Het oude Nederlandsche lied. Eerste vervolg: Souterliedekens

[p. 50]

23.
Roosken root seer wijdt ontloken^*).
Na v staat.
(Ps. II)

1.
O Roos - ken root, vol me - lo - dij - en,
mijn jonk hert heb - dy in u be - dwanck;
mocht ick my eens gaen ver-mey - en
al - daer die liefste te woo - nen plag!

2.
Pieronelle liet een keursken maken,
Daer toe een lijfje met fyn fluweel,
Haer kousen waren root scharlaken,
Haer schoenen na de nieuwe snee.

3.
Al doe is sy haer gaen vermeyen
Aldaer die schoone bloemen staen,
Met datse quam aen de groen heyen
Quamen daer drie Francoysen aan.

4.
Sy seyden: ‘Suyver schoon jonckvrouwen,
Ghy zijt gekleet op 't nieuw fatsoen,
Soudy de lantsknegt niet willen trouwen
Met hem spanceeren gaen in 't groen?’

5.
Maer Pieronel docht te selve uere;
‘Het dunckt my fraye gasten te zijn,
Ick wil met haer gaen avontueren,
Sy drincken garen de koele wijn.’

6.
Pieronel had drie broeders kloeck,
Die waren alsoo fier van moet,
Dees gingen Pieronelle soecken
Al soudet kosten haer herten bloet.

7.
Sy sochten daer van stede tot stede,
Ja over der heyde wijt ende breet,
‘Hebdy niet gehoort van de schoone Pieronil,
Die van de drie Francoysen is weg geleyt?’

*) ontplaken 2.

[p. 51]

 

8.

 

Sy sochten door bos en heye

 

Op 't laetste quam sy voor den dagh,

 

En sy reedt op een hackenye

 

Die sy daer na te drincken gaf.

 

 

 

9.

 

Doe hoorde sy de akers klincken

 

Daer sy 't paerdeken schanck,

 

Sy liet haer hackenye drincken

 

Al uyt een halve Fonteyne blanck.

 

 

 

10.

 

Sy gingen aen met schoone woorden,

 

Schoone woorden vielen daer confuys,

 

En seyden: ‘Suster Pieronelle,

 

Wildy met ons niet weer na huys?’

 

 

 

11.

 

‘O broeder’ seyde sy ‘broeder bouwe,

 

Naer Duytsland, daer en kom ick niet;

 

Hadt mijn vader my laten trouwen

 

Ick waer in de schande niet.

 

 

 

12.

 

Ick wil niet 't huys al om de werelt,

 

Veel minder om de schande breyt,

 

Het volk sou seggen: Daar komt Pieronelle,

 

Die van de Francoysen was weg geleyt.

 

 

 

13.

 

Dan groet my myne moeder seere,

 

Mijn lieve suster Margrita mee,

 

Dat sy haer eerken bet bestelle

 

Als Pieronelle haer suster dee.

 

 

 

14.

 

Dan groet myn Moeder verkooren,

 

Myn vader en acht ick saen;

 

Of ick mijn eer schoon had verlooren

 

Sou ick dan moeten barvoets gaen?

 

 

 

15.

 

Ick bid u broeders in 't gemeene

 

En seyt dit myn Vader niet,

 

Maer raet myn jongste suster kleene

 

Dat sy wat beter voor haer siet.

 

 

 

16.

 

Gij zijt mijne gebroeders stoute,

 

Die also geerne by nachte gaen,

 

By dagh kont ghy met u lief niet kouten,

 

Dat hebben klappers tongen gedaen’.

 

 

 

17.

 

Sy staek haer peerdeken met spooren,

 

Reed over bergen ende dal,

 

Sy reedt so menigen stouten mijle

 

Tot dat se by de Francoysen quam.

[p. 52]

 

18.

 

Wie Pieronelle wil aenschouwen

 

Komt tot Antwerpen in den Kroon,

 

Daer staetse gemaelt van fynen goude,

 

Aen beyde zijden even schoon.

 

 

 

HAARLEMSCH OUDT LIEDT-BOECK, Amsterdam 1716

 

Hs. copie in de Bibl. Dr. Scheurleer.

Dit lied heeft een zeer interessante geschiedenis. Hoewel de tekst in het Ndl. eerst zoo laat is overgeleverd, bezitten wij een Fransche lezing uit de 15^e eeuw:

1.
Av' ous point veu la Perronnelle
Que les gendarmes ont emmenée?

2.
Ilz l'ont abillée comme ung paige,
C'est pour passer le Daulphiné.

3.
Elle avoit trois mignons de frères
Qui la sont allez pourchasser.

4.
Tant l'ont chercheé que l'ont trouvée
A la fontaine d'un vert pré,

5.
‘Et Dieu vous gard', la Perronnelle!
Vous en voulez point retourner?’

6.
‘Et nenny vraiement, mes beaulx frères:
Jamès en France n'entreray.

7.
Recommandez-moy a mon père
Et à ma mère, s'il vous plaist.’

HS. DER 15de EEUW in de Bibl, Nationale

volgens Gaston Paris & A. Gevaert bl. 41.

‘Cette chanson malgré son peu de valeur a été extraordinairement populaire’: Gaston Paris wijst op citeeringen van het lied in Pantagruel (livre V), in de klucht van Calbain (omstreeks 1550), in de Comédie des Chansons (17^de eeuw) en anders, ja tot op onzen tijd bestaat volgens den schrijver in de Provence de zegswijze ‘cantar la Peronelo’ = tevergeefs praten. Misschien hadden andere lezingen van het oude lied meer waarde dan deze: onze ndl. tekst gaat zeker terug op een, die een veel diepere opvatting vertoonde. De Fransche melodie toont in de eerste en derde phrase verwantschap met onze eerste en derde. Tiersot (Chanson populaire en France bl. 12) wijst nog op teksten 1538 Paragon des Chansons, Lyon, Jacques Moderne en 1600 Fleur des Chansons amoureuses, Rouen, Adrian de Launay.

Een eenigzins afwijkende interressante melodie ‘Och Roosken root’ Ecclesiastius 1565 nr. LIII. In de Boerenliedjes (na 1706) Soet roosje root nr. 27 en Pieternelle nr. 539 toonen geen verwantschap met onze melodie. Als stemopgave † Offer des Heeren 1570 (Wackernagel Ndl, Ref. 181).