Tvoyage van Mher Joos van Ghistele

(VIII, 14)

[A]ls men dus int nauwe of canael ende aerm vander voorseyder zee wat ghevaren heeft, eermen te Garipolij gheraect, zo comtmen int nauste vanden passaige daert niet vele breeder en es dan een mijle van dien lande, ter welcker plecken de Torck heeft doen maken twee zeer steercke casteelen over elcke zijde, daer twee steden in ouden tijden plaghen te stane, deen ghenaemt Sexton ende dander Abijdom, ooc was deene ghestaen in Asyen ende dander in Heuropen,⁹⁸ zo vul van bussen ende grooten engienen, dat niet moghelic ware eenich scip daer te passeren zonder in gront gheschoten te zijne, ende es den sluetel van al dien lande, ooc vander Zee van (374r) Marmajor. Twelcke de zelve plaetse es daer Hero alle nachte over plach te zwemmene uut jonsten die hij drouch ter scoonder maecht Leandre, zo langhe duerende dat, hij eens ten halven int water zijnde, onvoorsien een ongheweerte up rees, ende verdranc.⁹⁹ Zoe datte gheware werdende, verdranc haer ooc int zelve watere, zo dat van hemlieden vele schoonder boucken ende gesten ghescreven zijn.¹⁰⁰ Item eer zij quamen inde stede van Garipolij, wart hemlieden gheseit uut eenen cleenen sceepkin dat van Constantinopolen quam, die in ouden tijden ooc te heetene plach Bijzanse, dat de vlote vanden scepen van oorloghen des Torcx daer onttrent al ghereet lach, wel zeven oft acht hondert seylen steerc, onder cleene ende groot. Eeneghe seiden dat de zelve Torck wesen wilde up Rodes, daer zijn vader onlancx vooren ghezijn hadde. Ander dat hij wesen woude up den conijnc van Napels zo zijn vader ooc ghedaen hadde, ende eeneghe seiden up den souldaen. Waer bij de patroon te rade wart te Constantinopolen niet te commene voor de armeie ende wapeninghe vertrocken ware, vreesende oftmen zijn scip spoillieren mochte, want dat wech es dats quaet weder te crighen, ende ooc al waert dat niet, zo maecte hij vreese oftmen hem metten scepe hadde moghen arresteren omme mede te doen trecken ter oorloghen waert. Bijden welken hij daer hanckerde ende inder nacht metten winde vanden lande seilde weder uuten canale achterwaert omme ten Arsipelego waert in, van daer hij commen was (374v). Item dus weder uut seylende, zo laedtmen ter rechter hand vele diverssche steden ende casteelen, alle toebehoorende den Torck, in Griecken gheleghen, als Asperosa, Esteropolij, Lascromola¹⁰¹ ende meer andere, tland van Macedonien daer conijnc Alexander heere af was, insghelijcx Capadocien uut welcken lande tgheslachte was commen woonen in Surien daer Sent Jooris af gheboren was zo voren gheseit es,¹⁰² ende vele meer

98 Sestos (in Europa) en Abydos (in Klein-Azië).

99 Beide dramatis personae zijn hier met elkaar verwisseld: de in Abydos woonachtige jongeman Leander zwom elke nacht naar zijn geliefde, de Afrodite-priesteres Hero.

100 Bv. Ovidius, Heroides, XVIII en XIX, en Vergilius, Georgica, III, 258 e.v. Vgl. ook de Middelned. ballade Het waren twee conincskinderen.

101 Asperosa: deze plaats lag aan de noordelijke oever van de Egeïsche Zee. Esteropoly: vermoedelijk is bedoeld Christopolis (Kavala), ten noordwesten van Tarsos. Lascromola: Lessere?

102 Zie Tvoyage II, 42 en aant. II, 380.

[p. 381]

andere landen te lanc om scriven, hendelinghe zo dat zij quamen an een heyland, ligghende ter luchter hand, zeere wel bewoont, ghenaemt Lembro,¹⁰³ ghehouden vanden Torck. Dat leden ende noch voort seylende, quamen zij teenen anderen schoonen heylande redelic groot, over een meerder dan Rodes, ghenaemt Stalijmine,¹⁰⁴ hebbende vele schoone poorten ende havenen, ooc ter luchter hand gheleghen ende ghehouden vanden Torck, daer een poort es zo groot, datter in ligghen zouden wel vier hondert galleyen ende vele scepen; tslop daermen in comt en es niet vele meerder dan datter drie scepen te samen ghevought incommen moghen. Tes een zeere vruchtbaer land, meest al planure, met vele schoonder dorpen; daer staet een steerc casteel up wat ghebeerchs wat verde int land. Men vindtter terra sigelata de beste die ter weerelt es, diemen useert in eeneghe medecijnen,¹⁰⁵ ende genereert daer in eenen poel die alle zomertijden uut droocht, ende inden winter es hij vol waters. Als desen poel beghint te (375r) drooghene, zo comtter up eenen coem van moren van velen diversschen colueren den welken men gadert boven af, ende leitten up schoone plancken te droghen na den heesch, zo zijt weten te doene diere in weercken, ende dien ghedroocht zijnde, makender af ronde baloten of platte, ende wardt met meer anderen substancien gheseghelt met den teecken vanden heere die tvoorseyde heyland te bewaren heeft, ende zo ghevoert in diverssche landen.

103 Embros of Imroz, tegenw. geheten Gökçe, aan de ingang van de Dardanellen.

104 Lemnos, ten zuidwesten van Gökçe.

105 De terra sigillata (d.i. gezegelde aarde, naar de ingedrukte stempel der fabrikanten) van Lemnos was als zogeheten terra lemnia in de oudheid een befaamd geneesmiddel tegen gifwonden.