Logo DBNL
Thalamus sponsi oft t'Bruydegoms Beddeken (1623)

Thalamus sponsi oft t'Bruydegoms Beddeken

(1623)–Michiel Zachmoorter–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

Cap. XIX.
Dat alle minnende zielen moeten alle hunne ghetrowicheydt doen om vande meditatie tot het schouwende leven te comen om hun te vereenigen met hunnen Bruydeghom.

 

DOor dese leeringhe can-men ghenoech bemercken, dat al en isser niet edelder dan Godt mensche, ende al en kander gheene edel-

der saecke wesen, dan met hem becommert te zijn, nochtans isser een veel edelder maniere dan door de ghepeynsen oft +meditatie met hem becommert te wesen, te weten door de inghestorte contemplatie, waerom den heylighen Bonaventura

is segghende: Cogitatio de carne est ad ingrediendum ad diuinitatem amoris interius latitantis ianua, & in signum illius latus suum ferro lanceae aperirevoluit; vt non nisi per plagas illius mens in divinitatis intimis radicetur, quia secundum quod dicitur alibi; Cogitatio de passione & refectio in eadem dignitati animae non sufficit, sed solum ille qui carnis velamine se ipsum ab humanis aspectibus abscondebat. Dat is te seggen, Het gepeyns vande menscheyt dient voor eene deure om in te ghaen tot de Godtheydt vande liefde die daer in verborghen is, ende in teecken van dien soo begheerde hy dat sijne Heylighe sijde met het yser vande lancie gheopent soude worden, op dat den gheest anders niet dan deur sijn wonden in die diepe Godtheydt soude ghewortelt worden, want alsoo het elders gheseyt is 't ghedencken vande passie ende het voetsel inde selve en can die edelheyt vande ziele niet versaeden, maer Godt can dat alleene doen, die sijn Godtheydt vande oogen der menschen

verborghde met het decksel sijns lichaems. Hier af is de reden seer claer aen die dit ghesmaeckt hebben, want sy bevinden dat alle 'tghepeyns ende werck des verstants de zielen uyt-waerts keert ende nederdruckt, ende de contemplatie die hier ghegeven wort die keert de ziele inne-waerts ende heft die boven haer selven, al-waer gheen ghepeyns en is, waerom den selven heylighen Bonaventura naer de leeringe van S. Dionysius is segghende: Ista +speculatio (videlicet deTrinitate & ordine personarum) inter speculatiuas contemplationes excellentissima relinqui iubetur, non quia bona non sit & nobilis, sed quia est alia Superior apprehensio in mente humana per quam solam excellentissimè Supremus Spirituum attingitur. Die speculatie vande heylighe Drijvuldicheydt ende oorden der Goddelijcker persoonen, de welcke onder die contemplative speculatien d'alder-excellenste is, worden wy vermaendt (vanden heylighen Dionysium) te verlaeten; niet om datse niet goedt ende edel en is maer om dat den menschens gheest een veel verhevender middel heeft waermede hy tot dien oppersten Goddelijcken gheest can gheraecken.

De menschen dan die allenghskens alsoo die meditatie beghinnen te verlaeten, om hen te laten leyden vanden heylighen Gheest, en zijn gheensints te berispen, +maer doen seer wel, ende anders doende souden den heylighen Gheest wederstaen, ja selfs den heylighen Bernardus ad fratres de monte Dei, vermaent datmen die eerst beginnende moet allenghskens dese lesse leeren, want soo sal geschieden 'tgene dat hy seght, Quod incipiunt eum jam non secundum carnem cognoscere, quamuis eum necdum secundum Deum plene possint cogitare; dat sy hem beghinnen nu niet meer naer de menschelijckheydt te kennen, al ist dat sy noch naer de Godtsheydt hem niet volmaecktelijck en schouwen: want het is buyten alle twijffel datmen allenghskens van 't mediteren van de heylighe menscheydt moet gheraecken tot het een-parich schouwen van de +overanderlijcke Godtheyt in't bloedt gheloove, ende soo langhe als wy dạt noch niet doen en connen, soo blijven wy noch al suyghende kinderkens (quibus lacte opus est; die sogh van doen hebben.) Alsoo ist dat den selven heyligen Bernardus is leerende; In operibus Domini, fratres & minus capaces animos exterior consideratio pascit, & qui magis exercitatos habent sen

sus solidiorem intus cibum inueniunt, & suaniorem tanquam adipem medullamque frumenti. Sunt enim & exteriori specie delectabilia & interiori virtute multò delecetabiliora, quemadmodum & ipse exterius quidem speciosus erat prae filijs hominum, interius autem tanquam candor lucis aeternae etiam ipsis supereminens vultibus Angelorum. Apparebat enim foris homo sine culpa, caro sine peccato, agnus sine macula. quàm speciosi pedes annunciantis pacem, annunciantis bona! Sed multò preciosius & speciosius caput eius, quoniam caput Christi Deus. Delectabilis aspectus hominis in quem peccatum non cadit, & beati oculi qui viderunt, sed multò magis beati mundo corde quoniam ipsi Deum videbụnt. Denique cum pervenisset ad nucleum, testam jam (licet decoram valde) non reputabat +Apostolus, dicens: Et si cognouimus aliquando Christum secundum carnem, sed nunc iam non novimus, nimirum quia Dominus predixerat: Caro non prodest quidquam, +Spiritus est qui viuificat. Sed haec est sapientia quam loquitur Paulus inter perfectos. Die onvolmaeckte zielen, seght hy,worden ghehoedt met de considerantien vande wercken van onsen Salichmaker, maer die wat volmaeckter zijn, vinden daer binnen wel een vaster ende beter spijse, ghe-

lijck de blomme het beste is vande tarwe. Want al zijn sijne uyt-wendighe wercken seer schoon om te aen-mercken, van binnen zijn sy nochtans veel schoonder. Want heeft hy van buyten gheweest de schoonste onder de kinderen der menschen, van binnen was hy de blinckende claerheydt des eeuwich lichts alle de schoonheden der Engelen te boven gaende. Van buyten sachmen aen hem een mensch sonder ghebreck, vleesch sonder sonde, een lam sonder vlecke. Hoe schoon waeren die voeten vanden ghenen die ons vrede gheboodtschapt heeft, ende oock mede alle goet! Maer veel costelijcker ende schoonder is sijn hooft, want het hooft Christi is Godt selve. Het was seer ghenoechlijck te sien eenen mensch daer gheen sonde in wesen en mochte, ende saligh die ooghen die hem saghen, maer veel saligher die suyver van herten zijn, want die sullen Godt sien. Daerom als den apostel Paulus den kerne ghevonden hadde (te weten de Godtheydt) soo en achte hy de schorse ('t welck was die +heylighe menscheydt Christi) soo vele niet al was sy seer schoone, segghende; Al hebben wy somtijdts Christum ghekent naer den vleesche, maer voortaen soo en kennen wy hem alsoo niet. Ende dit en was oock

ymmers gheen wonder, want den Heere hadde selve gheseydt; Het vleesch en+ is niet nut, maer den gheest is die levende maeckt. Maer dit is de wijsheyt die den Apostel Paulus spreeckt onder de volmaeckte.

Dese Goddelijcke wetenschap en can den mensch in hem selven niet wercken, maer moet in hem van Godt ghewrocht worden, ende hier toe zijn alle ghepeynsen ende wercken des verstandts al te corten leere, die niet en connen van Godt weten natuerlijck dan door middel van sijn schepselen, ende dat soo ghedencken, ende daer uyt hem op creatuerlijcke maniere beminnen, 'twelck noch al verre van huys is, want Godt eenen+ gheest is, ende die hem volmaecktelijck vvillen aenbidden, moeten dat doen inden Gheest, het welck soo verre boven alle ghepeynsen is, dat die't niet gheproeft en heeft, hem ommoghelijck is te ghelooven. Ende om hier toe te gheraecken ist van noode dat den mensch met sijn nederste deel stille stae, op dat den Gheest van Godt ghetrocken ende gheleydt zijnde, hy beghinne in die ziele die alderwonderlijckste scheydinghe van de weerelt te doene, niet van het lichaem ende vande ziele (die

seer wonderlijck en is) maer wel van de nederste crachten vande ziele ende van den gheest, 'twelck niemant dan die eeuwighe wijsheyt des Vaders can doen, soo ons a den H. Paulus is leerende, ende na hem Augustinus b, Richardusc, Bonaventura d, ende Harphius e schrijvende op dese woorden des Apostels: Vivus quidem est sermo Dei & efficax & penetrabilior omni gladio ancipiti pertingens vsque ad divisionem animae & spiritus. Et ideo nihil in creaturis hac divisione mirabilius cernitur, vbi id quod effentialiter vnum est atque individuum in seipsum scinditur, & quod simplex in se & sine partibus constat, quasi quadam partitione dividitur. Neque enim in homine vno alia essentia est eius spiritus, alia est eius anima, sed prorsus vna eademque naturae simplicis substantia. Non enim in hoc gemino vocabulo gemina substantia intelligitur, sed tantum ad distinctionem ponitur gemina vis eiusdem essentiae, vna superior per spiritum, alia per animam designatur. In hac vtique divisione anima & quod animale est in imo remanet: spiritus autem & quod spiritale est, ad summa evolat, ab infimis dividitur, vt ad summa sublimetur; ab anima scinditur, vt domino vniatur, quoniam qui adhaeret Deo, +vnius spiritus est cum illo. Foelix diuisio &

mirabilis separatio, vbi quod corpulentum & foeculentum est, deorsum remanet; quod spiritale & subtile est, deorsum remanet; quod spiritale & subtile est, vsque ad speculationem divinae gloriae sublimatur, & in eandem imaginem transformatur. Pars infetior componitur ad summam pacem & tráquillitatem; pars autem superior sublimatur ad summam gloriam & iucunditatem. Levendich, seght S. Paulus, ende crachtich is het woordt Godts ende scherper deur-snijdende dan eenich sweert op beyde sijden snijdende, ende het gaet door tot het scheyden der zielen ende des geests. Ende daerom (segghen dese heylighe Leeraers) datter gheen dinck en is wonderlijcker, dan dit scheyden, in het welcke 'tghene wesentlick een saecke is ende onghedeelt in hem selven, ghescheyden wort, ende 'tghene in hem selven onscheydelijck ende sonder deelen is, wordt gelijck met eenighe deelen ghescheyden. Want inden selven mensch en is den gheest van gheen besonder ende ander wesen dan de ziele, maer het is een selve substantie van eene simpele natuere, want met dese tweederhande woorden en willen wy niet te kennen gheven tweederhande substantie, maer tot beter bescheydentheydt wordt ghenoemt tweederhande cracht van de selve substantie; de bovenste wordt den

gheest, ende d'andere de zielt ghenoemt. In dese scheydinghe, de ziele ende al dat sy ghemeyn heeft met de dieren blijft beneden, ende den gheest met al dat gheestelijck is vlieght op-waerts, hy wordt vande nederste saecken af-ghetrocken om dat hy tot die opperste soude verheven worden: hy wordt vande ziele ghescheyden om met Godt vereenicht te worden, want die Godt aenhanght wordt eenen gheest met hem. Gheluckighe ende wonderlijcke scheydinghe, in de welcke al het grove ende lichaemelijck beneden blijft, ende al het gheestelijck ende snel tot het schouwen der Goddelijcker glorie wordt verheven ende overformt in het selve beeldt. De nederste partije wort ghestelt in groote peys ende vrede, maer de bovenste wordt verheven tot d'opperste glorie ende blijdtschap.


Vorige Volgende