Tvoyage van Mher Joos van Ghistele

[p. 359]

[Boek VIII De Griekse Archipel en Noord-Afrika]

(VIII, 1) [Van Tripoli via o.m. Cyprus op weg naar Gallipoli; het Gulden Vlies; geschiedenis van de Turken; het hoofd van Cacabo; strijd ter zee]

[D]us te Tripolij commen zijnde, al tvoorseyde verstaen hebbende, lieten hem gheraden ende saten int voorseyde gripkin. Ende seilden van Tripolij lancx der Zee Mediterranea, latende ter rechter hand Tortosa, Lalyssa, tpoort van Soldin¹ daer vooren af ghescreven es, ende vele meer andere plecken, te lanc om noumen, insghelijcx tgheel land van Surien, zo dat zij quamen in een poort ende havene, ghenaemt Lajassa,² ende mach zijn van Tripolij onttrent twee hondert mijlen, ligghende ooc over de zijde van Surien. Maer eer zij te Lajassa quamen, zo (349v) leden zij een schoon poort ende havene daer eene riviere in valt, de welke comt uuten ghebeerchten van Armenien de Mindre,³ ghenaemt Alexandretten. Item Lajassa es ghehouden vanden souldaen ende es deerste stede vander zee zijden vanden lande van Armenien de Mindre ende plach eene zeere schoone stede te zijne in tijden voorleden, hoe wel zoe nu al ghedestrueert es, zo meest alle de steden, fortressen ende casteelen zijn onder de dominacie des souldaens. Maer daer staet als noch een redelic schoon doorp, wel bewoont van kerstenen Armenen, die daer van ouden tijden bleven ende ghewortelt zijn onder tribuut, houdende huerlieder wet ende ghelove, hebbende daer een keercxkin in manieren van eenen voutkine daer zij haerlieder diensten in doen. Daer staet ooc als noch een middelbaer casteel van goeder grootten, steerc ghenouch voor eenen loop, maer niet jeghens tsiege, up twelcke de heydenen eeuwelic wake houden, ende als zij eeneghe scepen vernemen daer zij vaer vooren hebben, zo doen zij eenich teecken bijden welcken elc up zijn hoede es, ende dan vlien eeneghe ten berghen waert diesser groote menichten onttrent ligghen, van grooter hooghden ende vul van gheboomten, meer dan teenegher plecken onder den souldaen gheleghen, ende ooc eeneghe ten voorseyden casteele waert, naer dat hemlieden best gheleghen es. Item de zee es daer gheheeten 't Colf van Lajassa naer de voorseyde plecke, ende hoe wel dat zoe daer ende te vele meer andere plecken particuliere namen heeft, dats naer de steden, poorten ende havenen up de boorden der (350r) zelver zee gheleghen, nochtans eist altoos de groote Zee Mediterranea. Van daer scheedende, voort seylende, zo lijdtmen voor een poort ende havene ter rechter hand, ter welcker plecken een schoon doorp leyt, ende daer beghint zomen seit tland van Armenien de Mindre; daer valt ooc inde zee een proper rivierkin, maer en es zo groot niet datter scepen up moghen varen. Item onttrent drie oft vier milen ten lande waert in up tvoorseyde rivierkin leyt een zeer proper stedekin in zeer schoone martse, ghenaemt Adena,⁴ gheleghen in Armenien de Minder. Dat voor bij seylende, zo lijdtmen noch een ander poort ende havene, ghenaemt tpoort van Terso, ter welcker plecken ooc inde zee valt eene redelicke riviere, zo groot datmer wel up vaert met cleenen scepen, toot eender steden wat ten lande waert in staende up de voorseyde riviere over de zijde te Turckien waert, ghenaemt ooc Tersen,⁵ naer twelke tvoornoemde poort zijnen name heeft. Ende es eene goede stede daermen van allen vindt, ligghende in redelicke goede maertse onder zeere groot ghebeerchte, hoe wel datter wat planuren ligghen. Ter voorseyder plecken was Sente Pauwels gheboren van eenen gheslachte dat daer van Roome commen was, daer af thooft was een persoon, ghenaemt

1 Resp. Tartûs, Latakia, Samandag.

2 Iskenderun; zie aant. VI, 2

3 Zie aant. I, 2.

4 Adana, aan de rivier Seyhan.

5 Tarsus, aan de rivier Pamuk; de stad ligt ong. 20 km landinwaarts.

[p. 360]

Quintinus Fabius Sanga,⁶ de welke mede hulp wederstaen de mueterie van Luzius Cathelijna, ende es de zelve stede daer af men scrijft inde Scriftuere. Daer neemt hende de dominacie vanden souldaen ende beghint de dominacie vanden Turck. Daer woonen ooc kerstenen Armenij ende alte quade heydenen. Item te lande (350v) waert uppe onttrent vier dachvaerden up de voorseyde riviere over de zijde vanden souldaen heeft de Tuerck doen maken een steerc casteel, ghenouch onwinlic, ghenaemt Calindria,⁷ om twelc meest al den heymelicken nijt ghegroeit es tusschen den souldaen ende den zelven Turck, den welcken hem daghelicx openbaert, want tes den sluetel vanden lande van diere zijden. Dese riviere loopt an een groot ende zwaer ghebeerchte, breet ende lanc meneghe dachvaert, in twelc plach te woonen een particulier heere, ghenaemt Le Sezuwart,⁸ de welcke inden tijden dat de coninc van Perssen met fortsen wan tgheheel land ende oorlooghde insghelijcx up den souldaen, was inde hulpe vanden zelven coninc ende brac drie oft vier waerften de gheheele wapeninghe des souldaens. De souldaen, meerckende ende siende dat hij up den voorseyden Sezuwart niet ghedoen en conste mids der steercheden des ghebeerchs ende quaden nauwen passaigen, fingierde paeys ende traittiet met hem te willen maken, doende zo verre met schoonen beloften, dat de zelve up saulfconduyt quam in Alkayeren bij hem. Ende metten cortsten, als hij al overcommen was met den voornoemden souldaen ende zoude gaen visiteren den grooten dendart, wart ter stont ghevanghen, zegghende: ‘Al hebt ghij saulfconduyt vanden souldaen, ghij en hebt negheen van my, noch de souldaen en heeft mij nieuwers af gheadverteert’, ende zonder meer woorden deden engauseren, dats hanghen an twee yserin haecken, ghesteken duer tvleeschs (351r) al onder de scouder bladeren, ende also hanghende lieten steerven, twelcke alte quade eene doot es; of de souldaen daer af wiste of niet, dat weet God. Item dese voorseyde Sezuwart hadde eenen jonghen broeder, ghenaemt Anidolij, die also haest als hij te manne commen was, nam de oorloghe up den souldaen, wrake doende over zijnen broeder, mids der hulpen van zekeren Arabianen die met hem anghespannen waren, ende ooc zo seidemen daer al ghemeene, dat de Turck den voorseyden heymelic secours dede, de welke den souldaen zo groote oorloghe maecte dat wonder was en hadde tweewaerf zijn heer up ghesleghen ende hem verlies ghedaen boven den dertich duust mannen, zomen daer secretelic seide, in zulcker wijs dat de gheele armeie ghedeinst was toot bij Antiochen zo vooren gheseit es.⁹

6 Een bevreemdende opmerking. De apostel Paulus had wel het Romeinse burgerrecht, maar zegt van zichzelf tot tweemaal toe nadrukkelijk dat hij een geboren jood was (Hand. 21:39 en 22:3). Over Q. Fabius Sanga leest men bij Sallustius, Coniuratio Catilinae, 41, 4.

7 Camalan, tegenwoordig geheten Gülek, aan een zijrivier van de Pamuk.

8 Zie aant. VI, 96.

9 Tvoyage VI, 18.