De boekzaal van Europe. Deel 9

[p. 169]

XVI. Hoofddeel.

Amsterdamsche Secretary, bestaande in Formulieren van Schepen-kennissen, Quijtscheldingen, Schat-brieven, en andere, die gewoonlijk daar gebruikt werden. Hier zijn bygevoegd velerley Formulieren van AEtens, die ter Wees-Assurantie- en Desolate Boedels-kamer gebruikelijk zijn, in een beter ordre gebragt, en meer als de helft vermeerdert. 't Amsterdam by Jakob Van Royen 1700. in 8. 23 bladen.

WAren 't geen enkele Voorschriften, die dit bondeltje blaêren uitmaken, het mogt iemand vremd voorkomen, dat men die Schrijfkamer van 't Amsterdamsche Raadhuis, die haren naam van Geheimen draagt, wijd open zet, en allerley schristen, welke daar in vervaardigt worden, een ygeli]k laat kijken.

Voor vijf en dertig jaren wierd dat d'eerstemaal gedaan, dog hoe veel fraaijer, netter, beschaafder, en voller deze vertooning is, behoeve ik, de zaak zelf sprekende, niet aan te wijzen. Gelijk yder stad verscheide byzondere voorschriften van brieven heeft, die over voor vallende handelingen, ten dienste en tot verzekering van borgers, en vremdelingen, werden afgevaardigt, zoo zijn ook t'Amsterdam zekere uitdruksels, die stad alleen in hare schriften eigen: weshalven deze geopende Schrijfkamer het meeste nut kan toebrengen

[p. 170]

aan d'Amsterdamsche Borgery, en zulke, die wegens hunne tijdelijke zaken genoodzaakt zijn zig te laten helpen van de Amsterdamsche geheimschrijvers, of derzelver dienaren, gemeenlijk Klerken genoemd. Ze dient voor al luiden van de pen en pleitzak: ik meine, Beamptschrijvers, Pleiters (raadgevende Regtsgeleerde niet te vergeten) Deurwaarders, Geregtsboden, ja zelfs Kamerbewaarders, en andere, die op 't Stadhuis den Raad en 't Volk dienstbaar zijn. Men voege hier by allerley Schrijvers ten platten lande, onder des Stads Geregtsban, welker voornaamste zijn de Dorpschrijvers, best met het Kromwoord Sekretarissen bekend. Eindelijk levert deze klappende Papegaay aan velerley soorten van menschen, Handelaars, Makelaars, Koopers, Verkoopers, tot de Kosters van de kerken toe, voorbeelden van na te schrijven zoodanige verklaarstukken, brieven, en handschriften, als henluiden in hun dagelijks bedrijf te pas komen. Ik zwijge van de Schriften, die tot de Kamers behooren, waar van de titel spreekt; en, behalven deze, van den uitvoerigen omslag der regtsplegingen, aangaande lijfstraffelijke quaaddoenders, het opstellen, uitspreken, en uitvoeren van Doodvonnissen, zoo als al het zelve binnen Amsterstam toegaat, beschreven in 't elfde Hoofddeel; zelfs met aanwijzing van den rang, volgens welke Schout en Schepenen in de pijnkamer, twee dagen voor de sttafpleging op 't schavot, zitten (alwaar dan ook Burgermeesteren tegenwoordig zijn) en verder in de vyerschaar, van 't begin tot het uiteinde der zaken toe, niet zonder merkwaardige omstandigheden.

[p. 171]

Maar, of misschien iemand gaarne een deel namen hoorde van schriften en, zaken, waar over schriften gemaakt worden, zie hier eenige voornaamste, buiten Kromtaal, die anders op Raadhuizen gebruikelijk is; Aanhalingen van verbeurelijke goederen, Aanspraak die de Schout voorhenen t'Amsterdam in de Vyerschaar tot de omstanders deed, Afschrijving van Kooppenningen; Belastingen, Bewijs van der ouderen goed, Boedel-afstand, Borgtogten, Brieven van Voorschrijving, Burgerbrieven; Dagvaarding, Doodboeken; Eigenpands-uitgiften, Eissen, Erffenissen; Getuigschristen, Gezondbrieven; Handwerks-vergunningen, Huizen-koop, Huwelijksche geboden; Ingezeten-Eed; Koop van roerende en onroerende goederen; Kusting- en Kusting-rentebrieven; Loospanden; Misdadigen; Opdragten, Opveilingen, Overdragten, Overspel; Pagten, Pandschriften en Pandbeloven, Plukpenningen, Poorters; Quaadaardige verlating van man of vrouw, Quijtscheldingen; Renten, Rentheffers, en Rentgevers, Roededragende boden; Schatting, Scheiding van tafel en bed, Schepenkennissen, Schuldeissers; Tachtigste, Tweehonderdste en Twintigste penning, Tolbrieven; Veertigste penning, Verbanden, Verbintenissen, Verjaringen, Verklaringen, Verkoopingen, Verzekeringen, Verzoekschriften, Volmagten, Vonnissen, Voogdy, Vrygeley, Vrywaring; Uitkoop, Uitslijters; Waarborg, Weeskinderen, Weetbrieven, Wollewevers; Zeebrieven; en nog zoo vele andere, als welke de lezers zullen bevinden dat in dit haastig uitschrijven niet onder mijn penne zijn gevallen.