Tvoyage van Mher Joos van Ghistele

[p. 147]

(II, 59) [Vertrek naar Egypte]

[D]us weder wat tijts te Jherusalem commen zijnde, verbeidende eenich passaige ende gheselscip omme zekerlic te moghen reysene naer Alkayeren, Sente Kathelijnen⁴⁷¹ ende elders, zo quamer twee broeders van Allexandrien ende daer onttrent, die ghemeenlic inden vastene alle jare daerwaert uute trecken omme de biechte te hoorne vanden cooplieden daer ligghende, metten welken quamen drie oft vier cooplieden omme 't Helich Graf te versoucke[n]e ende hare devocie daer te doene, ende dan weder omme keerende van danen zij commen waren, twelc verstaende (153r) de voorseyde edel man die als doen te Jherusalem noch was, ghijnc bijden gardiaen, hem biddende zo vele te willen doen ande voorseyde cooplieden, dat hij met hemlieden zoude moghen reysen naer Alkayeren als zij weder omme zouden keeren, dat zo ghedaen wart, ende beloofden den zelven goet, ghetrauwe gheselscap te doene, zegghende voort dat hij alle zijne ghereetscepe maken zoude van heydensche cleederen, vitaillen ende andere saken, want zij in meeninghen waren zeere corts te vertreckene. Dus alle haerlieder ghereetscepe ghemaect hebbende, scheedende van Jherusalem, quamen ten eersten te Bethleem daer vooren ghenouch af ghescreven es, ende van daer t' Sente Abrahams daer ooc vooren af gheseit staet. Item scheedende van Sente Abrahams, rijdende den rechten wech naer Gasera, zo quamen zij in een ghebeerchte dat ghenouch twesen heeft vanden Duutschen ghebeerchte, duerende wel vijf oft zes mijlen, maer den wech die zij reden en es zo aerbeytelic niet, want zij reden altoos inde valleye tusschen den beerghen voorseyt. In welken wech zij vonden an alle zijden zeere vele scoonder fonteynen ende beecxkins, ende zo wat weechs ghereden hebbende, begonsten hem de voorseyde beerghen te verliesene, ende worden rijdende in redelicke heffene ende vruchtbareghe maertse, ghenouch ghelijckende den lande van Aelst, anders dant daer wat heffender es, daer onttrent siende over alle zijden vele dorpen ende ouder edeficien. Onder dander zo laetmen ligghen up een beerghelkin, int scheeden vanden grooten gheberchte ter rechter hand, een vervallen casteel, ghenaemt (153v) Alba Speloncka oft Blansse Garde,⁴⁷² dat alte steerc placht te zijne inden tijden dat de naercommers van Godefroet van Bullion daer int land domineerden, twelc bevrijdde al tland daer omtrent vanden uploopinghen vanden Arabianen, ende principalic vanden heydenen ende garnisoenen die laghen inde stede van Ascolonen, die als doen noch inder kerstenen handen niet en was. Ooc zo laetmen ligghen up de slincker zijde, plats int hopenen vanden beerghen, eene plecke daer tanderen tijden eene goede stede ghestaen heeft, nu ter tijt al ghedestrueert, die in ouden tijden Bersabea te heeten plach. Daer es als noch een cleen doorpkin datmen heedt Ghiblin⁴⁷³ ende es tien milen van Gasera; daer bij staet eenen water put in manieren van eender cisterne, die Abraham daer dede maken, den welken met eeneghen ghenaemt es Fons Abondantie. Item men seit ooc dat Abraham in ouden tijden daer vele plocht te woonene met zijnder huusvrauwe Sara; ooc was Ysaac, haerlieder kint, daer omtrent gheboren. Item oec zo zegghen eeneghe leeraers dat de huusvrauwe van Urias van daer gheboren was, de welke David traude teenen wive ende creech bij haer den coninc Salomon, welke vrauwe ghenaemt was Bersabea naer de voorseyde

471 Alkayeren: Cairo. Sente Kathelynen: Zie aant. I, 3.

472 Willem van Tyrus, XV, 25: ‘(...) Blancha guarda, quod Latine dicitur alba specula’.

473 Zie aant. II, 437.

[p. 148]

stede, alsomen van al desen breeder bescreven vindt inden tweesten bouc der Coninghen int xi^e capittele ende int zelve bouc int tweeste capitele. Item Bersabea es alzo vele te zegghene in die sprake als Fons Juramenti, want men seit dat Abraham daer te dier plecken (154r) up tvoorscreven water ende fontein put eens zwoer den coninc Abimalech noch zijnen gheslachten nemmermeer te schaden noch te deerne, ende van ghelijcken zo ghebuerde ooc naermaels van Ysaac zijnen zone. Ende omme desen voorseyden redenen wille zo wart de voorseyde stede Bersabea ghenaemt, zomen van desen breeder bescheet vint int bouc van Genesis int xvi^e ende xxi^e capitelen. Item zomen leest ten diversschen boucken, zo ghebuerde daer omtrent inde wildernesse onder eenen jeniver boom, dat de prophete Helyas lach en sliep doen dinghel Gods toot hem quam, bringhende een broykin, onder dasschen ghebacken, ende een flasschelkin met watere daer hij zo mede ghevoedt wart, dat hij in veertich daghen daer naer noch en hat noch en dranc, toot hij quam tooten beerghe van Oreb den welken generalic ghenaemt es den beerch van Synay. Item voort reisende ende lijdende de voorseyde plecken, zo rijt men altoes duer eene heffene ende pleyne landauwe eenen langhen, verren wech toot datmen comt ter stede van Gasera daer hier vooren af ghescreven es. Item dese voorseyde stede es de leste vanden lande van beloften te Egipten waert, ende plach in tijden dat de kerstene princhen tvoorseyde lant besaten, frontieren te makene metgaders Ascolonen, Bersabea ende tcasteel ghenaemt Ledarum⁴⁷⁴ jeghen den Arabianen ende Egipsianen, zo dat zij qualic int land groote schade ghedoen consten. Item in dit voorseyde lant hebben in ouden tijden zo vele edeficien ghestaen van steden, casteelen, cloosters, keercken ende dier ghelijcke, dat onmoghelic ware van scrivene (154v) vanden welken men daer allegiert eeneghe redenen. Eerst zo seitmen daer, dat als tvoorseyde lant in twalef deelen ghepaerct was onder de twalef gheslachten, de welke doe zeere van volke ghepuepeleert waren, dat doe elcx deel cleen viel, bijden welken elcx deel te lichtelicker vervult wart met metselrien ende temmerien. Oec zo hadden de kinderen van Ysrael rontomme hemlieden vele vianden die hemlieden meneghe uploopen deden, zomen dat wel bevint ten boucke vanden bibel, waer bij zij moesten elc int zijne meneghe steercte maken van sloten, fortressen, torren ende casteelen omme de bewaernesse vanden voorseyden platten lande jeghens de vianden. Item ooc zo seitmen daer, dat inden tijden dat Godefroit van Bullion ende zijne naercommers besaten ende hilden dlant van beloften, zo blever vele steden in diverssche houcken vanden lande inden handen vanden heydenen meneghe jaren, die de kerstene princen niet ghecrighen en consten, bijden welken de voorseyde kerstenen deden maken rontomme den voornoemden steden schoone, groote casteelen ende ooc steden, die de voorseyde steden, vanden heydenen ghehouden, zo nauwe hilden, dat zij niet meer springhen noch loopen en dorsten int voornoemde lant van beloften, uuten welken ooc tzelve lant al vervult schijnt van edeficien zo voorseyt es. Item dus te Gasera commen zijnde, verbeidden gheselscip omme duer de wildernesse te reysene tusschen daer ende Alkayeren, want met cleenen gheselscepe eist daer somwijlen zeer quaet ende sorghelic reysen, alzo wel omme de Arabianen als om de zee roovers diemen (155r) daer seit corsaren, die den passanten, van Gasera naer Alkayeren reysende, zomwijlen vele uploopens ende verdriets doen.

474 El-Darûm, ong. 10 km ten zuiden van Gaza (Röhricht, Beiträge, I, 178).