Rebels en beminnelijk

Brieven van Belle van Zuylen-madame de Charrière (1740-1805) aan Constant d'Hermenches, James Boswell, Benjamin Constant en anderen 1760-1805

Aan Benjamin Constant, 29 mei 1790

Hoe kan iemand zijn kennissenkring en zijn relaties wensen uit te breiden. Je ziet alleen maar laagheid! Mijn lust om mijn kring te verkleinen, mij op te sluiten en, als ik niet in het gezelschap kan zijn van iemand op wie ik gesteld ben, alleen maar wat groen en een beetje hemel te zien, groeit met de dag. De berichten uit Frankrijk beginnen mij veel meer te vervelen dan dat ze mij nog interesseren. Societynieuwtjes amuseren mij evenmin. Ik zie graag de grote Chaillet aankomen, die planten van zijn wandelingen meebrengt, Jaman over zijn kop strijkt, een spelletje komeet met mij speelt, dat ik hem geleerd heb en zich gek lacht als hij ten slotte de komeet heeft en die voor een negen op tafel legt. Geen venijnigheid, geen eerzucht, geen pogingen om geestig te zijn. De volgende dag gaat hij weer terug naar zijn moeder en naar zijn herbarium. Ik vind het heel naar dat hij over acht dagen weer naar zijn garnizoen moet. [...]

Ik verwacht Zingarelli en ik hoop dat de muziek bij mij de plaats zal innemen van alles wat ik mis. Ik heb een uitstekende Engelse piano die ik in de winter-eetkamer heb gezet. Mijn oude staat nog steeds in mijn zijkamer. We zullen muziek componeren op Olympiade. Dat is ook het gedicht dat Pergolesi had gekozen. Zijn opera sloeg niet aan door de jaloezie van zijn rivalen die woedend waren over zijn beroemdheid; de onze zal wel niet aanslaan bij gebrek aan beroemdheid. Tegenovergestelde oorzaken kunnen hetzelfde gevolg hebben.

Als je op een dag de nieuwe editie van de Confessions in handen krijgt, moet je weten dat het voorwoord van de uitgever van mij is. De brief aan de heer DuPeyrou is ook van mij (maar het idee van die brief is niet van mij afkomstig, maar van Louis Fauche-Borel) verder zul je hier en daar nog wel een paar woorden, een paar zinnen herkennen, maar bewaar die herkenning voor jezelf, en laat er geen woord over los.

[p. 83]

Sinds lang vind je al geen enkel exemplaar van Thérèse Levasseur meer bij de Parijse boekhandelaren, en toch heb ik niet gehoord dat er veel over gesproken is. Zouden de vrienden van Mme de Staël alles wat ervan verzonden is, verbrand hebben?... Dat gekke dingetje heeft het kleine aantal lezers aan wie ik de moeite nam het toe te sturen erg vermaakt en in Neuchâtel heeft het grote opgang gemaakt. Het is waar dat het maar één, hoogstens twee batz kostte...

Er is hier enorm veel gedoe van Fransen die mij niet amuseren, maar teleurstellen. Ze komen mij een voor een verhalen vertellen, die mij niet interesseren. Het is een drukke en rumoerige leegte.

Er is een groot gezelschap, dat ik soms 's avonds zie als het donker wordt. Heel de dag lopen ze door de bossen, over de bergen, langs de wegen: hun troep groeit naar mate ze verder gaan. Ze krijgen versterking uit Reuse, dat als een bijenkorf gonst van de mensen, en uit Bied, en uit Neuchâtel. Je kan je voorstellen of ik ze volg of tegenhoud. Gisteravond had ik een hele divisie in mijn kleine tuin, de rest stond met mijn schoonzusters aan de poort van de grote. Daar worden dikwijls hun grote bijeenkomsten gehouden. Mme de Trémauville is intelligent - maar je kunt op zijn hoogst zeggen dat ze dat is - en ze bezit gezond verstand in alledaagse pasmunt. Het verveelt me al een beetje. Er is geen melodie in haar stem en geen sierlijkheid in de toon. Haar dochter is jong, bleek, zonder hersens, maar ze is verliefd, dat is tenminste iets, en het voorwerp daarvan is een mooie indolente jongen, die engelachtig viool speelt en alle mogelijke talenten bezit. Als de veren van die elegante machine een beetje minder slap waren, zouden er de mooiste dingen uitkomen, maar al is de muziek zijn sterkste kant, hij kan nauwelijks de noten in één enkele sleutel lezen, hij schildert aardig, maar ik geloof dat hij nog nooit een hele figuur getekend heeft. Er is niets aan te doen, want als hij ziet hoe iemand in verbazing raakt over wat hij zonder moeite doet, wordt hij trots op zijn verbluffende luiheid. Werkelijk, zodra hij een viool aanraakt, komen daar even zachte als schitterende tonen uit. Ik

[p. 84]

heb nog nooit zo iets gehoord. Hij heeft mij verteld dat hij met jou een wandeling heeft gemaakt door Neuchâtel; zijn naam is de Montmollin. Het is een grote jongeman met een mooie bruine kop, misschien kun je 't je herinneren.