Het oude Nederlandsche lied. Eerste vervolg: Souterliedekens

[p. 242]

136.
Hoe luyde sanck die leeraer opter tinnen.
(Ps. XC)

1.
Hoe lu-de sanc die le-raer op-ter tin-nen:
‘so wie in swa-ren sonden leit
die mach hem wel versinnen
dat hi hem ter ti - de Gode wert keer
eer hem die doot den wech on - der - gheet
si vroeden die dat beken - - - nen’.

2.
Dat verhoorde een jonghelinc, jonc van jaren:
‘Nu sech mi, leraer onbekent,
Hoe mochstu dus ghebaren?
Ic mach noch leven menighen dach,
Ende hebben bliscap ende groot ghemac
Ende daer nae mit Gode varen.’

3.
Die leraer sprac: ‘Dijn woorden sijn seer vermeten.
Och waer sijn uwe ghesellen jonc,
Die bi u waren gheseten?
Si waren van jaren uwes ghelijc
Ende daer toe vrisch ende verwenentlijc;
Die worme hebbense ghegheten.’

4.
Die jonghelinc sprac: ‘Ic en can mi niet bedwinghen;
Ic moet ghebruken mijn jonghe joocht
Met dansen ende ooc mit singhen.
Die veech sijn, die moeten sterven.
Wel op! laet ons nae vroochde werven,
Die tijt sel ons verlenghen.’

5.
Die leraer sprac: ‘Dijn vroochde en mach niet gheduren.
Dat liden comt so menigherhant
In also corter uren.
Och waerstu in die sinnen mijn,
Dat di nu dunket vroochde sijn,
Ten waer di niet dan truren.’

[p. 243]

 

6.

 

Die jonghelinc sprac: ‘Sal mijn hemelrijc sijn vererret

 

So ist die werelt harde ser verkeert,

 

Den rechden wech verwerret.

 

Ic was ghewaeit al in een wac,

 

Ghemisset heb ic den rechten pat;

 

Nu wet ic wat mi erret.’

 

 

 

7.

 

Die leraer sprac: ‘Woutstu dijn hert tot Gode neighen,

 

Den rechten wech tot Gode waert

 

Soudic di gaerne leiden.

 

Maer wereltvroochde is maer een caf,

 

Wilstu dijn sonden niet laten af

 

Die helle is dijn eighen.’

 

 

 

8.

 

Die jonghelinc sprac: ‘Dijn woorden sijn seer ghedurich,

 

Du hebste mi so wel gheleert,

 

Den rechten wech ghesturet.

 

Nu leit mi door den rechten pat

 

Op dat ic mach kennen die werelt bat,

 

Si is mi worden sure.’

 

 

 

9.

 

Die leraer sprac: ‘Nu danc ic God die goede

 

Dattu in also corter stont

 

Verwandelste dijn ghemoede.

 

Nu hout aen die tien ghebode

 

Ende hoetti voor des viants loon,

 

So moochstu varen mit Gode.’

 

 

 

10.

 

Die jonghelinc sprac mit een bedroefde sinne

 

‘Help mijc Heer God van hemelrijc!

 

Hoe sal ic dat beghinnen?

 

Als ic aentrec den grauwen roc

 

So bin ic alre werelt spot.’

 

Mittien tooch hi ten clooster.

 

 

 

HS. DER XV EEUW

 

naar HOFFMANN Horae Belgicae X 246.

Geestelijke omwerking van het volgende lied:

1.
Het worp een knaep so heimelike dingen
Als voor eens borgers camerlijn,
Sijn boel was daer binnen.
Het was eens borgers dochter goet
Daerop so schafte die knape sinen moet,
Na haer staet zijn verlanghen.

[p. 244]

 

2.

 

Hoe luyde singet die wachter opter tinnen:

 

‘Als twee schoon liefkens tesamen zijn

 

Si moghen hem wel versinnen!

 

Het is geluck en de een goet jaer,

 

Ic schencke mijn lief vijf duysent jaer,

 

Mijn boel eenen goeden morghen.’

 

 

 

3.

 

Dat in machdeken sprac ‘Mach mi den knap niet werden

 

In een duyster camerken

 

Van rouwe moet ick sterven.

 

Och! sterve ick nu, so ben ic doot,

 

So graeft mi onder die ronskens root

 

So verre aen gheen groen heyde.’

 

 

 

4.

 

Hij naem dat maechdeken bi der hant,

 

Hi leydese door dat groene wout,

 

Dat groene wout ten eynde;

 

Hi leydese al onder een linde staet breyt,

 

Daer vonden si twee een bedde bereyt,

 

Si laghen daer bi malcanderen.

 

 

 

5.

 

Si laghen daer den landen nacht verborgen

 

Al in een duyster camerken

 

Tot dat quam den lichten morghen.

 

Tsmorghens vroech alst was schoon dach

 

Dat maechdeken dede den ruyter geclagh,

 

Si haddet so geerne verborghen.

 

 

 

6.

 

Die dit liedeken eerstwerf heeft gesonghen

 

Het was een ruyter ut Brabant,

 

Ut Nederlant is hi gecomen.

 

Hi voerde een spijse op zijnder hant,

 

Met pijpen, met trommen trect door tlant,

 

Sijn sinnen staen na den crijghe.

 

 

 

ANTWERPSCH LIEDBOEK 1544 nr. LX.

 

Een oudt liedeken.

‘Die leeraar’ verheugde zich in een ongelooflijke bemindheid: en juist, dat ons dit zoo ongelooflijk dunkt, is eenigzins beschamend, als wij bedenken, hoe weinig wij ons toch op het standpunt van vroegere eeuwen kunnen verplaatsen. Lang en langdradig, als het lied is, deze lezing is lang nog niet de langste noch de langdradigste. Zijn bemindheid was het grootst in de 15^de eeuw. Van het dagelied B kennen wij helaas geen andere lezing. - 1406-1437. Woe lude sanc die lerer op der tinnen Z.f.d. Ph. IX 190. - 1423. We lustich zanck de lerer up der tynnen (ndd) hs. te Copenhagen (Ndd. Jb. VII 6). Jellinghaus wijst (ibid.)

[p. 245]

op drie varianten, eene onder de liederen van Heinrich von Laufenberg (Wackernagel Kl. II nr. 717), eene op een vl. bl. (ibid. nr. 718) en ons ndd. lied. Het ndd. lied is ook in het hd. vertaald. - 1430 Duitsche lezing (Erk-Böhme II 600). - 1429 Straatsburgsch hs. nr. 121 bl. 45^b met een andere melodie (Ad. Lb. 202). - Tweede helft der 15^de eeuw. Amsterdamsch hs. (beschreven door Kalff, Tijdschrift IX 161). - 15^de eeuw. Weensch hs. (Bäumker, Vierteljahrschr. f. Mus. 1888. 228) andere melodie. - ± 1500 Liederhs. te Werden (Ndd. Jb. XIV 8). - 1539 Dev. en prof. bl. 148. - 16^de eeuw vl. bl. te Berlijn. (Ad. Lb. 202 en 107). - 1562 † Schriftver. L. (Wackernagel Ndl. Ref. 16). - 1575. Coornhert. - 1577 Hofken der gstl. L. bl. LXXXVI - Tweede helft der XVI eeuw Hs. te Brussel (Priebsch ZsfdPh XXXIX 164). - 1607 † Haarlems const thoonende Juweel (beschrijving van een optocht naar aanleiding van de stichting van het Oude Manshuis aldaar). - 1618 † Soetjen Gerrits nr. 74. - Over de melodie vgl. boven nr. 36.