Tvoyage van Mher Joos van Ghistele

(III, 34) [Alexandrië en omgeving]

[N]aer dat zij te Damiaten dus ghesijn hadden ende alle ghereetschepe ghemaect hebbende, schieden van daer, huerende een sceepkin, ghenaemt een grijp,¹⁶⁸ varende lancx der rivieren nedere toot inde zee (209v) ende van danen westwaert lancx den costen van Egipten tooter stede van Alexandrien, twelc zijn mach omtrent twee dachvaerden ende een halve, voor bij lijdende den aerm ende loop, ghenaemt Lesturjon, insghelijcx den aerm ende loop die te Rosetten loopt, ende anderen diversschen behuusden plecken, als Aadep, Demehuch ende meer andere, zo dat zij quamen ter voorseyder stede van Alexandrien diemen ooc naemt Conopicoum oft Rijschijch,¹⁶⁹ de welke zeer wel ghevest, ghemuert, ghetort ende ghepoort es, zo dat een schoone sake van buuten schijnt, vele langher dan breet, staende ghestrect inde lingde up den ouver vander zee, dobbel bemuert in manieren van fausen braeyen, ende omtrent vijf roeden deen vanden anderen verscheeden staen groote, dicke torren, van witten steenen ghemaect. Daer onttrent es zeere quade lucht, zo dat daer yement commende, eeneghen tijt duerende, ende hem niet nauwe wachtende, zonderlinghe van couden, lichtelic siec werden zouden, want somtijts eist daer zo heet ende somwijlen zo cout, dat wonder es; altemet reynet daer zo zeere datmer achter straten nauwe ghegaen en can, maer en duert niet langhe ende en breet niet verre ten lande waert up, omme de clare luchten die daer zijn. Item dese voorseyde stede staet meest rontomme in een groot, drooghe sant, uutghenomen de zijde ter zee ende te Barbarien waert, want dat es meest marasch ende sompelinghe, (210r) daer alte groote menichte van voghelen in ligghen, ende wat ter rechter hand, up den ouver vander zee, omtrent vijf milen van dien lande van Alexandrien, staet eenen torre, ghenaemt Le Tour Darabij, daermen al-

168 Zie aant. II, 93.

169 Lesturjon: zie aant. III, 156. Aadep: Al Ataf. Demehuch: Damanhûr. Alexandrien diemen ooc naamt Conopicoum oft Rijschijch: tweemaal een onjuiste identificatie: het oude Canopus lag westelijk van Alexandrië; Rashîd is de Arabische naam voor Rosette.

[p. 214]

toos wake up houdt, up welken men seit dat de schoone Blanchefluer in bewaernessen was om te scinckene eenen souldaen van Egipten, mids harer scoonhede, die vervolcht wart van eenen jonghelinc uut jonsten, ghenaemt Florius, zo vele doende dat hij bij haer quam up den voornoemden torre, bij middele van eender manden vul roosen daer mede hij up ghetrocken wart, mids welken zijlieden naerderhand in zwaren lijdene ende verdriete quamen, zoomen datte breedere bevindt in haerlieder historien;¹⁷⁰ onttrent der voorseyder steden zo wassen meer cappers dant yewers anders doen in al die maertsen, ghenouch ghelijckende den aelbesien boemkins, breet uut spruutende zo de porseleynne doet; de bloumkins zijn de cappers met gheluwen sadekins als de sinsen blomme, maer moeten ghepluct zijn eer zij rijpe worden. Dus commende ter zelver steden, zo vindt men twee vout dobbele poorten, crom omme keerende, zeer nauwe ghewacht, elken vraghende wie hij es, wanen hij comt ende wat hij brijnct, ende moet daer gheven den hondersten penninc van zijnen ghelde, ende den tienden penninc van alden anderen goeden; alle de brieven die zij over hem hebben, werden ghedreghen bijden heere vander stede ende ghevisiteert, twelke daer also ghebuert, om dat (210v) de voorseyde stede eene plecke es van coopmanschepen, ligghende up de zee, frontiere zijnde, vul van rijcker cooplieden van allen nacien, als Tuercken, Barbarinen, Spaenjaerden, Genevoisen, Venetcianen, Italianen, Cattelanen, Abassijnen, Tarteren, Persanen, Ydolatren,¹⁷¹ Arabianen ende allen anderen nacien diemen dincken mach. Maer inder waerheit tes bat te gheloovene dat de maniere van doene meer spruut uut ghiericheden dan uut andere saken, want tbesouc es den heere vander plecken een onsprekelic goet weert. Item den meesten deel van desen voorseyden nacien hebben elc hare huusen up hem zelven, diemen daer naemt fondigoes.¹⁷² De Veneetsianen hebbender twee, mids dat zij daer in grooten ghetale zijn, ter welker plecken de voorghenomde voyagiers logierden met dat de cooplieden daer hare logisten hadden, hemlieden zo traittierende dat zij niet betalen en mochten van al dat zijre waren. Item dese voornoemde fondigoes zijn ghenouch viercandt van fautsoene, zeere wel ghelijckende den chaennen - dat zijn logisten daer vooren af gheseit es - maer zijn binnen anders gheaproprijert, met aleyen ende panden twee oft drie deen boven den anderen, met cameren rontomme staende, daer de cooplieden in logieren. Ende inde onderste panden zijnt alle verwolvene vauten, elc afghescut up hem zelven, daer elc coopman zijne coopmanscip in sluudt, daer ghenaemt magasiennen; in midden staet eene plaetse daer de cooplieden haerlieder ware bringhen, verwandelen, packen, ontpacken, ende alle avende alst beghint doncker te (211r) werdene, zo commen de dieneers vanden ammirael ende heere vander stede, sluutende alle de voorseyde fondigoes toe, ten fine dat den voornoemden cooplieden vanden heydenen niet mesvercht en worde. Item om te sprekene vanden wesenen der voorseyder steden, zo schijnt zij van buuten zeere schoone ende costelic, maer van binnen zo eist inden meesten deel een keytivich dijnc, want van tien huusen de zesse nauwe over hende en staen, uutghedaen de strate van Sente Maerc¹⁷³ die haer strect lancx der steden henen; ooc eeneghe straten, loopende ten poorten waert, die zijn redelicken bewoont ende behuust met costelicken edeficien. Maer daer es een groot ghebrec, ghemeerct datter anders gheen goet water en es dan datmer in cisternen heeft vanden reghen ofte datmer

170 Maar noch de version idyllique noch de version populaire bevat enige aanwijzing dat de geschiedenis van Floris en Blancefloer zich juist op Le Tour Darabij (d.i. Borg el-Arab, 50 km ten westen van Alexandrië) zou hebben afgespeeld.

171 Zie aant. III, 29.

172 Zie aant. II, 86.

173 Volgens de kerkelijke traditie (cf. Leg. Aurea, cap. 60) zou de evangelist St. Marcus in Alexandrië het christendom hebben gepredikt en aldaar vermoord zijn.

[p. 215]

uuten conduten putten mach, de welke gheleit zijn al de stede duere onder deerde van eender vaert uuten aerm van Nilus die te Rosetten voor bij loopt, de zelve vaert zo zeere niet ghewatert datmer met schepen in zoude moghen varen, anders dan als de riviere in haer wassen es. Item dese vaert en comt maer up een mile naer der steden ende wardt zo voort gheleedt met grooten menichten van conduten door ende weder doore der zelver steden al onder deerde, ende tallen plaetsen, also wel binnen der steden als daer buuten, zo zijn ghemaect groote, viercantte putten daer elc water duer putten mach die wilt, door de welke men ooc de voorseyde conduten ruumt alle jare, want anders zouden (211v) zij ter stont vervullen ende versanden; dus die conduten hemlieden ghenomen, zouden ter stont de plaetse moeten habandonneren. Item zij saghen ooc ter voorseyder steden den souldaen Mayetto daer vooren af gheseit es,¹⁷⁴ zeere properen staet houdende, zijne ghenouchte makende in loervoghelen van allen soorten als oestersche valken, sakers, gheervoghelen, blaten ende groote menichte van valken pelerijns, daer toe hij houdt vijftich oft tsestich ghesellen, maer vlieghen luttel voor riviere of te reygher, maer wel voort velt ende naer dieren van diesser daer couver es. De voorseyde valkenaers en useren daer niet int locken, int reveleren ofte int roupen metter kelen, zomen hier doet, maer hebben cleene tamboerkins an hare zijde, daer up zij slaen ende bommen, groot gheluut makende, dat zeere vremde, ghenouchelic omme hooren ende om sien es.

174 Zie Tvoyage III, 8 en aant. III, 35 en III, 38.