Tvoyage van Mher Joos van Ghistele

(II, 7) [Korfoe]

[T]voorseyde colf voor bij gheseilt zijnde, zo quamen zij ter stont an eenen p[oi]nt van eender steenrotsen, ligghende ter luchter handt, zeer diepe ter zee waert in loopende, ende es ghenaemt Lecano Dela Symare⁶⁸ ende recht an tuuterste pointkin zo leit een cleen heylandekin, hem toeghende met drien plompen pointen, ooc ter luchter hand, up twelc woont ghemeenlic een caloeyer, dats een Griecx monic; dit voorseyde heylandekin es ghenaemt Tsasyno. Item tusschen desen voorseyden heylandekin van Tsasyno ende des conincx land van Napels zo en es de zee maer hondert mijlen breet, lettel meer oft min, ende alle de scepen, (57r) van waer zij commen, willende wesen naer Venegen, Albanien, Slavonien oft in eeneghe maertse daer onttrent, moeten duer tvoorseyde passaige; dus leit dlant van Italien, Poelgen, Calabren ende Romanien tusschen der Zee Adriana ende eensdeels der Zee van Lyons.⁶⁹ Als men duer dit vorseyde nau passaige gheleden es, zo comtmen recht voort inde Zee Meditarana, seilende naer deylant van Courfou, latende een zeer groot ghebeerchte ter slincker handt, ghenaemt Lasimara,⁷⁰ in welc ghebeerchte woonen eene maniere van lieden, kersten zijnde, de felste ende quaetste diemen daer yewers onttrent vindt, ende en hebben gheenen heere noch en houden van niemende niet,⁷¹ ende hoe dicwilt de Tuerck met al zijnder macht ghecommen heeft int voorseyde ghebeerchte, mids den steercken passaigen ende wildernessen die daer onttrent zijn, en conste up hemlieden noynt niet of lettel ghewinnen, maer trac altoes onghecust van daer ende lietse over zulc dat zij waren, zo zij als noch zijn. Item int voort seilen zo laedtmen oec ligghen ter rechter hand ter zee waert in drie heylandekins, deen bijden anderen gheleghen, waer af de twee ghenaemt zijn Les Maerelaers, ende tderde es ghenaem[t] Le Fano,⁷² bewoont van kerstenen, vruchtbaer ghenouch, ende mach groet zijn onttrent tien milen; maer esser zeer quaet ende sorchelic onttrent varen mids den rootsen ende schoeyen diere onttrent ligghen, eeneghe onder dwatere, andere lettel boven watere ende sommeghe heffens swaters, streckende hem alzo toot bijden voorseyden heylande van Courfou, zo dat de schepen die aldaer seilen, met grooter sorghen ende perijckele lijden ende varen. Item tusschen desen voorseyden heylandekins (57v) ende den point Lasymara daer Tsasyno an leyt, ende zo ter zee waert in, vischt men dicwilt vele scoens coraels dwelc zeer goet ende fijn es, maer nieuwer naer zo groot noch zo steerc van brancken als tcorael datmen vischt up de costen

68 Bedoeld is de Kep i Gjuhëzes (Kaap Glossa) met het daarbij gelegen eilandje Sazan (Saseno). Van Ghistele vermeldt hier echter verkeerdelijk de wat meer naar het noorden liggende Kaap Semana.

69 Romanien: Romagna. Zee van Lyons: De Thyrreense Zee.

70 Bedoeld is het Cikës-gebergte, hier vernoemd naar de kustplaats Himarë (Chimara).

71 Bedoeld zijn de Grieks-orthodoxe Chimarioten die in het verleden zeer afgezonderd in enige hooggelegen dorpen woonden en tot in deze eeuw toe semi-onafhankelijk zijn gebleven (R. Almagià in Enc. Italiana, s.v. Chimara).

72 Erikousa (Merlera), Samothraki en Othonai (Fano).

[p. 60]

van Barbarien, zo hier naer noch daer af ghescreven sal werden.⁷³ Dit al voor bij gheseilt zijnde, zo comtmen ter stont tusschen den voorseyden heylande van Courfou ende den vasten lande, twelke als nu de Toorck meest al domineert, ende en es de zee daer niet wijder tusschen beeden dan onttrent tien milen waters, ende zoe lijdtmen voor bij wat colfs, ooc ligghende ter luchter hand, up twelke eene schoone stede plach te stane, wel alzo groot als Akers int lant van beloften, ghenaemt Ayjos Seranda,⁷⁴ maer es zo te nieuten ende ghedestrueert, datmer als nu anders niet af en siet dan de fundamenten ende hoepen van steenen. Dat voorseyde colfkin leden ende noch wat voort seilende met eenen cleenen winde, zo quamen zij ter stont an eene goede, steercke stede, Courfou ghenaemt, zo gheheeten naer theyland voorseit met dat zoe daer in gheleghen es, ende es de hooft stadt des voorseyts heylants. Maer eer men comt ter zelver steden zo lijtmen noch voor bij een cleen colfkin, ligghende over de slincke zijde te Griecken waert datmen nu Tuerckien seit, crom ende slom ten lande waert in loopende, up thende vanden welken staet een steerc casteel up eene ronde, steile steenrotse, bicans rontomme inde zee ligghende, ende es daer onttrent al marrasch, zo datmer nauwelic met paerden noch halvelinghe met scepen ende qualic te voete an gheraken can, ende es (58r) ghehouden vanden kerstenen; de Torck heefter dicwilt voren ghesijn, maer altoes schiet hij van daer met grooter scaden ende es ghenouch eene onwinlicke plaetse.⁷⁵ Men vancter vele goets visch onttrent, zonderlinghe twee manieren, deen ghenaemt cyvales ende dandre mauvrachis, van wiens kijten men daer maect de beste boterghen diemen ter weerelt vindt, dwelc eene zonderlinghe spijse ende provande es diemen daer in dien landen zeere useert;⁷⁶ het zijn alle meest visschers die daer woonen ende zeer vrome lieden. Daer onttrent leyt zeere veel goets bosch, meest al van lauwerier boomen, ende leit rontomme in planuren, maer daer bij achterwaert leyt een zeer hooch ghebeerchte. Dit voorseyde casteel es ghenaemt Buventroo. Item al eist datmen seit ‘casteel’ van desen ende van anderen vooren ghenoumt ende oec naervolghende, tzijn nochtans alle cleen stedekins, maer omme datse zo cleene ende zo steerc zijn, zo heetmense daer ten lande casteelen. Item men sal weten dat de schepen die van Venegen seilen naer Levanten, Egipten, Surien oft naer die maertsen, van gheenen noode en es alle de plaetssen te besouckene hier vooren ghescreven, oft zij en hadder zonderlinghe te doene, zo de voorseyde patroen dede, noch ooc te ghenakene tvoorseyde heylant van Courfou, maer houdent twilde vander Zee Mediterranen, latende tvoorseyde heylant ende meest alle de vooren ghenoumde plaetsen ter luchter handt, ten ware dat zulke scepen daer seilende cleenen wint hadden, zo besoucken zij dicwilt de ouveren vander zee, de colven ende heylanden, want nemmermeer en falet, hoe stille oft caelm weder (58v) dat maect, de heylanden ende colffen en sturten wint ute ende dat principalic des snachts, bijden welken de schepen altoes voort reecken, dat zij inde zee niet ghedoen en zouden, zo zij dat wel weten moghen die daer gheseilt hebben. In dit voorseyde heylant es eene goede, vaste stede, uutnemende steerc, ghenouch onwinlic, ooc ghenaemt Courfou naer tselve heylant zo voorseyt es, ende leyt an eene planuere nederdalende van eenen grooten ghebeerchte, recht van verren te ansiene als een lanc huus van daecke, up elken houc met eenen plompen torre schinende, welc ghebeerchte ghenaemt es Stravostiagij,⁷⁷ ende gheeft den

73 Nl. in Tvoyage VIII, 30 en 31.

74 Sarandë (Haga Saranta).

75 De vesting Butrint (Butrinto) die hier bedoeld wordt, is echter nog voor 1520 in Turkse handen gekomen.

76 Bedoeld zijn twee species van de harder (een karperachtige vis), de έ (Mugil cephalus) en de ά (Mugil capito) waarvan men een soort kaviaar maakt. Ook in Tvoyage VIII, 6, sprekend over de Zwarte Zee, vermeldt Zeebout de kaviaar, maar dan de echte, bereid met de kuit van de steur.

77 Niet geheel juist: de Stravroskiadi (852m), ook genoemd Michalakádes, is slechts een bergtop van het Pantokrátor-gebergte.

[p. 61]

sciplieden kennesse vanden voorseyden heylande van wat zijden datmen comt. De voorseyde planuere ende dalinghe weerpt eenen bec diepe ter zee waert in loopende zeer smal, ende up dhende zo staet eene steenrotse, redelicken hooghe ende steil met tween pointen, ende up elken point staet een steerc casteel, ghenouch onwinlic, ende rontomme leit de voorseyde stede van Courfou. De voornoemde rootse es zo hooghe ende zo steil, dat niet moghelic en ware, al lagher al de weerrelt vooren, datmer yet an doene zoude. De zijde ten lande waert es alnu beghinnen duer snijden met eender grooter, wijder, dieper graven inde steenrootse ghehouden, zo datter de zee duerloopen zal, ende daer up staet eenen muer ghemaect met drie steercken torren, dicker dan vier vademen met eenen grooten voorbouchte, ooc rontomme bedolven duer de steenrootsen, zo datter dwater vander zee inghelijcken duer loopen sal, maer daer en staet gheenen muer, anders dan eenen dicken dijc, ghemaect (59r) ronts omme met eerden ende sticken van steenen die uuten voorseyden graven ghecommen zijn, ende es een zeer wonderlic, steerc gheveerte om sien. Int voorseyde voorbouchte wonen zeer vele egipteneers zonder ghetal diemen daer noumt singani; daer es oec een schoon clooster vander minderbroeders. De Venissianen houden dit voorseyde heylant metter steden, zo dat de Toorck, diere dicwilt vooren ghezijn heeft, noynt ghecrighen conde, maer altoes onghecust van daer ghetrocken, in twelke oec es een eerdsbisscopdom, ende inde hooft keercke doetmen den dienst in Lattine naer de roomssche maniere. Item in Sentjans keercke es den lichame des bisscops Leonis ende thoeft Annastacius ende vele meer andere relijquen.⁷⁸ Dit voorseyde heylant mach hebben int ommegaende hondert ende vijftich milen, mach wel leveren dertich duust mannen vanden welken vele stradioten wesen zouden, dat al te vrome lieden zijn, ghelijc men zeecht ectors oft roelands, es zeer wel bewoont, hebbende oec vele schoender planueren, dorpen ende bewoonde plaetsen, vele scoene houts ende vele lauwerier boomen de welke draghen vruchten diemen hier heedt baeyen, goet jeghens de quade maghe, vele goeder wingaerden, ende es een goet, vruchtbaer lant; up deen hende zomen van Venegen daer an comt, plocht eene stede te stane, ghenaemt Pavaya de Casopolij,⁷⁹ maer alnu al te nieuten ghegaen mids der grooter oorloghen vanden Toorck, ende de lieden zijn alle commen woonen inde voorseyde stede van Courfou, bijden welken de zelve stede vele te bat bewoont ende ghevolct es. Dus naer dat de patroen alle zijne saken daer gheexpediert hadde, zo schiet hij vanden voorseyden heylande ende stede, (59v) seylende met eenen steercken vaer wedere ter zee waert in naer Surien, voor bij lijdende Modon, Candien,⁸⁰ Roodes, Cypers, alle ligghende ter luchter hand, ende quam naer dat hij tien daghen gheseilt hadde zonder yewers meer an lant te commene oft zonder eeneghe quade fortune, int poort ende havene vander stede van Baruuten, in Surien gheleghen. Ter welker steden de zelve patroen ghemunt ende bevracht hadde, ende zijne coopmanscepe ontladen moeste, daer de voorseyde edele mannen oec wesen wilden.

78 Duidelijk een vergissing van Van Ghistele of van Zeebout, zoals blijkt niet alleen uit andere reisverhalen (bv. Von Breydenbach, 25r), maar ook uit Tvoyage VIII, 19 zelf; deze relikwieën bevonden zich in de St. Janskerk te Modon (Methoni) op de Peloponnesos. St. Leo zou in die stad bisschop zijn geweest; zie Acta Sanctorum, 29 apr. Zie voorts Tvoyage VI, 19 waar zijn naam opnieuw opduikt.

79 Kassiopi.

80 Kreta.