Volledige werken (2 delen)

[p. 279]

XIII.

Nu moeten wij in het Kimrisch leger zien wat daar gebeurde, nadat Veleda, bij het ten-strijdesnellen van Cenviorix, om hulp gevloopen was.

Luk en Koris hadden het spoedig te kwaad gekregen. De Kimris, ziende dat slechts twee waaghalzen hen aanvielen, hadden elkaar hunne weekmoedigheid verweten, en waren op de Eburonen losgegaan. Alras was dezes aanval in verdediging verkeerd, en amper hielden zij den blakenden wagen vrij, welken zij, om meer veiligheid, hadden beklommen. In den dolzinnigen moed hunner woestheid, hieven zij reeds hunne eigene doodsliederen aan. Dan, eensklaps verandert de strijd: een krijger slaat als eene vlam door de verschrikte schaar; hij treft, doodt, vernielt, en weldra ziet men, nevens zijne luiden, den grooten Cenviorix, den onweerstaanbaren held!

Als van den bliksem getroffen, deinzen de Kimris achterwaarts. Daar stond het offer dat zij den Goden hadden aangeboden; daar stond de jongeling die hunnen reus had verslagen, en dien elk in de handen der voorwacht gebonden en vernietigd waande! Door de onverwachte verschijning met bijgeloof getroffen, sidderen al de Kimris.

Luk en Koris willen, bij dien bedwelmenden schrik der vijanden, hunne zegepraal vervolgen; door den goeden uitslag hunner onderneming dronken, denken zij enkel aan vernieling en moord! Hun aanvoerder echter overweegt, dat zij den vaderlande van meer nuts kunnen zijn dan door eervol te sterven, en beveelt den aftocht.

Met sluwe onverschrokkenheid dringt hij door de godvreezende schaar, en baant zich eenen weg tot het woud, waarin hij met zijne vrienden vlucht.

Het was tijd, want de klaroen des Opperbrens schalde, en Boiorix, door geen bijgeloof te temmen, wekte weldra zijne krijgers op tot wraak.

Echter durfde bijna geen het eigendom der Goden vervolgen, en wie dit waagde, verdoolde ras in het onbekende bosch: zij kwamen dan mismoedig terug, zonder hoop van hunnen schrikkelijken vijand ooit te achterhalen.

Op de ondoordringbaarheid der wouden betrouwend en geene vijanden meer hoorende, bleven de drij vluchtelingen staan. Ruste was, na den barnenden strijd, hunne grootste behoefte, en, ofschoon met roem beladen, wenschten zij niet als afgematte vluchtelingen bij hunne landgenooten terug te keeren.

Hadden zij geweten wat al wee het verbinden hunner wonden, het zalven hunner leden aan eenen hunner zou berokkenen! Doch zij wisten niet dat een venijnige vijand op hen loerde, iemand die al de verachtelijke gevoelens eens slaven had... Gal eindelijk!

Gelijk wij het vertelden, had hij het halssnoer van Cenviorix geroofd. Met meer schranderheid begaafd dan zijne meesteres vermoedde, had hij begrepen dat die roof slechts plaats had om den jongeling te tergen, en dat hij daarmede, voor alsnu, niets tot Cenviorix' dood en zijne eigene vrijheid genaderd was. Immers, hij twijfelde, of de wraakzucht zijner meesteres wel machtig genoeg ware om Coms zoon op het oogenblik, naar het welbehagen heures haats, te doen sneven; want hij had vernomen dat de Opperdruïed, bij de Kimrische wichelaars, ernstige pogingen had aangewend om den held te redden.

[p. 280]

Terwijl hij voortgaande dit overdacht, hoorde hij het gewoel in het Kimrische leger; hij werd getuige van den strijd, van de zege en van de vlucht. Hij begreep dat dit tusschengeval de inzichten zijner meesteres moest wijzigen, en liep, terwijl de helden rustten, Kenthuka verwittigen.

Weldra was hij aan Coms dorp.

Eenen oogenblik bleef hij daar staan, getroffen door de verandering die hij er zag. Ofschoon middernacht, had de rust der vallei voor drukte plaats gemaakt, en zij was opgevuld met krijgers, die wijd en zijd uit Eburonië toegesneld waren.

Te midden was een groot altaar opgericht; het heilig vuur was erbij ontstoken, en alles scheen eene dier schrikkelijke offeranden te voorspellen, waardoor onze voorouders zulke bloedige vermaardheid verworven hebben.

Kenthuka roerde in den koperen ketel, die over het vuur hing, en blikte bijwijlen indrukwekkend over de sidderende schaar, die haar godvruchtig omringde.

Aan de voeten der heks knielde het slachtoffer.

Dit was niemand anders dan de ongelukkige Kimri, des nachts te voren door Coms zoon en zijne makkers buit gemaakt.

De rampzalige was jong, welgevormd, bijzonder moedig; want bij de lange toebereidselen, die hij tot zijne martelie zag maken, zong hij, met klare en duidelijke stem, lofliederen op zijne natie: hij verheerlijkte de heldendaden zijner vaderen, den onver winbaren moed der Kimris, en hij scheen, door de hoonendste grootspraak, zijne beulen te willen tergen.

De wichelares liet hem begaan; het slachtoffer behield de vrijheid tot bij de marteling! Dan zou zij hare natie wel wreken, en uit het smartelijke zijner folteringen voorteekenen halen. Zijne wijze van sterven, de kleur zijns bloeds zou beslissen wie van beiden, of de Kimris of de Eburonen, zouden verwinnen!

Gal sloop intusschen door de bijgeloovige en bevreesde menigte; zijne nieuwmare scheen hem belangrijker dan de godsdienstige plechtigheid; hij onderbrak de heks in hare bezweringen.

Kenthuka vloog woedend bij zijne stoornis op; doch, nadat zij den slaaf herkend had, vroeg zij barsch:

- Hebt gij uwen plicht vervuld?

Hij knikte.

- Leed Cenviorix diep bij het ontrooven zijns besmermsnoers?

Weder knikte hij; maar toen zij vroeg of Coms zoon nu waarlijk diep ellendig was en onuitsprekelijk leed, toen zij begeerig naar zijne smarten vernam, schudde de slaaf moedig ‘neen’, en nog ‘neen’, en bleef die beduidenisvolle teekens herhalen, in weerwil des woedenden storms, dien hij op het gerimpeld voorhoofd zijner meesteres zag samenpakken.

- Wat gebeurt er hem dan? - vroeg zij eindelijk.

- Hij zegepraalt! Hij verwint! Zijn schedel glinstert van roem; zijn zwaard blikkert door faam! Luister, en hoor de barden hem verwelkomen en zijnen roem zingen!

- De slaven mogen geene raadsels, - ten aanzien der offeranden, spreken, noch de Goden door logentaal verbelgen! - sprak zij, terwijl zij hare woede intoomde, opdat hare hevigheid de aandacht der godsdienstige schaar niet zou afleiden. - Help mij offeren, en stook het heilig vuur.

De slaaf bracht met onderwerping hout aan, en nu beiden naast elkander gebogen waren, derwijze dat elk kon wanen dat zij zich slechts met de plechtigheid bezighielden, hernam de wichelares:

- Verklaar de gebeurtenissen duidelijk.

- Het leger der Kimris staat in lichtlaaie vlam. Ontelbaar zijn de helden, door Coms zoon verslagen! maar hij zelf is ongedeerd in aantocht.

Het offermes, dat Kenthuka reeds lang in de hand hield, ontsnapte haren stuiptrekkenden vingeren; een zichtbaar beven doorgleed hare leden, en dom zag zij haren trouwen dienaar aan.

- Welke machtigere wichelares verijdelt mijne inzichten? - vroeg ze. - Mijn haat berokkent mijnen vijand alle goed! Zweer, zweer, Gal, dat gij waarheid spreekt!

En bij zijn knikken, blonken eensklaps hare oogen, alsof er een licht in haar ontbrandde. Zij kwam in dien toestand, waarin al de geest-

[p. 281]

krachten eens menschen, sedert jaren op één punt tezaamgetrokken, door eene sterke aandoening het doel bereiken dat zij beoogen. Hare wraakneming was tot dan slechts een onbepaald doel geweest; zij kende de uitgestrektheid heures haats wel, maar wist niet hoe dien met eene ijselijke volmaaktheid te voldoen. En plotselings wist zij het nu! en zoo afzichtelijk waren de blijken der vreugd op haar gelaat, dat Gal sidderde.

Hare bevelen werden kort; hare spraak droog:

- Ga! - beval zij, - dat men fakkels ontsteke! Met grootere eere zal het offer geslacht worden, dat de vervulling van het doel mijns levens heiligt! Dat de maagden vergaderen, dat de knapen dansen, dat de barelen zingen! Slaat de trommel en steekt de klaroen! Groot is heden de Heer en zijne dienstmaagd!

Op eenen wenk brandden de fakkels; de maagden naderden, de jongelieden dansten, de barden zongen, en over de vallei steeg zulk een ijselijk gejuich, als er heden niet meer op de wereld gehoord wordt, maar dat destijds de bosschen onzer voorouders soms aan eene gefolterde het deed gelijken.

Intusschen volvoerde de heks haar geheimzinnig mysterie; bij het sidderend toeschouwen der helden bond zij des gevangenen armen en beenen vast; zij strekte hem langzaam op het altaar uit, en al de Eburoners, welke op het slagveld zoo hardvochtig het bloed vergoten, lieten eenen angstigen schreeuw, toen de wichelares haar gouden mes in den hals des weerloozen Kimri's sloeg, en eene warme bloedstraal in haren ziedenden ketel vloeien deed.

Alles werd oogenblikkelijk stil.... De muziek schalde niet meer, de barelen zwegen.... Ieder sidderde en trilde, in benauwde afwachting van hetgeen de waarzegster zou veropenbaren. Met afschrik zag men Gods geest in haar nederdalen: de haren stegen te berge op haar hoofd, zij strekte de armen stuipachtig uit, en haar gelaat verwrong zich zoo pijnlijk, alsof de hevigste krampen haar folterden.... Bij poozen lachte zij; maar haar lach was schrikwekkend als die der wraak, en met buitensporig genot scheen zij eenen oogenblik de toekomst te lezen in de trillingen des slachtoffers, dat tegen den dood worstelde. Plotselings sprong zij op het altaar, en als krankzinnig rondziende:

- Groot is uw roem, - riep zij, - Eburoonsche krijgers!... Als eene zonne schittert gij te midden der natiën! Onweerstaanbaar zult gij verwinnen; maar om den geest der vernieling te verzoenen, eischt de God der wouden en de God des krijgs den beroemdsten uwer helden!

Zij zweeg, en slechts eenen oogwenk heerschte er nog stilte onder de schaar: een blij gejuich, een oorverdoovend slaan der frameien op de schilden weergalmde toen door de lucht. De helden hadden verstaan dat zij zouden verwinnen, en dat daartoe slechts één hunner moest sneven. O! dat was een gering offer; want wie onder hen zou niet blijde sterven voor het vaderland?

- Ik zie reeds den voorbeschikten held! Van verre daagt hij op, met glans omstraald! Morgen! morgen zal men hem offeren, en ik heb in het bloed onzer vijanden gezien, dat het de Opperdruïed, dat het Allowognad is, die hem moet slachten!....

Zij zweeg, en de schaar juichte, en de barden zongen, en de knapen dansten, en de maagden mengden hunne zilveren stemmen tusschen al het gedruisch. Kenthuka smeet den stervenden Kimri in de vlammen, en de smachtende rook, de geur des bloeds, de schrik der goddelijke tegenwoordigheid, de vreugd om de voorzegging, wekten in de vergadering eene onuitlegbare dolzinnigheid op. Ieder verkeerde in eene heilige voldoening, in eene soort van godsdienstig genot!