Volledige werken (2 delen)

[p. 237]

IV.

Des anderendaags was het een heldere, blijde dag. De zon overgoot van den vroegsten ochtend de boomen der hoogten als met eenen gouden stofregen, die bij druppels en sprankels op de ontluikende bladeren viel. Een lichte wind zweefde over dien glans en zette er die tooverachtige geheimzinnigheid, die aangename doorschijnendheid aan bij, welke het oog zoo zacht streelen.

Alles ontwaakte: men hoorde de bladeren hun schutsvel ontbotten, men, zag de vogelen hunnen nest ontspringen, de kruiden door de aarde kruipen, de kerfdiertjes hun winterkleed afleggen; het joelde en woelde in bosschen en velden, en alles was toelachend en vroolijk!

Cenviorix gevoelde zich insgelijks opgebeurd.

De wrangheid der gedachte geenen vader te hebben was door de overweging bij hem ras verzoet. Wat kon een echte vader meer voor hem doen dan Com? Gaf deze hem niet naam, eer, faam en gezag? Gaf hij hem niet het edelste zijns harten: toegenegenheid en liefde, - zulke toegenegenheid, zulke liefde als Com wel nog nooit iemand toegedragen had?

Iets nog hielp de weemoedigheid over het gemis aan echte ouders bij Cenviorix verwinnen. Was hij daar even geen krijgsman geworden? Bezielde hem dit niet met al de geestdrift, welke het nieuwe den jeugdigen harten schenkt? Had zijne toekomst zich niet onder een gansch nieuw oogpunt opgedaan? Hoe zouden de oude krijgers hem ontvangen? zouden zij hem ontzien? En waarmede zou hij de reeks heldendaden, welke zijne begoochelde verbeelding hem voortooverde, beginnen?

Het was het zoeken naar zulke eerste heldendaad, wat hem bijzonder het hoofd doorwoelde. Dubbend reed hij door de bosschen, over heuvelen en door dalen; want van den vroegsten morgend was hij te paard gestegen, wellicht om elk te laten zien, dat hij tot de rij verheven was dergenen, die het vaderland verdedigden. Hij was ook reeds geheel herschapen; van toen het nog donker was, had hij zijn haar met kalkwater ros gemaakt en in eenen knoop op de kruin gebonden; de naaktheid zijner borst had hij onder een linnen hemd verborgen; een helmken, waarop een opgevulde havik stond, had hij op zijn hoofd geplaatst, en, terwijl het koperen zwaard, dat hij van zijnen voedstervader ontving, aan zijne rechter heup zwierde, hing zijn langwerpige houten schild links van den zadel.

Vooreerst kuierde hij zachtjes rond en liet zijn paard eenen stillen stap draven; maar van als zijn geest zich in heldenfeiten verdiepte, vuurde hij onwillekeurig het beest onverpoosd aan, en het liep als een wind over eenen weg, die door de kale plekken des wouds en afgehakte boomen was aangewezen.

De weg kronkelde de helling op van eenen tamelijk hoogen heuvel; hier en daar staken kale rotsen hunne spitse kruin uit de mollige aarde. Enkele boomen versperden nu en dan het vergezicht, en er was niets dat de aandacht des wandelaars bepaaldelijk opwekte.

Op eens nogtans week het paard uit de baan; steigerend danste het op zijne achterste pooten, en, het hoofd naar een wegelijn wendend, dat door klein hout van den heuvel liep, wilde het blijkbaar terugkeeren.

Opgeschrikt verhief Cenviorix het hoofd. Als een gebelgd meester zijnen ongehoor-

[p. 238]

zamen slaaf pleegt te doen, kastijdde hij zijn paard en deed het wenden; maar, toen het dan nog steigerde en bleef weigeren verder te gaan, onderzocht Cenviorix de oorzaak van zijn wederstreven.

Vlak voor hem, boven op den heuvel, stak eene rotsbrok hare ontzaglijke kruin steil naar den hemel, en tegen dien steen, door de natuur of den godsdienst daar verheven, leunde eene maagd met hare fijne hand. Uit hare hemelsblauwe oogen straalde eene edele fierheid; verstand en geest lagen op haar recht en helder voorhoofd; de gewoonte van te gebieden ontwaarde men in haren rustigen glimlach. Goudgele lokken dreven los om haar aantrekkelijk gelaat, en ter nauwernood door eene eiken kroon in band gehouden, golfden zij ongekunsteld over den rug der maagd.

Een vlottend wit kleed omhulde hare leden; alleen van aan den schouder bleven de armen bloot en dezer wit- en rondheid werd nog meer zichtbaar door de gouden ringen, die de tengerheid des pols afteekenden. Een gouden kleinood hing haar om den hals, en aan haren kleurrijken gordel prijkte eene gouden sikkel.

Zij bleef den jongeling eenen oogenblik aanstaren; toen, zich onverschillig ter zijde keerend, zocht zij tastend naar de salago, die in de kloven groeide en hare rechter hand onder de linker schuivend, opdat in het plukken hare oogen het kruid niet zouden ontheiligen en hem zijne geneeskracht ontnemen, rukte zij het uit de groeven en borg het dadelijk in een wit linnen.

Zij deed dit met zooveel ongedwongenheid, alsof zij niet wist dat iemand haar heilig werk afspiedde; maar de lichte blos harer wangen, het fronsen hares voorhoofds, het kloppen hares harten, bewees genoeg, dat zij gevoelde dat de jongeling haar naderde.

Inderdaad, niet zoodra had Cenviorix haar ontwaard en gezien dat de maagd eene dier priesterinnen was, aan welke onze voorouders zoo veel eerbied toedroegen, of hij sprong van zijn paard, spoedde zich met den diepsten eerbied naar de jeugdige schoone, en voor haar eensklaps op de knieën stortend:

- Profetesse! - riep hij, - bezielde priesterin, die in de starren den wil der Goden leest, en uit de vlucht der vogelen voorteekenen opmaakt, open, bid ik u, voor mij het boek der hemelen, en lees erin wat ik van de toekomst te vreezen of te hopen heb. Nieuw ben ik in de wereld; kortelings heb ik mij met dit krijgsmanskleed omgord.... zeg mij toch, of ik den roem mijner vaderen zal staande houden, dan of ik van den beginne tot de nederlaag ben gedoemd!

De Druïdesse aanzag den jongeling eenigen tijd met blijkbare aarzeling. Twee tegenovergestelde gevoelens schenen in haar te kampen. Toen, alsof zijne ootmoedige fierheid en zijne waardige smeekbede haar geheel voor hem hadden ingenomen, sprak zij zacht:

- Ik weet het, jongeling; slechts van dezen nacht telt men u als man; de maan had reeds meer dan de helft van haren loop afgelegd, vooraleer men u als held begroette.... Ik weet meer.... Ik weet dat Com uw vader heeft willen zijn, zonder het inderdaad te wezen!

- Priesterin! - riep Cenviorix met den grootsten angst, - Priesterin! Wie heeft u zulks veropenbaard en de geheime woorden mijns vaders overgebracht?

- Schrik niet, jongeling; ik kwam van der Goden eiland, op de kusten van het dorre Armorika, om het vaderland te redden, dus ook om de helden te eerbiedigen!... Maar van hoe ver ik ook kome, er is hier geen geheim, hetwelk ik niet doorgrond, geene toekomst die ik niet ken.

- Welnu! - riep de jongeling met vuur, - is het geluk of wee dat mij wacht? Zie in de vlucht der vogelen, lees in de kruiden, maar meld mij mijn lot!

- De vogelen noch de kruiden moeten mij niets meer zeggen, held! Ik zag reeds voor u in den glans der hemelen, en toen Com u vroeg of gij den roem zijns stams zoudt staande houden, wist ik reeds of gij hem al dan niet zoudt vernietigen!

- Maar spreek dan, smeek ik u, wat heb ik te vreezen?

- Uwe toekomst is duister; zij is eene mengeling van voorspoed en wee, van bescherming en wraak. Ge schijnt bestemd om eene groote rol in de vrijmaking des lands te vervullen; maar menigmaal zult gij in inve loopbaan door de hand der boozen gestuit worden;

[p. 239]

menigmaal zal de haat u knakken, en wellicht zal hij u vernietigen, vooraleer gij uwe toekomst hebt vervuld.

- De haat? - vroeg de jongeling met verwondering, - de haat? Is er dan iemand op mij wraakzuchtig?.... Priesterin! gij die de geheimen des harten kent en eerlijk en oprecht zijt, heb ik dan iemand misdaan? Ik ben nog slechts een kind, koom nauwelijks uit de banden der vrouwen en heb slechts dezen morgen mijne eerste schrede in de wereld gezet. Heb ik dan reeds iemand beleedigd?

- Gij niet; maar het kind boet dikwijls de beleedigingen des vaders. Weet gij of ge niet ten werktuige eener wraak in Coms schoot zijt neergelegd? En wordt gij wellicht niet ten zoenoffer gebracht voor hetgeen uw vader ooit misdeed?

- Nu! - en hier vloog de jeugdige held met edelmoedige verontwaardiging op, - Nu - wil ik mij doen hooren. Ik weet dat men de profetessen moet eerbiedigen; ik weet dat men hun niet meer mag vragen dan zij zeggen willen; maar hetgeen ik hier den Goden wil verklaren, is: dat ik tegen allen held, die zich zou aanbieden, met het zwaard zal staande houden, dat mijn vader nooit zulke snoode wraak verdiende.

- Ik bewonder en acht uwe edele verontwaardiging, vriend; ofschoon ik nu niet kan verklaren, of ze doelmatig of ongepast zij; maar door hetgeen ik in de starren heb gelezen, moet ik u verwittigen dat eene dergelijke wraak op u loert, en dat ze reeds zoo lang overlegt en zoo machtig geworden is, dat er buitengewone kracht zal noodig zijn om haar af te weren.

- De rechtvaardige Goden, - antwoordde Cenviorix moedig, - zullen mij niet zonder hulp laten, en den weeden vijanden mijns vaders niet bloot geven.

- Neen, - en een zalige lach van hulpvaardigheid zweefde om hare lippen, - neen, dit zullen zij niet. Ik zelve zal u bijstaan, en schoon mijne hand zwakker zij dan de uwe, wees zeker dat ik u eenigszins kan verdedigen.

- O dan! dan heb ik niets te vreezen. Dat men mij vrij vervolge, heimelijk achterhale, listen en lagen rond mij legge, vernietigen zal men mij niet, zoo lang ik door zulk een schild beschermd ben!... O aangebeden priesterin! - ging hij voort, terwijl hij haar zachtjes de hand nam en eerbiedig en toch warm in hare sprekende oogen blikte, - o aangebedene priesterin, hoe zal ik u den moed beloonen, welken gij mij in het harte hebt gesproken, en waar zal ik woorden vinden voor mijne dankbaarheid?

- Uwe dankbaarheid zij den Goden bewaard, totdat zij ons begunstigd hebben! Intusschen verlate de hoop nimmer uwen boezem! Gij schrikt niet voor den dood, dat weet ik; geen onzer natie schat het sterven; maar er zijn andere voorvallen te vreezen.... Veel zal ik bij of rondom u zijn; mijn wakend oog zal u nimmer verlaten en om u daarvan te overtuigen, daar, daar is een krachtig heiligdom.... Reeds jaren hing het op mijn hart; het is het ei, dat slangen door hunnen venijnigen adem in de spelonken van Armorika hebben gevlochten; ik zelve heb het met gevaar mijns levens uit hunne krocht geroofd. Draag het ter mijner herinnering, en telkens dat gij in groot gevaar zult verkeeren, aanzie het dan, denk aan de Goden en aan mij, en uw gemoed zal versterkt worden. - En hem het gouden juweel, dat om haren hals hing, over zijn hoofd geworpen hebbende, draaide zij zich om, alsof zij hem alle verdere gemeenzaamheid wilde verbieden.

Hij bleef echter nog eenige stonden zijne dankbare blikken op haar vestigen; zijn boezem klopte sneller onder het goud, dat op het harte der priesterin was gedragen; en, getroffen door hare schoonheid, door hare geheimzinnige macht, maar bijzonder door hare goedheid, steeg hij te paard, meer vervuld met het beeld der Druïdesse dan met al de onheilen, welke zij hem had voorspeld.

De jeugdige Veleda was zoo ontsteld als hij. Heur hart had sneller leeren kloppen, sedert zij met Cenviorix had gesproken; zijn beeld zweefde haar voor den geest, ofschoon zij hem den rug toekeerde; zij voelde dat, gelijk zij het hem had voorspeld, zij hem nimmer zou verlaten en dat zijn leven aan het hare was gehecht.

Vol weemoed wendde zij zich om, leunde den elleboog tegen de rots en legde treurig heur hoofd in de hand. Alzoo bleef zij hem

[p. 240]

met een vochtig oog nastaren, telkenmale opspringend, als hij door hare liefde aangetrokken ook naar heur omzag.... Als hij reeds lang verdwenen was, staarde zij nog op de plaats, welke hij had verlaten, en na eenigen tijd gedroomd te hebben, sprak zij binnensmonds:

- Hij is toch te edelmoedig, dan dat men hem offeren zou! - En na eenen diepen zucht geslaakt te hebben, daalde zij van de rots en verdween in de kronkel lanen van het diepe bosch.