Volledige werken (2 delen)

[p. 662]

XII.

Het dessert was nu opgedischt, de wijn ingeschonken, en de edelvrouw, welke bemerkte dat hare tranen het smartelijk medegevoel harer jeugdige tafelgenoote begonnen uit te lokken, vaagde spoedig hare oogen af, bezag de jonkvrouw met heldere blikken, en zegde:

- Laat ons van wat anders spreken, mijne dochter, het is zonderling dat iedermaal, wanneer wij van drie-en-negentig gewagen, mij de tranen uit de oogen springen. Wel is waar kunnen wij, na zulk treurig onderwerp, niet dadelijk van iets zeer opgeruimds spreken;... toch wil ik iets vragen dat onze aandacht zal afleiden: Denkt gij nog aan de bedelares uit de Jesuiten?

- Aan die hartelooze vrouw, welke haar kind altijd krijschen deed?

- Juist! Welnu, ik weet niet, maar het is met droefheid dat ik mij harer herinner; iets zegt mij dat onze hardheid jegens haar, oorzaak van rampzalige smarten is..... Ik heb haar sedert weken niet gezien.

- Hoe kunt gij dit betreuren, moeder? en hoe is 't mogelijk, dat gij over uwe hardheid spijt hebt?

- Ik kan er niet aan doen, Rosalie; tusschen haar en mij was er toegenegenheid gekomen..... Ik zag haar alle dagen in de Jesuiten, niet dit kind al een jaar lang, en God weet hoeveel jaren met andere kinderen!... De kreten dier kleinen, het gezucht der oude, alles maakte op mij indruk, en ik beeldde mij steeds in, iets goeds verricht te hebben, als ik haar gaf..... er kunnen armer menschen zijn dan zij; doch geene, die zich armer kunnen voordoen!

- Maar, bij den hemel, hoe is het toch mogelijk - onderbrak Rosalie - dat gij, Mevrouw, nog betreurt, niet meer aan de ondeugd te geven, daar gij - volgens het tafereel dat gij van onzen hedendaagschen toestand ophangt - overtuigd moet zijn, dat er duizenden en duizenden deugdzame werklieden in ellende verkeeren.

- Dit laatste is eene treurige noodwendigheid van uwen tijd; maar ik ben van uwen tijd niet!... Ik zou den schamelen werkman niet durven opzoeken en nog veel min helpen..... want dit zou mij zelve smarten, omdat ik mij den tijd herinner, waarin de achtbare werkliên nimmer aalmoesen ontvangen moesten, en fier hun leven eindigen konden.... Ik wil hen niet doen schaamrood worden, en niet doen gevoelen dat ik hun nu geef, wat zij vroeger, zonder meer te werken, met hunne handen verdienden..... Ik houd niet van de menschen hunne nederlaag te doen gevoelen; want ik ook, Rosalie, ben in de nederlaag..... en daardoor ben ik en de werkliên zoo veel te nadere vrienden!... Wat u betreft, ge moet de noodwendigheden van uwen leeftijd involgen; u is het plicht den schamelen arbeider op te zoeken; hij doorgrondt dat gij zijnen toestand kent, en hem niet beter dan nu geweten hebt; ga gij dan bij den schamelen huisarme uwe ronde doen, en ik herhaal u mijne belofte, dat, indien uwe zucht naar liefdadigheid uwe middelen overschreed, gij mijne kas steeds voor uwe aalmoesen zult geopend vinden.....

- Ik dank u, beste moeder; maar beloof mij toch, geen spijt meer te hebben, omdat gij

[p. 663]

uwe aalmoes niet meer naar die onwaardige bedelares dragen kunt.

- Daarin kan ik u niet voldoen..... Ge bemint, zegt ge, uwen huisarme; welnu, ik bemin mijne bedelaren, zelfs met al hunne gebreken..... Gewoonte is misschien hier ook tweede natuur; maar telkenmale als ik de Jesuitenkerk verlaat, zie ik nieuwsgierig toe, of ik ze niet ontmoet.

- Mag ik hier nu mijn woord eens tusschenvoegen, Mevrouw? - vroeg Simon, met dienstwilligheid, terwijl hij de bekers nog eens vulde.

- En waarom niet, Simon?

- Welnu, Mevrouw, ik weet uwe bedelares wonen! En dat uwe hardheid haar deerlijk voor hare mishandelingen gekastijd heeft, is de zuivere waarheid!

- Is het zoo? - riepen beide weldadige vrouwen tegelijk met onrust uit.

- Voorzeker, Mevrouw.

- En ge zult haar gaan roepen, Simon? - en de edelvrouw sloeg vertrouwelijk op den arm heurs dienstboden.

- Nog beter dan dit, Mevrouw... Indien Juffer Rosalie het verkiest, zal ik haar den weg wijzen om haar te bezoeken... verwonder u daar niet over, mejuffer, in denzelfden woon lijdt een huishouden, dat uwe goedverstane hulp uitermate verdient; ik had u over die ongelukkige werkmenschen al eer gesproken; maar ik heb ondervonden dat zij, zoo lang het hun mogelijk is, alle giften weigeren zullen: doch ze zijn nu zoo diep ellendig, dat zij de aalmoes, hun onder vorm van leening gegeven, niet meer weigeren kunnen.

- Zoo, gij weet een gezin dat diep ellendig is, Simon? - ondervroeg Rosalia met glinsterende oogen.

- En nog wel een gezin, dat u reeds ter harte ligt. Het zijn de ouders van het kleine schaap, dat door de oude bedelares getergd werd en voor welke gij reeds twee frank gaaft.

- Zijn het die?... ha! dan moet ge mij aanstonds den weg wijzen, Simon!... Simon, kom... want indien die ongelukkigen het volgens u, zoo druk hebben, zouden wij wel eens te laat kunnen komen.

- Zulke haast zal er niet noodig zijn, Rosalia - onderbrak de oude vrouw, terwijl zij met goedheid de hand der maagd nam. - Maar belooft ge mij naar de bedelares ook om te zien?

- Dit behoeft geen besprek meer! hoewel mijn wrok tegen die leelijke kinderpijnigster uwe vraag billijke, kent ge mij immers te goed, om niet verzekerd te zijn, dat hare ellende mij hare feilen vergeten doet.

- Welnu, verkleed u dan wat; want zoo moogt gij in de gemeene straten niet gaan; men kon er u licht om uwe schoone kleederen mishandelen. Simon, vraag aan de bovenmeid of haar kapmantel beschikbaar is.

Toen de mantel aangebracht was, schorste Rosalia haar zijden kleed op, hing den kapmantel daarover, en den arm gevend aan Simon, die een zuiveren stalkiel over zijne livrei had aangetrokken, gingen zij spoedig naar de Boeksteeg heen.