Thalamus sponsi oft t'Bruydegoms Beddeken

[p. 192]

Cap. XXI.
Hoe de sielen die nu ghenoodt worden van den H. Gheest tot het schouwende leven haer moeten draghen in haren
eersten voort-ganck.

HEbbende nu alle Godt vruchtige sielen soo verre gheleydt dat sy door drifticheyt van haer inwendighe natuerlijcke werckelijckheyt niet meer den heylighen Gheest en beletten, van sijn over natuerlijck werek in haer te storten, wiens lieffelijcke noodinghe sy nu allenskens beghinnen ghewaer te worden. Resteert nu dat my wat spreken van haeren eersten voort-ganck in desen staet, want ghelijck sy altemaal niet door den selven middel daer in gheraeckt en zijn (ghelijck't gheseyt is) soo en gheschiedt oock haeren voortganck niet teenemael op die selve maniere.

Want men moet weten datter veel veranderinghen inde Liefde geschieden van den tijt af dat sy begint vergeven te wesen in den gheest, tot dat sy soo groote vasticheydt daer in krijght dat sy t' alle tijden ende stonden die treffelijcke teghenwoordicheydt Godts in haer kan vinden, na-

[p. 193]

mentlijck inde menschen die door de goede meditatien oft minnelijcke aspiratien inden gheest gheraeckt zijn per viam amatiuam, door den lieffelijcken wech, want gelijck sy door de hulpe vande voorseyde lieffelijeke exercitien inden geest gecomen zijn, ende sonder de hulpe van dese daer in niet langhe en konnen volherden, soo salt hun noch van noode zijn de selve te ghebruycken, alsoo lange ende soo veel als sy behoeven om hen boven hen selven te heffen, ende daer mede hen vast te houden. Want men moet niet meynen dat alsoo haeft als de ziele haeren geest sal ontdeckt hebben, dat sy daer-om terstont bequaem sal wesen om altijdts ende geduerichlick van Godt bevrocht te worden ende te schouwen, besonderlijck de ghene die in hen selven gheneghentheydt ende smaeck vinden om noch inwendich te wercken met haere nederste krachten: want men moet weten dat in dese eerste beghinselen den gheest in veel menschen noch soo onsterck is dat sy niet en connen boven hen selven verheven blijven, ten zy door de hulpe van sulcke lieffelijcke werckelijcheyt, die sy noch ghebruycken duerende dat sy verheven zijn inden gheest, ende principaelijck ten tijden dat hen den daedelijcken treck des bruydegoms ontbreeckt, den welcken sy moe-

[p. 194]

ten verwachten, hen onderhoudende met stille inwendige acten der liefden oft minnelijcke t'samensprekinge oft aspiratien, hoe wel seer innichlijck ende niet dickwilder noch niet meer dan sy hun door die in wendighe liefde ghevoelen ghedreven, van vreese dat indien sy alsoo niet en deden, dat sy in valsche ledicheydt souden vallen, ghelijck sommighe doen, de welcke van den tijdt af dat sy hen hebben verheven gevonden inden gheest; meynende dat het altijts dueren sal, niet meer en willen inwendich wercken, al vinden sy hen daer toe op d'een sijde van Godt ghenoodt, ende op d'ander sijde berooft van alle goddelijcke inwerckinge ende hulpe, 't welck qualijck ghedaen is: want dat niet gheschieden en mach ten zy dat de ziele soo sterck gheworden zy dat sy geen natuerlijck werck vande nederste crachten om haer te houden inde teghenwoordigheyt Godts meer van doen en heeft, 't welck nochtans niet en gheschiedt soo terstont in't beghinsel, namentlijck in via amativa, inden lieffelijcken wech, door dien dat den geest noch alsdan te kranck ende t' onsterck is, al is 't dat hoe hy verder voort-gaet ende meer aen-neemt, hoe hy allenskens meer ende meer bedwonghen wordt 't werck

[p. 195]

der krachten te stillen ende te laeten.

Want al is't waer dat de ziele nimmermeer soo ledich en mach blijven oft sy en moet in haeren gheest overnatuerlijck bevochten worden van Godt, oft selve met haer krachten wercken; nochtans moet dit werck soo veel edelder ende stilder worden als de siele voorder gaet inden gheest, op dat het soo ghelijck zy als't wesen kan aenden treck des Bruydegoms die sy daedelijck ghevoelt oft onlanghs te voren ghevoelde: soo stil ende eenvoudich moet het wesen dat het de siele tot dien treck heeft ende bequaem maeckt, ende niet dat het haer van dien vermaent, ghelijck het doen soude datment met natuerlijcke drifticheydt oft veel menichvuldicheydt dede: want het als-dan onsen gheest meer soude neder-drucken dan verheffen ende meer vervremden dan vereenighen.

Om nu te weten wat werckinghe dat de siele bequaemelijck mach ghebruycken in dese eerste tijden om niet ledich te wesen als den daedelijcken treck vanden heylighen Gheest haer ontbreeckt, soo dunckt my dat die de beste is, daer sy haer meest inwendich

[p. 196]

ende lieffelijck toe ghenoodt vindt, ende dese comt ghemeynljjck in't eerste over een met de selve werckinghe die haer heeft tot het schouwende leven gebracht, al ist dat sy allenskens veel stilder ende innigher gheschiedt dan van te voren: soo dat de ghene die door lieffelijcke Meditatien oft consideratien daer in gheraeckt zijn, als den daedelijcken treck des Bruydegoms sal ontbreken, sullen moghen wederkeeren tot ghelijcke meditatien, ghelijck oock die door minnelijcke aspiratien ingheraeckt zijn, sullen noch dickmaels hen konnen ende moeten behelpen met dierghelijcke lieffelijcke t'samensprekinghen.

Maer de ghene die door den wech der verloocheninghe, Per Viam abnegatiuam, ingheleydt zijn gheweest inden gheest, sullen hen gemeynlijck beter konnen behelpen met een geheele ghelijckheyt ende daedelijck onderworpen van haeren wille onder den liefsten wille Godts, ende hen daer in houden tot dat sy hen weder door den daedelijcken treck gheholpen ende getrocken vinden: met welcke ghelijckheydt sy hen ghemeynlijck beter sullen konnen onderhouden dan met aspiratien, door dien dat sy in desen staet gheraeckt zijn door een machteloosheydt ende niet konnen

[p. 197]

wercken met hun nederste krachten; welcke machteloosheyt een-paerlijck groeydt in desen voortganck.

Waer door gheschiedt dat metter tijdt alle dese drij soorten van hulpen waet mede de siele haer behielp, allenskens afvallen, blijvende als eenen hongherighen mensche sittende tusschen twee tafelen, tusschen de hemelsche ende de aertsche, tusschen Godt ende de creaturen, geen spijse krijghende van die bovenste om dat den daedelijcken treck haer ont-breckt; noch geen genoegen oft versaedinge krijghende vande nederste door eenich werck dat sy soude konnen doen, om dat sy niet en kan met voldoeninge wercken met haer nederste krachten; waer door sy blijft hangende sonder verworgen, gheen beter hulpe vindende om haeren grooten honger te blusschen dan't gedencken vande teghenwoordicheyt Godts, als sy daer wt gevallen is ende den daedelijcken treck niet en gevoelt, door welck stil ghedencken sy weder terstont wort boven haer selve gestelt in't daedelijck schouwen; want dit gedencken is den bequaemsten middel die de siele bevrijdt van twee schaedelijcke extremiteyten in desen staets, te weten vande valsche ledicheydt, want sy de sielde stelt inde teghenwoordicheydt van haeren saelighen voor-

[p. 198]

worp te weten Godt, ende haer oock verlost van alle grove werckinghe die haer soude konnen vervremden van 't innich vreedsaemich schouwen; welck werck des ghedenckens Godts om dat soo stil ende inwendich is, wordt van Pater Benedictus van Canfeldt in't derde deel in't vijfthienste cap. ghenoemt innighe werckinghe.

Niet dat ick door het ghene voorseyt is wil seggen dat elcke siele maer een soorte van werckinge van noode en sal hebben om haer te onderhouden, als haer den treck des H. Gheests ontbreken sal: want soo gheseydt is, elck moet nemen sulcke hulpe diede bequaemste is aen sijnen treck, op dat hy nimmermeer ledich en zy boven ende beneden inden gheest ende inde natuere; want als sy die Goddelijcke tegenwoordicheyt in haren gheest niet en vint, soo moet sy haer selven behelpen met een vande voornoemde middelen om in gheen valsche ledicheyt te blijven, de welcke seer sorghelijck is, namentlijck in onverstorven menschen die hun eyghen natuere soecken te voldoen in wandelen, kouten, clappen, tijdt-verlies, etc. ende daer naer in't ghebedt willen sy blijven in een luye ledicheydt sonder eenich in-wercken van Godt ghewaer te worden, ende sonder

[p. 199]

hen daer toe bequaem te maecken door eenighe goede inwendighe wercken, vreesende dat indien sy eenighe aspiratien oft goet ghepeyns, acte van wille oft resignatie deden, datsy te veel souden wercken, waer in sy seer dolen; want al-waer het soo dat sy inde waerachtighe ledicheydt waren, soo en moeten sy in dit stuck soo scrupuleus niet wesen dat sy souden meynen dat ettelijcke stille aspiratien, oft eenighe acten van overgheven inden wille Godts, hunnen peys ende vrede souden verstooren: maer in-gheval sy als-dan warachtich ledich zijn soo sullen dese wercken stillekens aff-vallen door dien dat de ziele daer in gheen voldoeninghe en sal vinden. Ende indien sy inde waerachtighe ledicheydt niet en zijn, soo sal de ziele haer daer mede behelpen om met dese hulpe daer in te gheraecken, de selve ghebruyckende soo langhe ende niet meer als sy die van doen sal hebben: want ghelijck gheseydt is, hoe sy stercker in den gheest wordt, hoe sy allenskens meer ende meer ghenoodt wort om alsulcken natuerlijck werck te verlaeten, door dien dat het Goddelijck in-wercken haer hoe langhs hoe meer besich houdt ende lieffelijck aendachtich maeckt door een lieffelijcke neyginghe tot een oneyndich onbe-

[p. 200]

kent ghoedt inde donckerheydt van haren Gheest, welcke neyginghe den mensche lichtelijck ghewaer wort wilt hy daer op letten, want sy den mensche ghelijck vermaent ende ontweckt om hem aendachtich te houden aen't opperste ghoedt, ende als de siele dese neyginghe stillekens ende eenvuldelijck volcht, soo sal al het werck dat sy in-wendich doet meer dienen om te stillen alle haer voorghaende werckelijcktheden, dan om haer te helpen, soo P.Benedictus van Canfeldt seer wel leert in sijn derden deel vanden Regel der volmaecktheydt in't derde capittel.

'Tis door dit inwercken Godts dat de heylighe ledicheydt veroorsaeckt wordt; want als Godt spreeckt dan moet der mensche swijghen, ende als den oppersten meester wilt met onse krachten over-natuerlijck wercken, om daer in te storten 'tlicht van sijn Goddelijck aenschijn, ende den brandt sijnder liefden, dan moeten onse krachten als instrumenten in sijn almoghende handt ghebooghsaem ende gehoorsaem zijn, sonder hem in sijn werck te beletten, ghewillichlijck volgende ende hen laetende leyden soo ende daer't hem belieft. 'tWelck als de siele doet soo sal sy allenskens gheraecken tot die ghewoonlijcke oft Habituele vereeninge van haeren

[p. 201]

gheest met Godt, waer sy hoe langs hoe meer verslonden ende verniet zijnde soo vervremt wort van die grove inwendighe werckinghen, waer van ick hier in't eerste gesproken hebbe, dat sy de selve niet meer en behoeft te ghebruycken dan oft sy niet meer en waeren, haer alleenlijck behelpende in allen opval met het levende ghedencken vande teghenwoordicheyt Godts (in den welcken sy al vermach) den welcken sy in bloot onbevoelijck geloove ende puere Liefde aenhanght, als haer den daedelijken treck ontbreeckt.

Door al 'tghene datter in dit boecxken gheseyt is kanmen verstaen dat soo wel Via amatiua als Abnegatiua, dat is, den minnelijcken wech des ghebedts als Den dorren, leyden tot het schouwen des beminden, ende de maniere die elck van dese ghemeynelijck houdt om den mensch te heffen inden gheest, waer in alsmen nu een goede ende stercke ghewoonte verkreghen heeft soo datmen nu niet meer de hulpe vande werckelijckeyt vande nederste partije en behoeft die meest hen gheneghen ende getrocken vinden tot den minneljjcken wech, sullen inde derde partije van P.Benedictus van Canfeld edele leeringhen vinden inde 4. 5. 6. ende 7. Capittels als oock in een boecxken genoemt Les Se-

[p. 202]

crets sentiers de l'esprit Diuin, De verbor[gen] wegen vanden goddelijcken Gheest, ghemaeckt door P.Constantin van Barbanson Cappucijn. Maer die door dorricheden, nederghedrucktheydt ende stil-houden van hunne crachten daer in zijn gelaten, sullen vinden hunne regels die sy volgen moeten in't derde deel in't 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. Capittels.

Welck als sy sullen getrouwelijck geoeffent hebben, soo sullen sy mogen verheven worden van Godt tot het edel schouwen van sijne Godtheyt ende menscheyt t'samen, soo den selven Pater is leerende in sijn 17. 18. 19. 20. naervolghende Capittels, Welcke volmaecktheyt men niet en crijght in luttel jaren, maer alsmen nu langhe de lijdende ende werckende vernietheydt heeft geoeffent, soo hy die leert inde voorgaende capittels.

Daer zijn noch vele andere goede boecken van oude ende nieuwe schrijvers daermen goede hulpe ende sterckheydt mach in vinden inden wegh van het schouwende leven, die den staet vande teghenwoordicheyt Godts dickmaels met verscheyden namen zijn noemende, als zijn Caligo, Donckerheydt, donckeren nacht, Manifestatie, annihilatie ofte vernietinghe, gront vande ziele, gebedt van stillicheyt,

[p. 203]

ontblootinghe, ende met meer andere getrocken uyt zijn edele eygendommen ofte effecten, soo ick in't naervolghende deel breeder betoonen sal; in welcken staet ick u aensiende (minnende ziele) inden gheest, soo wensche ick u veel ghelucks, biddende dat ghy eenen grooten moet wilt nemen, quia grádis tibi restat via, om dat ghy noch grooten wegh hebt te doen, wantmen meer thien jaeren van noode heeft om van hier tot de opperste vereeninge te geraecken, dan halve jaeren om tot hier te comen. Dat meucht ghy bevroeden uyt die hoocheyt des staets. Want moet ghy van een kint des menschen veranderen in een kint Godts, ende worden door gratie dat Godt is door nature, sięt wat neerstich waernemen ws selfs hier toe staets, ende oft al den aerbeyt des werelts by sulcken staet vergheleken niet en moet voor ghenoechte gherekent worden, & si non putrescit iugum à facie olei, oft alle iock, hoe swaer dat het zy, niet en comt soet ende licht te worden door dese salvinghe.