Volledige werken (2 delen)

[p. 223]

De Kimrische diluvie.

[p. 225]

De Kimrische diluvie
Historische Roman.

de eerste uitgave van dit werk verscheen te antwerpen in 1858.

[p. 227]

I.

Naar men zegt, leefden er eertijds negers in ons nog woeste vaderland. Die ongelukkigen werden vernietigd door eene natie, van het Oosten komende. Dit nieuwe volk, blank van vel, maar bruin van haar, verspreidde zich tot over Groot-Britanje, en strekte zich zuidwaarts uit tot aan de grenzen van Italië. Men noemde hen Gallen; en, ofschoon er nog van hun bloed in der Belgen aderen vloeit, en wij hunne gebreken dus moesten trachten te verbloemen, zijn wij door de klaarblijkelijkheid verplicht te bekennen, dat hunne grootste hoedanigheden ijdelheid en zwetserij waren, en dat zij het geringste woord, ja, het onschuldigste teeken voor beleediging aanzagen.

In weerwilder gedurige vechtpartijen, welke uit die prikkelbaarheid moesten ontstaan; in weerwil der familieoorlogen, welke de stammen diensvolgens elkander moesten aandoen; in weerwil der woestheid, welke daardoor in de zeden moest heerschen, kwam een sprankel beschaving den nacht dier volkeren verlichten en begon een kleine handel met de Pheniciërs hun karakter te verzachten.

Dan, als die handel hunnen geest vreedzamer had gemaakt en de weelde, daardoor ontstaan, hunne spieren had ontzenuwd, daagde er weder uit het Oosten een nieuwe volksvloed op.

Deze tot dan onbekende woeste krijgers ontzagen noch God noch duivel. Als hunne hut brandde, lieten zij het blakend dak op hun hoofd nederploffen, om te bewijzen dat zij den dood niet vreesden; bij zware onweders schoten zij pijlen in de bliksemende lucht, om den geest des orkaans te bevechten. Hunne barbaarschheid, de onverschilligheid waarmede zij den dood trotseerden, de wreedheden welke zij pleegden, sloegen alle volkeren met schrik, en daar ze langs den Donau kwamen afgezakt, van de omstreken der Zwarte zee, - waar de ingang der Grieksche het was, - namen de Pheniciërs hen voor booze geesten, welke de goden uit het onderaarsche rijk hadden afgezonden om het menschdom te vernietigen.

Die vervaarlijke menschen waren de Kimris! het waren onze voorouders!

Zij sloegen de Gallen uit ons land, deden hen in Frankrijk tot achter den Jura en de Loire vluchten en joegen hen in Groot-Britanje tot op de woeste bergen van Schotland, waar het nageslacht dier verwonnenen tot heden nog woont.

Eeuwen waren er sedert dien volkenvloed verloopen; een nieuwe Kimrische stam, Belgen geheeten, had in ons land eene woonplaats gezocht en die al vechtende verkregen; en de bevolking, daardoor schielijk aangegroeid, had haren zwervenden staat moeten verlaten, en diens volgens zich in steden en vlekken neergeslagen.

Men make zich echter geen denkbeeld van die steden door degene welke men heden ziet. Eeuwenheugende bosschen liepen van het eene eind van België naar het andere; de zandige Kempen besloeg nog een deel der omstreken van Lei en Schelde, en waar geen bosch of geene zandplaat was, daar vormden de onophoudelijke overstroomingen drabgronden of moerassen, met welke men goed bekend moest zijn, wilde men er niet in versmoren. Men beelde zich nu in wat steden en dorpen in

[p. 228]

dergelijk land konden zijn; en, ofschoon hier en daar een mensch zich op den landbouw begon toe te leggen, ofschoon elk beesten fokte en de grootste rijkdom in kudden bestond, zal men licht verstaan, dat het voedsel te schaarsch was, om groote hoopen volks op ééne plaats toe te laten, en dat dorpen en vlekken dus weinig bewoond waren.

Ten oosten onzes vaderlands, daar, waar de Maas vloeit met hare kronkelende bochten, waren devoorouderlijke bosschen het ondoordringbaarst; daarom noemde men die streek, het diepe woud of Ardenna, en daar te midden, omstreeks de provincie Namen, kampten destijds de Eburonen, een geslacht, welk met dat der Nerviërs als het krijgshafstigste van al de Belgische stammen beschouwd werd. Te diep in het binnenland gelegen om veel met handeldrijvende volkeren in aanraking te komen, had het zeer weinige behoeften, en nog te zeer op het zwerfleven en dezes afwisselende voorvallen belust, legde het zich enkel op vechten en jagen toe. Het liet zijne kudden in de kale vlakten des wouds het karige voeder afgrazen, bezaaide met graan hier en ginds eene onbebouwde plek, zonder ze te mesten, en als de uitgeputte grond eene nieuwe braakligging behoefde, verlieten zij de dorgewordene vlek, om in herbergzamere streken een nieuw dorp op te slaan.

Zulk een dorp lag niet verre van de Maas in eene toelachende vallei. De grond, die er in lang verledene tijden steeds onder water had gestaan en daarna, door den afval der omliggende bosschen, sinds eeuwen werd aangemest, was eene vette weide geworden, en welige vruchtboomen, hier en daar door de natuur gezaaid, verschaften des middags aan het grazende vee eene frissche schaduwe, terwijl zij den mensch den sappigen appel aanboden. Op de helling der heuvelen, waardoor de vallei gevormd werd, verkondigden eenige pijnen het daarzijn van een bosch, en boven op de hoogten ontdekte het oog niets meer dan stammen van eiken en berken, totdat het zich eindelijk in het zwarte diep van een ondoordringbaar woud verloor.

Tegen dit woud leunden de hutten; zij bestonden uit ontkruinde stammen, die nog in den grond geworteld waren, en waarboven een rond strooien dak was aangebracht; de muren waren van takkebosch en klei, en om eenig onderscheid tusschen de standen te maken, waren de gebouwen der aanzienlijken met kalk gewit of met kleurende aarde bestreken.

Een akelig iets ontsierde op eene afgrijselijke wijze die schilderachtige woningskens. De woestheid onzer voorvaders moest zelfs hunne nederige haardsteden bestempelen; tusschen het klimop, dat ramen en deuren omslingerde, ontdekte men de uitgedroogde hoofden der vijanden, welke, ter eeuwige geheugenis van den zegepraal der hutbewoners, te allen tijde moesten ten toen hangen.

De dalende lentezon bescheen die treurige blijken van 's menschen wreedheid; met glanzende stipjes blikkerde zij op de bibberende blaadjes van het klimop. Hare roodgloeiende stralen drongen tot diep in het nog half kale woud, hetwelk zij als in eenen goudmist hulde, en in hare zoele warmte stoeiden de talrijke runderen, welke vrij graasden in de vallei.

Een aantal kinderen speelden midden in de kudde. Van alle kleeding ontbloot, leerden eenige worstelen, terwijl de andere zich in het paardrijden oefenden en den ruiter speelden op hengsten, welke te hunner beschikking gelaten waren. Viel een onhandige kleine van het hooge paard, dan verkondigden lach en spot zijne schande; maar, kwam een behendige knaap op den gladden rug des diers te recht en bleef hij bij het steigeren van het getergde beest zitten, alsof hij er deel van maakte, dan werd er goedkeurend gejuicht, en elk riep dat dit alweer een der krijgers zijn zou, welke als ruiters boven al de volkeren der wereld werden geroemd.

Verkens, honden en schapen verlevendigden nog dit reeds woelige tooneel; waren de laatsten reeds door herder en hond bewaakt, de eersten liepen nog in den wilde, en, van jongs af aan zich zelven overgelaten, waren zij als nijdige wolven te vreezen. Ook schoten de honden blaffend toe, als een zwijn de kinderen te zeer naderde; en de kleine Kimris, geholpen door de groote doggen, dreven den ever naar de bosschen terug.

Dan juichten de moeders de knapen toe,

[p. 229]

welke zich daarbij het moedigst hadden gedragen; en den honden worden de ingewanden toegeworpen der dieren, welke de vrouwen voor het avondmaal aan het bereiden waren.

Terwijl runders en kinders zoo speelden, en de vrouwen den huisarbeid verrichteden, traden menige krijgers in eene der aanzienlijkste hutten van het vlek.

Allen hadden gespierde en regelmatig gevormde leden; hun blanke vel glansde van witheid, en het rosgemaakte haar was hun van achter op het hoofd tot eenen staart gebonden.

Eene breede broek viel van hun middenlijf tot over hunne knieën; een hemd, niet ongelijk aan den kiel, welken het volk nu nog draagt, hing hun tot even over den gordel, en dit alles was overdekt met de Gallische sagu, - smallen mantel, die aan den schouder was vastgehecht en langs den rug tot op de beenen afdaalde.

Eene framei of lange priem met ijzeren spits was hun bijzonder wapen; toch droegen zij nog in de hand eene kleine werpspies of pijl, waarvan de punt een scherpgeslepen stuk ossenhoren was.

Zij schenen binnen de hut ongeduldig naar iemand te wachten; want grimmig stapten zij over en weder, en, wee den hond die, het geluk hebbende zijnen meester tot in huis te mogen volgen, hem daarom wilde streelen. Jankend kroop die weldra in een der holen, welke baarblijkelijk ten hondenleger in dien menschenwoon waren uitgespaard. En nogtans waren de hutten zuiver; want van toen af was de Belgische vrouw als huisvrouw vermaard, en menigmaal kalkte zij de muren, opdat er helderheid mocht ontstaan in de kamer, welke slechts langs het deurgat licht ontving.

In het midden prijkte eene lage steenen tafel, of liever eene omtrent de vallei gevondene ruwe rotsbrok. Op dezen blok stonden reeds de houten eetkommekens en lagen de ossenhorens om uit te drinken, terwijl busselen stroo tot zitplaatsen romdom de tafel waren uitgespreid.

Die toebereidselen tot het avondmaal maakten de vergaderde Kimris nog ongeduldiger, en eindelijk riep een hunner uit, daar hij luidruchtig met zijne handen op de tafel sloeg:

- Zal Com dan nooit meer aankomen?

- De nacht is reeds aan het dalen, de zon is onder, de lucht betrokken. Hij zou zich nogtans moeten te huis spoeden.

- Voorwaar! het is zoo ver niet, dat hij wezen moet. Of zouden de raadslieden des lands zich zoo lang over de kansen des oorlogs onderhouden? Mij dunkt, menige veldslag is met meerder spoed beslist.

- Waarachtig, Luk, en met meer spoed zal ook degene beslist worden, waarvoor de raadslieden thans vergaderd zijn. Men wil ons land overweldigen, den zonen onzer vaders hunne hutten, vrouwen en kinderen ontnemen. Er blijft dus niets over dan te verwinnen of te sterven!

- Ik denk het, - hernam Luk. Daarbij, wij hebben in zoo lang niet meer gevochten, dat wij niet min naar het slagveld dan naar het avondmaal reikhalzen; en, bij God Hesus! ik schep er weinig behagen in naar den lekkeren ham te blijven watertanden!

- En ik heb zulken dorst, - hernam Koris, - dat ik bij de tafel zou nedervallen! Kom, laat ons tot troost wat licht onsteken. Eh! vrouwen, vuur!

Alsof zij dit verlangen hadden voorzien, snelden eenige vrouwen binnen en maakten haastig en zwijgend als slavinnen een helder vuur aan. Niet zoodra steeg de rook langs de opene deur naar buiten of van verre weerklonk een dof hoefgetrappel. Het naderde in snelle vaart, en, terwijl de hongerige helden langs het poortje zagen of de man kwam, dien zij wachtten, hielden een koppel ruiters voor de deur stil, sprongen van hunne rossen, joegen deze dadelijk dieper in de vallei en traden binnen.