Het oude Nederlandsche lied. Eerste vervolg: Souterliedekens

134.
Nu hoort na my ghy Venus kinderen.
(Ps. LXXVIII)

1.
Hoort toe al die vol lief - de zijt,
het lust mijn geest te sing - - en
Een lied van liefde en vriend-lijk-heid,
van groote en schoone ding - - en
een Sou-daens doch-ter hoog van staat
gekweekt in duis - tre lan-den
ging 's mor-gens met den da - ge - - - raad
door gaar-den en wa-ran - - - - den.

2.
Zij zag de schoone bloempjes staen
Van velerhande krachten,
Hierdoor is in haar opgegaan
Een welbron van gedachten:
‘Wie mag de bloemenmaker zijn
Zoo wijslijk in 't ontvouwen
Der edle blaadjes schoon en fijn?
Mogt ik hem eens aanschouwen!’

LE JEUNE, Letterkundig Overzigt en Proeven

van de Ndl. Volkszangen. 1828 bl. 147.

[p. 238]

De tekst van Le Jeune is zeer lang (31 str.), zeer vervelend en vooral zonder twijfel laat: als bron geeft hij op ‘uit een blaauwboekje’. Zeker is zijn lied niet ouder dan het midden der 17^de eeuw. Daarom laat ik liever een ouderen tekst volgen, die, hoewel in 1600 gedrukt, zeer goed uit den tijd der Souterliedekens afkomstig kan zijn; de bron (Een suyverlick boecscken begrijpende alle de gheestelicke liedekens gemaekt eertijdts bij de salighe Tonis Harmansz. van Warvershof Amsterdam) bevat immers verscheidene liederen uit de 15^de eeuw (v. Duyse III 2458). De versmaat is dezelfde, de verdeeling in strophen is immers een uiterlijkheid.

1.
Die Zoudaen hadde een dochterkijn,
Sy was vroech op-ghestande
Al om te plucken bloemkens
Al in haer vaders warande.

2.
Sy sach die schoone bloemen aen,
Sy docht in hare sinnen
‘Wie mach den maker der bloemen zijn?
Mocht ick hem eens ghewinnen!

3.
Het moet een abel konstenaer zijn,
Een Heer van grooter waerden,
Die dese schoone bloemkens fijn
Doet spruyten uter aerden.

4.
Ick hebbe hem in mijn hert soo lief,
Mocht ick hem eens aenschouwen
Ick soude laten mijns Vaders Rijck
En gheven hem mijn trouwe.’

5.
Des nachts omtrent der middernacht
Jesus quam voor haer veynsterken staen;
‘Doet op, wel schoone suyver maeght,
Ick ben met uwer minnen bevaen.’

6.
Die maghet stont op soo haestelijck,
Sy heeft haer vensterken open ghedaen
Doen sachse Jesus haer soete Lief
Zoo vriendelicken voor haer staen.

- - - - -

9.
‘Schoon maghet ick heb u lang bemint,
Om u ben ick ghekomen,
Ick kome al ut mijn Vaders Rijck,
Ick ben die maker der bloemen.’

[p. 239]

 

10.

 

Zydy mijn alderliefste Lief?

 

Na u staet mijn verlanghen.

 

Nu leyt my ut mijn Vaders Rijck,

 

Met u soo wil ick ganghen.’

 

 

 

- - - - -

 

13.

 

Hy nam die schoon al byder handt,

 

Hy leydese alsoo verre

 

Thien hondert duysent mijlen lanck

 

Al ut haer Vaders Landen.

 

 

 

Een suyverlick boecscken begrijpende alle de Gheeste-

 

licke Liedekens ghemaeckt eertijdts bij de salighe

 

Tonis Harmansz. van Warvershof, Amst. z.j. ter huyse van Harmen Jansz. Muller (zonder pagineering).

Het gedicht bevat 54 strophen. Het vervolg vervult geenszins, noch wat inhoud noch wat stijl betreft, de verwachtingen, die het allerliefste begin in ons wekt. Langdradig wordt er verteld, hoe de beiden voor een klooster komen, waar Jezus binnen gaat en aan het meisje zegt, dat zij daar op hem wachten moet. Na een lang gesprek met den portier, wie haar beminde is en waar hij heen is gegaan, besluit het meisje in het klooster te blijven, waar zij ook later sterft. Misschien heeft Tonis Harmanszoon een volkslied stichtelijk verlengd, want dat iemand, die niet zanger van beroep was, ooit 54 strophen achtereen gezongen zou hebben, is zeer te betwijfelen. Het geheele lied is gedrukt in de Nederlandsche Volksboeken (Brill Leiden 1904) nr. IX Exempel van een Soudaensdochter uitg. Dr. G.J. Boekenoogen, ook bij v. Duyse III 2451. Eene lezing, die v. Duyse vroeger gedrukt heeft in ‘Dit is een suyverlijck Boecxken inhoudende oude Nederl. geestelijke Liederen’ heeft willekeurige veranderingen in den tekst.

Vgl. Uhland nr. 331 uit een hs. van het klooster Neuburg, 16^de eeuw. In Zwitserland worden late afstammelingen van dit lied nog nu gezongen vgl. A.L. Gassmann, Das Volkslied im Luzerner Wiggental Basel 1906 bl. 7 ‘Der Rösalimaler’.