Nieuws
De nieuwe titels van april 2021
Tine van Berken (pseudoniem van Anna Christina Berkhout, 1870-1899) werd niet oud, maar liet bij haar overlijden een indrukwekkend oeuvre na: maar liefst tachtig werken, bij voorkeur vrolijk, gezellig en blikverruimend. Ze schreef meisjesboeken, maar ook enkele novellen voor volwassenen en boeken voor jongere kinderen, zoals De geschiedenis van een broodtrommeltje. Dat Van Berken toegewijd was aan het schrijven, blijkt uit het feit dat ze op haar ziekbed nog meedeed aan een schrijfwedstrijd van Elseviers Geïllustreerd Maandschrift. Haar novelle Moeder Wassink werd daarbij uit 134 inzendingen gekozen als winnaar en werd postuum gepubliceerd in 1900. De DBNL brengt deze maand tien werken van deze schrijfster online.
Zeevaarder Jacob van Heemskerck (1567-1607) veroverde in 1603 een Portugees schip in de Straat van Malakka. Een flinke buit, maar het was niet helemaal volgens de regels: de Portugezen en Spanjaarden hadden op dat moment namelijk het alleenrecht op zee in Azië en Afrika. Aldus de paus. Dat moest anders, vond de Vereenigde Oostindische Compagnie, die ook graag mee wilde doen aan de lucratieve handel in Aziatische specerijen. Rechtsgeleerde Hugo de Groot (1583-1645) werd gevraagd een rechtvaardiging voor de verovering te schrijven. Dat leidde in 1609 tot publicatie van Mare liberum, een traktaat over de juridische regels die op zee zouden moeten gelden. Kerngedachte: de oceanen en zeeën zijn van iedereen en er mag daar dus vrij verkeer van goederen en personen plaatsvinden. De grote invloed van dit werk blijkt uit het feit dat dit principe tegenwoordig nog steeds wordt gebruikt voor de internationale wateren. Deze maand verschijnt Mare liberum in de DBNL. In het Latijn, de taal van de wetenschap in de zestiende en zeventiende eeuw.
In 2020 was het 150 jaar geleden dat in Nederland de doodstraf werd afgeschaft. De maatschappelijke discussie hierover kwam in de jaren 1860 op gang, met een rol voor de in Rotterdam geboren dominee en dichter Eliza Laurillard (1830-1908). In 1864 publiceerde hij zijn pamflet De doodstraf voor de afschaffing van de straf. Dominee L.J. van Rhijn bracht hierop in 1865 zijn tegenstem uit, De geregtelijke doodstraf uit Christelijk oogpunt beschouwd. Organisaties positioneerden zich, congressen volgden en er waren handtekeningenacties, vooral vóór afschaffing. Op 15 september 1870 werd de wet door de Eerste Kamer geloodst en was de afschaffing een feit. De DBNL brengt deze maand het pamflet van Laurillard online.
Tot slot veel aandacht voor tijdschriften deze maand. Alle vier jaargangen van het Antilliaanse literaire tijdschrift Watapana komen online, met veel poëzie van onder anderen Frank Martinus Arion. Ook online de enige jaargang van het Vlaamse tijdschrift Het Roode Zeil met bijdragen van bijvoorbeeld Karel van de Woestijne en André de Ridder, en veel jaargangen van het tijdschrift De Boekenwereld. Met daarin artikelen over beweegbare jeugdboeken, de eerste cabaretier van Nederland en vieze liedjes.
