Rebels en beminnelijk

Brieven van Belle van Zuylen-madame de Charrière (1740-1805) aan Constant d'Hermenches, James Boswell, Benjamin Constant en anderen 1760-1805

Aan Henriette l'Hardy, 18 juni 1793

[...] God weet wat ze allemaal bij de koning tegen haar verzinnen.^50. Misschien denken ze wel dat ze met kapucijnen naar bed gaat. Ze heeft een avontuurlijke indruk willen maken, toen ze gewoon tussen de inwoners van Neuchâtel moest leven, zodat iedereen iedere dag had geweten wat ze deed en haar publieke bekendheid voortdurend de valse beschuldigingen van haar vijanden had kunnen weerleggen... Ik geloof overigens dat de koning er inderdaad niet meer aan denkt te trouwen; er is wel sprake van geweest, dat is onbetwijfelbaar, en misschien zal men hem nog wel kunnen overhalen, want de Bethmanns zullen hun dochter niet alleen maar gewoon als maîtresse willen geven... O, die onbeduidende koning, o, die idiote vrouwen, o, die kruiperige hovelingen! De eerste domheid van het Lot heeft gewild, dat dit hersenloze hoofd gedacht heeft een politiek hoofd te zijn... Vanaf het moment dat het inlichtingen kreeg,

50. De Gravin von Dönhoff was bij de koning in ongenade gevallen.

[p. 102]

geheime correspondenties, was alles verloren. Er is een andere bekwaamheid voor nodig om zich uit zulke situaties te redden. Na die eerste dwaasheid waren alle andere vanzelfsprekend en haast onvermijdelijk, en jij had er niets mee te maken... Je hebt je zoveel je kon tegen alle vreemde bemoeiingen verzet... Help die vrouw, nieuwe Phaeton, haar omgekantelde en gebroken wagen zo goed en zo kwaad als het gaat te herstellen en breng daarna het trieste rijtuig weer terug naar stal, dat wil zeggen naar Duitsland... Als de koning niet meer trouwt, als de koningin sterft vóór de gravin, dan neemt ze op de een of andere dag haar plaats aan het koninklijke bed wel weer in en mag ze de versleten monarch zijn bouillon laten drinken. Dan kan ze misschien het kleine zwendeltroepje van het Hof regeren, mag ze een keukenjongen wegsturen of een kamerdienaar aannemen...