Volledige werken (2 delen)

[p. 214]

XXVII.

De Stad Antwerpen lag op stroom, daar moest het vaartuig nog door de gezondheidscommissie bezocht worden.

Dit is de laatste stond waarop de schepelingen onafhankelijk blijven, het laatste oponthoud dat een schip met reizigers ten anker bindt, de laatste pleegvorm, waaraan de kapitein zich moet onderwerpen.... Na dit bezoek heeft het vertrek oogenblikkelijk plaats en de landverhuizer bevindt zich op een vlottend eiland onder het alleenheerschend bestuur eens kleinen konings, welke op de Stad Antwerpen kapitein Govaarts genaamd werd.

Die laatste plichtpleging had plaats gegrepen, en de waterschout had den kapitein eene voordeelige reis toegewenscht; men bracht nog eenige matrozen, die het aanwalblijven in den zin hadden en reeds drij dagen van hun schip gedeserteerd waren, in de ijzers aan boord; al zingende haalde men het anker op, de loods gaf zijne luidruchtige bevelen.... Wind en tij sleepten het schip voort.....

Geen landverhuizer liet zich hooren, het overstelpte gevoel des afscheids vermande hen. In eenen enkelen hoek des achterdeks vernam men een treurig snikken en een erbarmelijk kermen.

Het was Herman en zijne moeder, die weenden!... Men had hen verzekerd, dat Wilbert op de Stad Antwerpen zou vertrekken, en het schip was reeds van wal, en nog hadden zij dien ongelukkige niet gezien! Moeder had slechts voor hem de reis ondernomen! Zijne landverhuizing had op die van Herman den grootsten invloed uitgeoefend; en zij, die voor hem het vaderland verlieten, gingen nu alleen henen, zonder te weten waar hij verbleef, met het vooruitzicht van nimmer iets van hem, zelfs niet de tijding zijner dood, te vernemen!

Dit was verschrikkelijk! En toch, in de bangste wanhoop blijft er elken mensch nog een greintje hoop over, en het was dit weinige, dat Herman bezielde en met zooveel verlangen naar den verlaten wal deed staren.

Eilaas! de stad verdween! het dok was voorbij; de Kattendijk vertoonde zich met zijne in opbouw liggende schepen; en met de grootste moeite konden de oogen van Herman door het smalle luik de werf nog bereiken.

Op eens stak een klein bootje van den verren wal; vijf menschen bemanden het.... Was Wilbert erbij....? Het bootje keerde uit de oogen des jongelings en de kloppingen zijns harten hielden stil, zoo benepen was hij door de spanning van het angstige verlangen.

Het bootje stiet tegen het vaartuig.... Herman zag, hoorde, voelde te gelijk, dat Wilbert erop steeg. Met onweerstaanbare drift snelde bij naar de trap en viel daar, bedwelmd van gevoel en vreugde, in de armen zijns rampzaligen broeders.

Wilbert drukte hem vast aan zijn hart; hij had gevreesd zich voor Herman te moeten schamen; nu deze hem zoo openhartig ontving, kon hij vrij zijne tranen laten stroomen, en zijnen beminden broeder zoenen!

De moeder kwam nu ook stillekens nader. Iets wat onze aandacht opwekte, was, dat zij hare oogen gesloten hield. Men had haar ook zoo barbaarsch van het afschuwelijk grijze kleed der gevangenis gesproken, en als een beeld van schande en vernedering stond haar kind voor haren geest. Zij wilde het dan ook nog niet zien, vooraleer zij hare vreugde had

[p. 215]

uitgestort; zij wilde het slechts voelen en met de stramme strakheid des begeesterden ouderdoms, prangde zij heuren lieveling aan heur harte... Dan, in de overstelping der aandoening, opende zij de smachtende oogen....

Was dit haar zoon? Was dit Wilbert?... Geene grijze pij omhulde hem. Als een deftig arbeider, als een man van eer stond hij voor haar!...

De moeder kon nog fier zijn op haar kind en geen eeuwig brandmerk zou zijn voorhoofd bevlekken!

De ouderlinge kon niet spreken van vreugde!... Omhelzen durfde zij niet meer; want, zouden de vreemdelingen, die rondom haar stonden, hare moederlijke uitstorting niet ontheiligen?

Als een wedergevonden kleinood raakte zij haren zoon aan; zij scheen van gevoel en liefde vernietigd, en hem zoo stil voorttrekkend, bracht zij hem in het afgeslagene hoeksken des onderdeks, waar heure sponde stond... Daar, in het duister, kon zij hem heur hart ontsluiten en hare moederlijke liefde laten overvloeien.

Eilaas! gevoelens worden niet met woorden uitgedrukt: tranen zijn de spraak des harten, en, haar kind in heure armen nemende, legde zij heur afgesloofde hoofd op zijnen verkropten en ratelenden boezem en begon aldus te weenen...........................

Wel eene geheele uur later stond de beschonken Johan daar dichtbij met geweld zich in de oogen te wrijven. Hij deed alsof hij snikte, en sprak tusschen zijne gemaakte tranen:

- Ik zou nu toch ook weenen, als ik maar kon!... 't Is grijzen langs hier, grijzen langs daar. Ginder is het de moeder met haren zoon, daar is het de minnaar met zijn lief! Bij den hemel, ik vind al die tranen verkeerd; als men zoo allen bijeenkomt, zou men zich liever moeten verheugen!

- Men zou ten minste den Heer moeten danken, - vervolgde de meer kalme moeder. - 't Is Zijne Voorzienigheid toch, die ons allen heeft vergaderd en die ons op de reis moet beschermen.

- Ongetwijfeld! - sprak Wilbert! - Maar vergeef mij, moeder! wij zijn nog niet allen bijeen. Hier is nog iemand, die van ons gezin moet deel maken en dien ge als uw kind moet aannemen.... 't Is die man, welke ons zoo weemoedig aanstaart; aan hem ben ik mijne vrijheid verschuldigd. - En Goedaard bij de hand nemende, vervolgde hij, terwijl hij hem zijner moeder voorstelde:

- Dat is een oud Amerikaan, die op nieuw naar zijn vaderland trekt....

- En die u onder weg, door zijne ondervinding, nog al eens te pas zal komen, moeder; want we zijn nu wel vertrokken, maar nog niet aangekomen, en dat daar nog moeielijkheden in zitten, zullen wij best weten, als we in Amerika fortuin gemaakt hebben....................