Tvoyage van Mher Joos van Ghistele

(III, 37)

[S]o wanneer dat yement, kersten zijnde, eerst in Alexandrien commen es ende uutwaert wilt gaen wandelen up de zee oft elders, die moet gheven voor deerste reyse eenen halven ducaet, ende daer naer mach hij uutgaen also dicwilt alst hem ghelieft, zonder de pilgherems, want die niet uutgaen en moghen zonder consent vanden heere; ende buuten zijnde ter zee waert, zo en moghen de kerstenen ooc

[p. 219]

niet verder ter slincker hand upgaen dan toot zekeren teeckenen daer staende, (216r) ghemeerct dat zij niet en willen de stede, tscorre noch tsant, twelc tusschen der zee ende der steden leyt, besien hebben, want met cleender dijnc zoudement in heylande legghen, afdelven ende houdent met fortsen jeghen de stede. Maer emmer zij ghedooghen wel datmen wandele tooten ouden casteele ende niet verder, dat een zeer steerc gheveerte es met groote, steercke torren. Ende wat ter zeewaert in omtrent zes oft zeven boochschoten, zo heeft de souldaen die nu es, doen maken een schoon, nieu casteel, ghenaemt Leferreljon, ghenouch naer de Duijtsche maniere, zo ghesitueert, datmer alle de schepen uute beschieten mach inde haven ligghende, hebbende altoes eenen capitain up hem zelven, die metten heere vander stede niet te doene en heeft, daer uute ghemaect zijn twee muren, commende bicans toot an doude casteel, met steercken torren, elc verscheeden staende vijftien oft zestien roeden. Dese wandelinghe es zeer schoon, zonderlinghe als daer eeneghe vremde schepen ancommen, omme de nieuwichede te siene vanden volke. Item up tvoorseyde sant ende scorre staet eene wintmolen ghemaect van witten steenen, ghelijc mer vele vindt int land van Artois, dat daer zeere nieuwe es om sien, want men in alle dien landen gheene en vindt. Item over dander zijde vander voorseyder stede, omtrent een boochschote vander poorten, in een ghebeerchte van sande, staet een colomme van eenen steene, zeer groot ende hooghe boven maten, (216v) zo datter een goet werper niet over werpen en zoude, wel zo dicke int ronde datmense met zes vademen nauwelic omgrijpen en zoude, boven ende onder met eenen dobbelen voete, ghenaemt de colomme van Pompeus, ter causen dat zijn hooft ende asschen zijns lichaems daer up gheleit waren,¹⁹² de welke te voorschine brochte een zijn rudder, ghenaemt Putrecordus. Men seit ooc dat up de zelve colomme plach te stane een ydole, dat bijder bede vander reynder ende wel gheleerder maghet Sente Katheline brac ende ter neder viel, de welke in wel gheleertheden te boven ghijnc allen doctoren ende wijse vrauwen die noynt waren, als de dochteren van Tijrij, de moeder Deonisij, Calpurina, Siterea, Thobertina, of Lesbia Sapho, Centona die uuter veerse Virgili Maronis bescreven heeft, Arresia anders ghenaemt Androgenes, de wel sprekerigghe Gaeya, Fornea, Angeriona de medesineghe, Nimpha Carmentis diemen naemt Nicostrata die eerst vant de Lattijnsche lettren, Minerva die eerst de ciferen vant ende ooc laken te wevene, ooc Noema Tubals ende Seres zustere, ende vele meer andere te lanc om scriven, die in gheleertheden niet te ghelijcken en zijn der reynder maghet Sente Kathelijnen zo vooren gheseit es.¹⁹³

192 In duidelijke tegenspraak met Lucanus, Bel. civ., VIII, 715 e.v. die meedeelt dat de as van Pompeius door Cordus begraven en van een bescheiden gedenkteken voorzien werd.

193 Een duidelijke bron voor deze verwarde passage is niet aanwijsbaar; wellicht is het Zeebouts eigen werk, een mengsel van vreemde samenstelling. Bestanddelen ervan kan men terugvinden bij Isidorus (I, 4, 1; VIII, 8, 6; XIX, 20), bij Solinus (1, 6), bij Boccaccio (V, 48), bij Ovidius (Metam., VI, 1-25), bij Nicolaus van Lyra (glosse op Gen. 4:22) en misschien bij Vergilius (Aeneis, I, 340). Voor de identificatie van de meeste door Zeebout genoemde figuren zie Bauwens-Préaux, 1976, n. 279 tot en met 288, uitgezonderd de onjuiste aanduiding in noot 282.