Tvoyage van Mher Joos van Ghistele

(III, 9)

[T]en tijden doen de voorseyde waren inde stad van Alkayeren, zo ghebuerde hemlieden dat ghemeenlic gheschiet in vremden landen van lieden, ghenouch van eender maertsen zijnde, want inde zelve stadt was een mammeluc, ghenaemt Nassardijn, gheboren van Danswijc in Pruyssen, busmeester vanden souldaen, die ghetraut hadde een wijf van dier maertsen, dochter zijnde van eenen heydenen, dienende als cleerc der despense vanden souldaen, dat daer een groot officie es. Welke voorseyde mammeluck ter stont vernomen hebbende datter Nederlanders int stad commen waren, en ruste niet voor hij hemlieden vonden hadde, daer mede de voorseyde groote kennesse ghecreghen ende vele conversacien hadden den tijt dat zij in Alkayeren waeren ende daer omtrent, vanden welken zij vele saken verstonden angaende den state ende macht des (169v) souldaens, ende oec vander gheleghenthede des lands. Onder andere saken zo seide hij dat de souldaen heeft alle daghe binnen der stadt van Alkayeren in zijne betalinghe, soldie ende tsijnder despensen wel xx^m mammelucken, zonder de menichte die hij heeft in diverssche plecken al zijne landen duere. Van welken xx^m de tien duust meest alle nachte slapen, heten ende drijncken int casteel, ende vanden zelven tien duust wel de vii^m oft viii^m zijn jonghe knechten van xviii, xii, ix, viii oft vii jaren, nieuwelinghe gheloochent tkersten gheloove, diemen daer naemt geleepij. Dese geleepij zijn gheordonneert in drie zonderlinghe groote huusen ende scholen, diemen daer naemt tabigoes; elcke soorte es up hem zelven zo vooren gheseit es, die daer hebben toot elken plaetsen diverssche ende groote menichte van meesters, die de zelve jonghers leeren lesen ende scriven Arabiaensche sprake, insghelijcx den alcoram, dats den bijbel ende bouc daer in staen alle de articlen der wet van Machomet. Ooc zijn inde voornomde scholen groote menichte van meesters, die de voorseyde jonghers leeren spelen metten sweerde, metten corten messe, buekeleere, dagghe, haecse, mylanche, worstelen ende schieten metten handboghe, die ooc jammerlicken vele slaghen ende aermoeden lijden eer zij van dit voorseyde duer zijn. Ende als zij al ditte connen, zo worden zij vander minster scholen upwaert ende upwaerts ghestelt, ende die inde upperste schole ghesijn hebben, werden ghe-

[p. 180]

maect (170r) mammelucken; inde onderste schole werden weder joncxkins ghestelt, diemen alle daghe versch coopt, die daer te coope ghebracht werden van allen nacien, zo dat de voorseyde scholen nemmermeer ydel en zijn. Ende de andere twee duust, dat zijn officieren den souldaen dienende, die ooc eeuwelic int voorseyde slot ende casteel zijn slapende, hetende ende drinckende. Ende de andere tien duust, vanden xx^m voornoemt, zijn mammelucken sauldoyers int stad woonende ende alle daghe te hove commende te voet of te paerde, gheordonneert met vijfteghen, honderden, met meer ende min, onder diverssche capitainen ende heeren, altoos ghereet zijnde alst den souldaen ghelieft oft den ghonen die last van hem hebben. Item ooc zo seyde de voorseyde Nassardijn dat de souldaen heeft menichte van grooten heeren onder hem in diverssche plaetsen, elc onder hem hebbende menichte van mammelucken naer haerlieder ordonnancie ter bewaernessen vanden lande ende frontieren, als de heeren van Damasco, van Tripoli, Balebec, Aman, Oems, van Sermin, Halepo, Albier, Anthiocen, Carran, van Sophet, Tyberyen, Acry, Jherusalem, Rama, Gasera, Cattya, Burbeys, Damiaten, van Alexandrien, Altor, Zigdene, Alcassar ende van velen meer anderen plecken, te lanc om scriven. Ooc zeide de zelve mammeluc Nassardijn dat elc mammeluc sauldoyer heeft ter maend voor zijne wedden tien ducaten, twelc een onsprekelic goet draecht. Item seyde ooc dat zo wanneer de souldaen oorlooghe heeft, zoot meest alle daghe ghebuert inden eenen houc oft inden anderen, zo heeft elc mammeluc voor zijn upsetten hondert ducaten; dies moet hij hebben twee goede (170v) peerden ende eenen kemele omme zijne baggaigen ende vitaille te voerene, ende voort alle maenden tien ducaten zo voorseyt es. Item inghelijcken zo houden de zelve mammelucken voor eene usancie, dat zo wanneer de souldaen gheraect eeneghe cnapelicke kinderen thebbene ende ment weet, dat dan elc mammeluc moet hebben hondert ducaten. Maer al eist zoo datter knechtkins commen, zij en werden te voorschine niet ghebracht omme tontgane tvoorseyde groote ghelt. Dese laetste voorseyde usancie es bijden zelven mammelucken eerst gheordonneert omme dat de souldanen niet poghen en zouden hare kinderen souldanen te makene bij hoyrien ende versteerfenessen, ghelijct in voorledenen tijden wel ghepoocht heeft gheweest,⁴¹ ende bij zondere bijden voornoemden dendaert, ghenaemt Humeth, die daer toe groote pooghen ghedaen zoude hebben, hadde hij te live ghebleven, zo voorseyt es, maer men hevet noynt connen vulbringhen tzindert dat de mammelucken eerst begonsten te regnerene.

41 Het was zelfs meer regel dan uitzondering dat de sultans hun zonen op de troon trachtten te plaatsen, maar in bijna alle gevallen was de erfopvolging van korte duur (Muir, passim).