Rebels en beminnelijk

Brieven van Belle van Zuylen-madame de Charrière (1740-1805) aan Constant d'Hermenches, James Boswell, Benjamin Constant en anderen 1760-1805

Aan Vincent van Tuyll van Serooskerken, 7 juni 1777, uit Colombier^21.

Ik heb de heer Voltaire maar even gezien; ik vond hem minder lelijk, minder oud, minder mager, minder uitgemergeld, dan men hem mij afgeschilderd had. Hij praatte wat deemoedig over zijn leeftijd en beleefd over mij, waarna hij zich terugtrok in zijn kamer met de verzekering dat hij niet anders kon en dat hij er zich juist wilde opsluiten toen ik binnenkwam. Hij liet mevrouw Cramer met wie wij er heen waren gegaan wel bij zich roepen, toen wij in de vertrekken terugkeerden van madame Denis, een goede, maar vervelende vrouw, een nicht van Voltaire, vroeger licht van zeden, maar nu ziek. Mme Cramer zei ons dat hij slecht gehumeurd was; hij had cassia ingenomen en daar had hij last van; hij was toch nog van plan geweest weer bij ons te komen, maar er kwamen andere mensen, op wie de heer Voltaire niet gesteld is, een soort klaplopende verwanten die zich in Ferney gevestigd hebben, en nog andere lieden, zo-

21. Constant d'Hermenches had er meer dan eens bij Belle op aangedrongen dat zij een bezoek zou brengen aan Voltaire. Zij had steeds geweigerd omdat ze hem niet wilde ‘bewieroken’. Tijdens een verblijf in 1777 in Secheron bij een vriendin van Voltaire, die haar eveneens aanspoorde naar Ferney te gaan, stemde zij er ten slotte in toe.

[p. 78]

dat Voltaire maar op zijn kamergemak bleef zitten; ik was er erg teleurgesteld door. Ik had hem, al was het maar een kwartier, rustig willen bekijken, zodat zijn gezicht van voren, en profil, enz. enz., duidelijk in mijn geest geprent was. Ik was niet erg nieuwsgierig om hem te horen; je hoeft hem maar te lezen. Had hij geweten waartoe mijn verlangens zich beperkten en dat hij voor mij geen geest ten toon hoefde te spreiden, dan denk ik, dat hij zich ondanks zijn medicijnen toch nog wel had laten zien. Ik verveelde me die dag méér dan gedurende heel mijn verblijf in Genève, ik had verwacht mij te amuseren; het was trouwens nogal slecht weer. Het kasteel van Ferney is heel mooi: nooit was een dichter zo rijk en zo goed behuisd. Het dorp is prachtig. Veel heel rijke mensen hebben er buitenhuizen laten bouwen, veel handarbeiders aan wie Voltaire geld heeft voorgeschoten hebben er huizen gebouwd, of liever hij liet ze bouwen en zij wonen erin en hij leent ze geld. Dat breidt zich dagelijks uit en doet hem veel eer aan. Hij heeft een kerk laten bouwen. Dat is, beste Vincent, wat ik van Ferney en van de Heer van Ferney gezien heb, ik wilde dat ik je er interessantere dingen, over kon vertellen. Je beschrijving van de Coelhorst^22. is veel boeiender.

22. Coelhorst, buitenverblijf van Vincentvan Tuyll van Serooskerken.