Tvoyage van Mher Joos van Ghistele

(VII, 7) [In Perzië: Siirt; Vastan; Van en Van-meer; de berg Ararat]

[D]us over de voorseyde riviere zijnde, zo comtmen ter stont int land van Perssen, datmen van ouden tijden also ghenaemt heeft zo eeneghe zegghen, ende wardden rijdende eene heffene vruchtbareghe maertse, latende ter slincker hand de voorseyde groote ghebeerchten, onder weghe vindende vele rudicheden van fruytboomen, principalic van moerbesiboomen, alzo wel witte beyeren draghende als roode,³⁶ insghelijcx vele queappelboomen, ende ten velen plaetsen vele rijs wassende, ooc voor bij lijdende diverssche doorpen, chaennen ende behuusde plecken, dies namen hier niet alle en staen, zo dat zij ten hende van drie dachvaerden quamen toot eenen schoonen uutnemenden chaenne dat een rijcke coopman daer hadde doen maken ter eeren van Machomet in lavenessen van zijnder zielen, om dat men daer voor hem bidden zoude, ghelijc zommeghe rijcke mannen hier ten lande doen maken keercken, cloosters oft hospitalen. Dit chaen es groot boven anderen, wel omme te logierne twee duusent beesten, zeer properlic ghewracht ende verchiert van goude, lazuere ende met velen diversschen weercken van schilderien, zo datmen dies ghelijcke nieuwers en vindt (324r); daer zijn ooc zeer vele scoonder cameren deen boven den anderen, alleyewijs rontomme gaende, omme de eerbaer mannen te rustene ende logierne elc up hem zelven, ende es ghenaemt Chaen Tyabech.³⁷ Scheedende van desen zelven chaenne ende voort rijdende onttrent een half dachvaert, altijts ghenouch duer ghelijcken wech, zo comt men toot eender goeder coopstede, redelicke groot maer niet bemuert, ghenaemt Tchert,³⁸ daer men zeer vele zijde onghesponnen maect, ghenaemt palmate, diemen alle de weerelt over te coope draeght. Ter welker ooc vele besaren staen daermen van allen te coope vindt dat herte ghedincken mach. Daer woonen zeer vele kerstenen Armeni, Jorgani, Magrelli, Abgasij ende meer andere. Daer onttrent wast ooc vele goets wijngaerts, maer den wijn esser diere, ende vele goeder fruytboomen van al-

36 Bedoeld zijn de witte moerbei (Morus alba) en de zwarte moerbei (M. nigra), van welke laatste soort de vruchten nog niet gerijpt waren. De rode moerbei (M. rubra) komt in die gebieden niet voor (Warburg, I, 472-473).

37 Een niet op de kaarten terug te vinden plaats. Diyarbakir kan niet bedoeld zijn want deze stad ligt (hemelsbreed!) ruim 100 km ten westen van Hasankeyf, dat al genoemd is. Of is hier soms sprake van een verkeerde notitie door Van Ghistele?

38 Siirt.

[p. 332]

len soorten, zonderlinghe van moerbesiboomen, ende dat omme der zijtwoormen wille diesmer daer vindt zonder ghetal. An dese voorseyde stede loopt eene redelicke riviere, maer en es zo diepe niet men rijdtter wel duere te peerde, de welke ghenaemt es Tchert naer den name vander stede,³⁹ ende mids dat dese riviere valt inde riviere van Tigris, zo vindtmen daer ooc zulke visschen alsmen in Tigris doet. Van deser voorseyder plecken voort rijdende, zo comtmen in eenen beerchachteghen wech, latende te zommeghe plaetsen up de rootsen ter eender zijden ende ter andere diverssche steercke casteelen staende, ghenouch zoot inde Duutsche landen doen. Ende aldus ghereden hebbende (324v) wel vier of vijf dachvaerden, diverssche chaennen voor bij gheleden zijnde, zo comt men weder toot eender schoonder stede, wel also groot oft meerdere dan Hulst, maer en es niet bemuert noch bevest, ghenaemt Ysan oft Yvan,⁴⁰ ligghende in eene steercke maertse, zoo datmense met cleender saken zeere vaste maken zoude. Men vindtter ooc te coope van allen saken dies den meinssche behouft, als zuvel, fruyt, broot, vleesch, ende zulc dijnc; inghelijcken woonen daer zeer vele vanden voorseyden kerstenen. Daer leden zijnde ende noch voort rijdende, zo comtmen in eene zeere quade aerbeidelicke maertse ende in eenen moeytelicken wech, wel drie dachvaerden duerende, vele doorpen alomme onder weghe vindende, ommerijnct met menichfuldeghen moerbesiboomen, ooc ten zommeghen plaetsen vele okernoot ende azelnoot boomen daer af men daer ten lande olye maect, die den voorseyden nieuwe waeren om sien want in alle de voorghenomde landen men zulc fruyt niet en vindt.

39 Nu heet deze rivier: Botan.

40 D.i. de stad Van, aan de oostelijke oever van het Van Gölü. Van Ghistele vergiste zich echter: hij arriveerde nog niet in déze stad, maar in Vastan (het huidige Gevas) aan de zuidelijke oever van het Van-meer. Vastan wordt echter pas hierna vermeld (cap. 8); beide steden zijn dus met elkaar verwisseld.