Tvoyage van Mher Joos van Ghistele

(VII, 8)

[G]heleden wesende alle de voorseyde plaetsen, zo comt men an een watere wel drie hondert milen groot int ommegaende, brac ende zout ghelijc der zee, nochtans int vaste eerterijcke beloken, datter meerckelic gheen zeewater in noch (325r) bij en comt up meneghe hondert mijlen naer, ghenouch ghelijckende der Zee van Caspien diemen noumt de Zee van Hircanien, Albanos, oft Tartarisque. Dit water es daer ghenaemt de Zee van Vastan, naer eene coopstat daer up staende, ooc Vastan gheheeten, ende es ten zommeghen plecken zo diepe datmer in manieren van sprekene gheenen grond in en vindt, int welcke men vanct vele goeder visschen van diversschen soorten, zommeghe omme versch thetene, zom om zoutten ende eeneghe om drooghen, zo datmense van daer te coope voert alle die landen duere. In dese zelve zee vanctmen eene maniere van visschelkins, recht oft haringhen waren van grootten ende van fautsoene, maer zij en hebben zulcke smake niet. Dus rijdende lancx den ouvere vander zee of watere, zo comt men ter stont toot der stede van Vastan die ooc niet bemuert en es, maer es eene goede plaetse van grooter coopmanscip, als van zijden, specien, drooghen vissche, van alderande olye, van zoutte datmen up de voorseyde zee vindt, ende van aldertiere anderen saken moghelic omme dijncken. Daer staen ooc vele schoone besaren ende vele scoonder moskeaen ghemaect inde eere van Machomet, die zeer costelic verchiert zijn van goude, lazuere ende van anderen verwen, ende es zeer wel bewoont ende vul

[p. 333]

van volcke; daer onttrent wast ooc vele goets wijngaerts ende wonderlicke vele rijs, maer lettel coorens, zo dat up trijs de aerme lieden meest leven, mids dat tcooren daer wat diere es. Te deser voorseyder stede zo moetmen van allen (325v) coopmanscepen die daer comt oft duer lijdt, tol gheven, den welcken den coninc van Perssen een groot goet jaerlicx weert es. Dus scheedende van daer ende voort rijdende wel vier dachvaerden, zo reistmen den wonderlicsten wech diemen peinsen mach, al meest beerch ende dal, ten zommeghe plaetsen vul struucken, ruug[d]en van groven ende sceerpen cruden, luttel doorpen ende chaennen onder weghe vindende, dan te zommeghe plaetsen eeneghe casteelen met cleenen dorpen up de beerghen staende, ende alzo omtrent twee dachvaerden ghereist zijnde, zo quamen zij daer zeere groote dalinghen ende cavernen inde rootsen ligghen, ende es alte afgrijselic eenen wech, bij naer eene dachvaert duerende, duer welke neringhen loopen diverssche waterkins ende beecxkins, maer niet zo diepe men rijdtter wel duere; te deser plecken zo pleghen de carevanen ende gheselscepen dicwille stille te moeten ligghene drie oft vier daghen alst water groot es oft als de snee leyt, toot dat tzelve water verschoten es. Daer leden zijnde, zo beghintmen weder te clemmene up wat ghebeerchs, ende onttrent eene cleene dachvaert ghereden hebbende, zo comt men an een chaen dat ooc eene herbeerghe es, redelic groot ende steerc, daer an leyt een onghevallich doorpkin daermen lettel gheriefs vindt, ghenaemt Achchay⁴¹. Dit doorpkin latende ende voort rijdende, beghintmen den wech beter ende heffender te vindene dan hij vooren ghesijn heeft, onder weghen siende vele scoonder doorpen, (326r) chaennen ende wonderlicke vele bogaerden van aldertieren fruyten, zonderlinghe van moerbesiboomen diesser daer zeere vele es, ende zo ghereden hebbende onttrent twee dachvaerden ende eene halve, men comt teender grooter scoonder stede, ooc vul van allen coopmanscepen diemen peinsen mach, bewoont van volcke van allen nacien, te wetene van heydenen, Tarteren, ydolatren ende kerstenen, maer lettel oft gheene jooden, want de coninc van Perssen en ghedoocht niet dat eeneghe jooden in zijn landen woonen, ten ware dat zij bij orlove van zijnen capitainen heymelic yewers hem hilden up de houcken vanden lande, datter hij niet af en wiste. Dese stede es rontomme bestaen met grooten menichten van schoonen bogaerden ende lochtinghen, duer raeyt met schoonen lopenden waterkins, beecxkins ende fonteinkins, ende es ghenaemt Choey,⁴² maer leyt opene, onbemuert als een doorp; men moet daer ooc tol gheven van alderande coopmanschepe die daer duer lijdt. De zelve stede latende ende voort rijdende eenen verren wech duer redelicke heffene maertse, goet vruchtbarich land, vele weeden ende ghersinghen omme de beesten, onder weghen wassende tallen zijden wijngaerts ghenouch ende groote menichte van aldertiere fruytboomen, voor bij lijdende vele diverssche doorpen, chaennen ende wel bewoonde plaetsen daer of de namen te lanc waren om scriven, ende dus ghereden hebbende onttrent twee dachvaerden, zo comt men wedere toot eender goeder stede, ghenaemt Marant,⁴³ gro[ot] van bevanghe, vul van volcke ende van allen (326v) coopmanscepen als vooren - den meesten deel vanden straten zijn alle verdecte besaren daermen drooghe onder gaen mach, ghelijct doet in Alapen - ligghende in eene schoone planure, verchiert rontomme met schoonen lochtinghen ende bogaerden, vul van boomen van allen vruchten, zonderlinghe ooc van moer-

41 Gezien het tekstverband moet bedoeld zijn het dorpje Saray in Oost-Turkije bij de huidige grens met Iran.

42 Choy of Khvoy in het uiterste noordwesten van Iran.

43 Marand, halverwege het traject Khvoy-Tâbriz.

[p. 334]

besie boomen, mids dat daer groote antieringhe ende neeringhe es van inde zijde te weerckene, zoot meest es alle dlant van Perssen duere. Dese planure daer de stede in staet, es vul van velen propren beecxkins ende fonteynen, arrouserende de bogaerden ende lochtinghen daer onttrent staende. Ende es de voornoemde stede gheleghen up eene goede dachvaert naer der steden van Tauris, zo dat alle de carrevanen ende cooplieden, reysende van Tauris nederwaert naer Turckien, Surien, Barbarien, Arabien oft Egipten, hem daer pleghen te voorsiene van allen manieren van vitaillen hemlieden onderweghen behouvelic, mids dat daer alle saken beter coop zijn dan te Tauris oft ooc onder weghe.