesen moetu ontfarmen,+aant.
 
Ende doet alse wel recht den aermen,aant.
 
Alse ghi wilt dat men hu dade;
 
Ne laet dor vrome, no dor scade,aant.
 
No dor neue, no dor nichte,
800
Noch dor bede, noch dor gichte.+
 
Ghifte die verdullet den man
 
Dat hi recht doen no roect, no can;
 
Miede die verdoemt die ziele:
 
Al ware dat sake dat gheuieleaant.
805
Dat arem man hadde rechte saken,+
 
Miede sout al onrecht maken.
 
Vrient, oftu hout heerscapieaant.
 
Bouen dinen ghenoot, of balgie,
 
Na dire macht berechtene wel,
810
Doe hem eere, ne wes niet fel.+
 
Al dincti dattu heues macht,aant.
 
Ne doe daer omme niemen cracht
 
Noch ouerdaet: of gheuiele sake
 
Dat men di noch daer af stake,
815
Dat niemen mochte van di claghen+
 
Of eenich wanconst vpti draghen.
 
Heerscaps hulde es niet gestade,aant.
 
Ende dicken endet so in quade.
 
Hets beter clemmen ende weder vallen
820
..............aant.
 
Dinen vrient prijs openbare+aant.
 
Vor die lieden harentare,
 
Ende stillekine scelt sine dulhede
 
Ende lachtert sine quade zede.
825
Men kent den vrient niet, vor menne proeuetaant.
 
Ende alse men sijns behoeuet:+
 
Die inden noot vrient bekinnen
 
Si draghen warachteghe minne.
 
Vrient, alse men ieghen di mesdoet,
830
Al verwast di dijn moet,
 
Ne wrec di niet stappans ter steden,+aant.
 
Vor die gramscap es al leden:
 
Men doet dat, als de moet es heet,aant.
 
Dat den man daer na wert leet.
835
Die niet en heuet es onwaert:aant.
 
Pine di, vrient, eist in coepuaert,+
 
Eist met ambachte, te ghenerneaant.
 
Ghenendeleke, ende winne gherne,
 
Al werdet di te suere tgoet;
840
Want die niet ne zueret, niet ne zoet.aant.
 
Vrient, te tijt doe dine tere,+
 
Ende spare te tijt, so heuestu eere;
 
Ende hout dien penninc menich waerf
 
Dat menne vint als het bedarf.
845
Want die penninc, hi es heere:aant.
 
Hi coept, hi wint, hi heuet eere.+
 
Hi coept mans hals, dats iammer groet,
 
Hi doet den viant slaen te doet,
 
Hi versoentene daer na weder;aant.
850
Hi huwet hoghe, hi huwet neder,
 
Hi trect te maghe sulken man+
 
Die hem niet gaet ten tienden an;
 
Hi slaet, hi vlaet, hi conquereert
 
Al dat des menschen herte beghert.
855
Onwert die ghene talre stont,aant.
 
Die twee tonghen draghen inden mont:+
 
Si prisen vor di dine daden,
 
Ende bachten, mochten si di verraden,
 
Sine soudens niewet laten.
860
Si sijn die ghene die draghen dwateraant.
 
In deene hant, ende in dander tfier:+
 
Gheloef hem niet daer no hier.aant.
 
Ic prise meer die hedelhedeaant.
 
Van herten ende van goeder zede,
865
Dan hedelhede van gheslachten
 
Die der doghet lettel achten.+
 
Du waers mi lieuer eens lodders sone,aant.
 
Indien du waers der doghet gewone,
 
Ende wel gheseedt ende wel ghemoet,
870
Behendich, houesch ende vroet,
 
Dan du waers eens grauen kint+
 
Enter doghet en hads een twint.
 
Vrient, of di een arem manaant.
 
Of onghedeghen spreket an,
875
Al staet hi niet wel ghecleet vor di,
 
Ne hebbe niet onwert sine wort bidi:+
 
Machode dat hi bet ghevroetaant.
 
Dan sulc die bonte cappe an doet.
 
An smans wort machmen bekinnen
880
Die vroetscap die hi draghet binnen:
 
Vroetscap leghet niet int cleet,+
 
Maer in die herte diese weet.
 
Vrient, ontsie niet aermoede:
 
Die niet en heuet, van sinen goedeaant.
885
Machmen calengieren niet.
 
Wat dinghe eist dat hi ontsiet!+
 
Want hine darf hem niet wachten,
 
Dat dief hem stelen sal bi nachte.
 
Indien hem ghenoughet dat hi heuet,
890
Hi es die sonder sorghe leuet.
 
Die niet en heuet, mach gaen boude+aant.
 
Vorden scakere inden woude,
 
Ende singhen, hoesten ende niesen:
 
Hine draghet niet dat hi mach verliesen.
895
Wes verduldich ende blide
 
Met dattu heues, in allen tide;+
 
Ende oft so gheuallet sake
 
Dat die lieden met di maken
 
Ghile ende spel, so ghile oec mede
900
Ende neemt al in verduldichede.
 
Vergrame di niet daer omme een twint;+
 
Die ghedoghet, hi verwint.aant.
 
Die keytijf is, hem tornet meeraant.
 
Bespotten, dan sijn grote seer.
905
Vrient, dronckenscap scuwe begene,
 
Want so es vul ende onrene.+
 
Oueraet ende ouerdrancaant.
 
Maect der lieder quale lanc.
 
An droncken man ende ionghe kindenaant.
910
Machmen waerheit ondervinden.
 
Eere es beter danne gout:+aant.
 
Ic rade den man dat hire hem an hout.aant.
 
Ende oftu goeden name heues
 
So bestu dul oftuse begheues,aant.
915
Ende duse verlies bi dinen sonden,
 
Die de aerme zielen wonden.+
 
Heuestu ontfanghen goeden name,aant.
 
So behoudse sonder blame,
 
Ende beware dijn goet met dire macht;
920
Want hine doet niet minder crachtaant.
 
No minder doghet, die beuredet+
 
Dat hi wel beiaghet heuet,
 
Dan hi dede, eist wijf, eist man,
 
Vptie wile dat hijt wan.
925
Men vallet lichte in sonden neder,aant.
 
Maer hets pijnlijc vpstaen weder.+
 
Vrient, du moets die sonden sorghen,aant.
 
Ende leuen, alse te steruen morghen,
 
Ende altoes wel doen, dies es noet;
930
Want niet es zekerre dan die doet,aant.
 
Ende oec en es onsekerre twint+aant.
 
Dan die wile die soe brinct.
 
So du hogher best of vroeder,aant.
 
So men di hout ouer goeder,
935
So meer messit in di quaethede,
 
Lachtre ende dorperhede.+
 
Meer messit in bisscop ondaet,aant.
 
Die lachterlijc es ende quaet,
 
Dan het in eenen pape dade
940
Die in diere ghelike mesdade.
 
Ende meer in papen, dan in clerken,+
 
Sulwi die dinc te rechte merken.
 
Ende meer mesdoet een wijs man,
 
Dan die der wijsheit lettel can.
945
Wes den lieden al ghesprake,aant.
 
Ende volghe gherne rechte sake.+
 
Scuwe quaetheit, mesdoe node
 
Purelike dor Grode.
 
Menich ontsiet quaet tsineaant.
950
Dat menne daer omme soude doen pine.
 
Een ander dade quaet, en ware+
 
Dat hi ontsiet quade niemare.
 
Die goede ontsiet te doene quaetaant.
 
Dor die doghet daer hi in staet.
955
Al wistuut dat God soude vergheuen,aant.
 
Ende ghene lieden wisten die leuen,+aant.
 
Du souds vlien quaetheit tallen stonden
 
Dor die vuulheit vanden sonden.
 
So wie so laet te doene quaet,
960
Die Heere, daer hijt dore laet
 
Ende duer den welken hi doet wel,+
 
Hi saelt hem lonen ende niemen el.
 
Hier omme dinct mi dul die gone,
 
Die hem der quaetheit niet ontwonen;
965
Sine dadent dor Gode van den trone,aant.
 
Die alle weldaet wel mach lonen.+
 
Ionc man, scuwe ledichede;aant.
 
Soe beulect alle goede sede,aant.
 
Soe doet ontfanghen domme minne
970
Den meneghen in sinen zinne,
 
Die hi ne volghede noch en sochte,+
 
Ware hi besich ende hi wrochte.
 
Ledichede die es quaet,aant.
 
So vromet selden, maer so scaet.
975
So hayet tauerne ende boelrie,
 
Soe volghet wiuen, so draghet vrie,+
 
Soe doet quaet gheselscap iaghen
 
Enten man in dogheden traghen
 
Ende dulleke verdoen sijn goet.
980
Datmen mindert ende niet toe doet,aant.
 
Al ware die man van scatte rike,+
 
Hi mocht verdwasen cortelike,
 
So dat hi stelen of bidden moet,aant.
 
Alse hi heuet verdwaest sijn goet.
985
Milde hant ende node doen pineaant.
 
Es vray teekin arem te sine;+
 
Die vele pijnt ende vele spaert
 
Hets teekin dat hi vele gaert.
 
Doe dat di raden vroede lieden,aant.
990
Ende laet te doene dat si verbieden,
 
Ende wandele met hem in elc lant,+
 
Ende wat si di wisen, dat verstant.aant.
 
Ende wachti oec, so doestu wel,
 
Ieghen den ghenen die es fel.
995
Minne den ghenen in dinen moet
 
Die goedertiere es ende vroet.+
 
Die fel es ende oec vroet mede,aant.
 
Dien ontsie in elke stede.
 
Van den ende, hoe soet quame,aant.
1000
Soude die dinc ontfanghen name:
 
Hens niemen salich vor sijn enden,+aant.
 
So menichsins mach tgheluc wenden;
 
Want twiel vander auentureaant.
 
Es onghestade ende onghedure.
1005
Die hoghe es, hi mach vallen neder,aant.
 
Die neder valt, mach clemmen weder.+
 
Ghemate es tallen spele goet.aant.
 
Die ghemate es, hi gheuroet.
 
Negheen mensche, die gheuroet,aant.
1010
Nes alte milde ouer sijn goet.
 
Onghemate scadet zeere,+
 
Ende milde tsine dats grote eere.
 
Die ghene es milde, die so ghebijt,aant.
 
Dat hi gheuet ende hout te tijt
1015
Ende gheuet dat te gheuene es.
 
Die vrecke man en doet niet des:+aant.
 
Hi houdet dat hi gheuen soude;
 
Al dat hi pinet dats om houden;
 
Sine ghiereghe herte mach niet versaden,aant.
1020
Al haddi also vele scats gheladen,aant.
 
Alse inde Scelde ende inden Rijn+
 
Menich dropel waters sijn.
 
Die ghierighe mensche es ghelijc
 
Den ghenen die es ydropijc,aant.
1025
Dats die ghene die dwater laet,aant.
 
Die bi drinckene niet versaet:+
 
So hi meer drinct, so hi meer mach,
 
Hen vergaet hem nacht no dach,aant.
 
Hi es oec ghelijc der zee,aant.
1030
Die veruullet nemmermee.aant.
 
Hi peinst altoes om sinen scat,+
 
Ende cume dat hi etet sat,aant.
 
Om dat sijn scat daer of mochte minderen
 
Sinen wiue ende sinen kinderen.
1035
Of heuet hi dies niet een twint
 
Ende hi steruet sonder kint,+
 
So heuet hi sinen scat ghebroetaant.
 
Eenen andren, dien ghebuert sijn goet,
 
Diet mach lichte al verdwasen,
1040
Ende bi gheualle niet en lase
 
Een pater noster ouer die ziele,+
 
Al wiste hi dat so int pec viele.
 
Die auenture helpt den coenenaant.
 
Dicken, daer hijs heuet te doene.
1045
Coenheit, dats vordeel groot
 
In steden, daer mens heuet noot.+
 
Dul coene tsine, dats domphede,
 
Menich man es doot daer mede.
 
Ic prise coenheit anden man
1050
Die wijs es ende hem wachten can.
 
Drie manieren van lieden sijn+aant.
 
Die keytijf ende onsalich sijn:
 
Dats een wel onsalich man,
 
Die niet wille leeren ende niet en can;
1055
Die ander, die onsalich heet,
 
Dats die vele vroetscepen weet,+
 
Diere negheene hem mach comen
 
Noch te nutscap noch te vromen;
 
Die derde onsaleghe es de goneaant.
1060
Die anderen lieden es ghewone
 
Recht te leerne ende goet,+
 
Ende dies selue niet en doet.
 
Wachti, vrient, so bestu wijs,
 
Dattu gheen van desen drien en sijs.
1065
Bedecthede es harde goetaant.
 
In allen dinghen, daer mense spoet.+aant.
 
Wes bedect in dinen dinghen.
 
Dune moets oec niet vort bringhen,aant.
 
No dire quade daet beromen
1070
No van quaetheit niemen domen.
 
Die selue pleghet te doene quaet,+aant.
 
Hi waent dat alsulke daet
 
Pleghet een ander man te doene
 
Dan hi selue es ghewoene.
1075
Die vele biddet es onwaertaant.
 
Ende onghemint in sinen aert:+aant.
 
Ic rade den ghenen, dies staet tomberne,
 
Dat hi nemmer en bidde gherne.
 
Menich es die gherne name,
1080
Durste hi nemen van groter scame.
 
Menich scaemt hem ende biddet node,+
 
Die wel name, diet hem bode.
 
.............aant.
 
Hine soude eens anders niewet sijn.
1085
Want vrihede die es groot,aant.
 
Soe es beter dan gout root.
 
Want die es sijns selues man,+
 
Die sijn goet ende hem beureden can,
 
Ende wel ghenoeghet dat hi heuet
1090
Ende bi anders goede niet en leuet;
 
Hi es vri ende weeldich mede,
 
Hi leet een lijf van salichede.+aant.
 
Gheuen es een eerlijc wortaant.
 
Ende wel comen ende wel gehort.
1095
Dune moets oec nemen nietaant.
 
Alle dinc die men di biet;
 
Want het mi niet nutte dochte+aant.
 
Al te nemene dat men mochte.
 
Het es tijt oec te nemeneaant.
1100
Ende tijt weder te gheuene:
 
Alle dinghen hebben tijt.aant.
 
Ghef, dattu gheues, sonder edwijt.+
 
Some wile moetmen nemenaant.
 
Dor vriendscap hoeffenen ende temen:
1105
Die niet dar nemen, datmen hem biet,aant.
 
Hine dar wedergheuen niet.
 
Ghef willike, ne maect niet lanc,+aant.
 
So heuestu vele te meerren danc.
 
Ghef dat goet, ende ghef bequame,aant.
1110
Sone heefsture af negheene blame.
 
Die rechtelike gheuet ende wel,aant.
 
Hi gheuet te dancke ende niet el;+
 
Want die om wedergheuen hopenaant.
 
Si sijn die hare ghiften vercopen;
1115
Die gheuet om wederhebben also goet,aant.
 
Hi es die coep of wissel doet;
 
Die gheuet om weder te hebbene haue,+aant.
 
Het scijnt oft hi op wouker gaue.

Vorige Volgende

Over dit hoofdstuk/artikel

titels