Triumphus Cupidinis. Encomium matrimonii. Nederlantsche poëmata
(1628)–Joan Ysermans–
Auteursrechtvrij
[pagina 15]
| |
Voor-reden
| |
[pagina 16]
| |
Soo heeft Prometheus vroet van aerd' gemaeckt den mensch
Met 't hooft ten hemel-vvaert, naer sijnen vvil, en vvensch
De Goden gantsch ghelijck, en heeft vvt s'hemels Polen
Het onbederffelijck, het hemels-vier ghestolen,
Waer mede hy den mensch, die Pallas vvel beviel:
Ga naar margenoot+ Ghemaeckt heeft eeuvvich, oft onsterffelijck van siel.
En al vvas dese dieft onmogh'lijck te betrappen,
Soo heeft den mensche self dit Iupiter gaen clappen,
Waer voor hy tot een gift een eeuvv'ghe Ionckheyt creegh
Maer overmidts hy die niet gaed' en sloegh te degh,
Soo heeft de slanghe, die hem in't ghemoet is comen,
Dees aenghename Ieucht met schalckheyt hem ontnomen
Die nu (ghelijckmen vveet) treckt hare outheyt uyt
Vernieuvvend' alle Iaer van vvesen, Ieucht, en huyt.
En desen vier-dief vvert om sijn misdaet ghebonden,
| |
[pagina 17]
| |
Gheketent op een rodts, al vvaer dat vvert ghesonden,
Van Iupiter vergramt, den Arent dul vervvoet,
De Dochter Typhons vvreet die dorstich naer sijn bloet
Gheduerich heeft ghebrast, en nimmermeer vermoeyde,
Sijn leuer die stedts vvies, sijn leuer die stedts groeyde.
Maer Iupiter hier door noch niet ghevredicht gans
Heeft langen tijdt versindt, een plaghe daer de mans
Hier eeuvvich souden me gheplaeght sijn, en ghepijnicht;
Op 't lest heeft hy een beelt, van vvesen ghefenijnicht,
Van, ick en vveet vvat stof, ghemaeckt naer een Goddin
Waer door de Goden strack (door 'tsien) ghevoelden, in
Hun hert een soet ghepijn, een aenghename smerte,
Een vier dat branden stedts, en noyt verbranden 't herte:
En is met dees model tot Mulciber ghegaen
Die hier naer maken soud' het ghen' ghy sult verstaen.
| |
[pagina 18]
| |
Liedeken
Op de wijse:
Als ick vvas jonck van geesten vvilt. TEn docht Iupiter niet ghenoech,
Dat hy Promotheus spaey, en vroech
Sijn leuer tot een straf
Den Arent t'eten gaf.
| |
[pagina 19]
| |
Sijn stout bestaen
Cost menighen traen:
Hy is ghegaen
Recht naer Vulcan'
Want hy de menschen vvouvv
Noch plaghen met een vrouvv.
Vulcanus heeft naer Iouis raet,Ga naar margenoot+
Ghemaeckt dit nut, en noodich quaet,
En gaf haer haeren vvensch
Tot straffe vanden mensch,
De Goden daer
Begiften haer
Een yder naer
Haer vvenschen, maer
Vergieft vvas haer aenschijn
| |
[pagina 20]
| |
Ga naar margenoot+ K'en vveet met vvat venijn.
Doen gaf haer Iupiter een doos
Met deuchden, en ondeuchden boos,
En sprack sijt niet soo coen
Dit decksel op te doen,
Maer dese dant
Brack Venus bant,
Die haer bloet-schant,
In stede sant:
Oock opende sy t'slodt,
En brack Iouis ghebodt.
De sonde boosch vol grouvv'lijckheyt,
Heeft haer op d'aerd' doen uyt-ghespreyt,
Des al de deuchden neer
T'en hemel vloghen vveer:
| |
[pagina 21]
| |
Soo quam den noot
D'ellende groot,
Sond', sieckt, en doot
Ter vverelt snoot
Met recht men haer dan acht
't Verderf van 't mensch gheslacht.
Mercurius heeft haer gheleyt
Tot Epimethus, soomen seyt,
Die d'aenschijn siende naeckt
Soo hemels schoon volmaeckt,
Ghevoelde snel
Een nieuvv' ghequel,
Een sieckte fel,
Die niemant el
Te voren had gheproeft,
En t'hert door-vvont bedroeft.
| |
[pagina 22]
| |
Hy, rasende door t'soet ghepijn,
En vvist noch raet, noch Medecijn
Tot dat hy sijnen lust
Met kuskens had gheblust,
Tot dat hy vondt
Dat, t'gen' terstont
Hem had ghevvont,
Hem vveer ghesont
Moest maken, door't gheniet
Van t'gen' men niet en siet.
Hy dan ginck bly om-helsen noch
Dit noodich-quaet, dat met bedroch
Mercurius hem gaf,
Tot een eeuvvighe straf.
En heeft, te slecht
| |
[pagina 23]
| |
Met haer den echt
Door Liefd' oprecht
Eerst aen-gherecht,
Die vvy lie al-te-gaer.
Noch daegh'lijcx volghen naer.
‘,,Prometheus dieft des viers vvas oorsaeck in't begin,
,,Van't maken vande vrouvv, eerst' oorspronck vande min.
‘,,Die nu heeft heerschappy in steden, en in dorpen,
‘,,Die't al heeft in haer macht, die't al is ondervvorpen,
‘,,De menschen, en t'gediert, ja selfs de Goden med'.
Ionck-Vrouvven dan en sijt niet qualijck doch te vred'
Al noemt men u een plaegh, een soet gepijn der menschen,
T'sy u genoech dat vvy gestadich roepen, vvenschen,
En bidden om dees straf, en niet en sijn gherust,
| |
[pagina 24]
| |
En niet en sijn vernoeght, tot dat vvy onsen lust
Daer mogen boeten med', vvant die haer moeten deruen
Die schijnen door't verdriet stedts leuende te steruen,
Ia sijn een leuend'lijck vol droefheyt, en ghepijn
Tot dat sy crijghen eens dees plaegh tot medecijn.
Ghelijck in desen Boeck ghenoechsaem vvord' bevvesen,
Ghelijck in desen Boeck ghenoechsaem is te lesen.
Waer in ghy jonghe jeucht sult sien hoe yder vvoelt,
Hoe yder smeeckt, en bidt, die in sijn herte voelt
Dit bitter soet ghepijn, door Cupidonis schichten,
Die niemant can ontgaen, die niemant can ontsvvichten.
Als oock vvat groote vreucht, vvat blijschap hun gheschiet
Die door standtvasticheyt gheraecken tot t'gheniet
Van dees ghevvenschte plaegh, van die naer duysent suchten
Naer duysent clachten droef, becomen de ghenuchten
| |
[pagina 25]
| |
Van den ghevvenschten echt, die vvy betrachten t'saem:
En soo u mijne const, en moeyt is aenghenaem
Soo sal ick tot vermaeck, vvill' Godt, en tijdt ghehenghen
Veel ander dinghen vremt u aenden dach noch brenghen,
Singht dan tot tijt-verdrijf dees Lied'kens vvie ghy sijt
En vvacht tot sticht naer dit, een beter met den tijt.
FINIS.  | |
[pagina 26]
| |
Sene in Hyppolito.HAEc regna tenet puer immitis,
Spicula cuius sentit in imis
Caerulus vndis grex Nereidum,
Flammasque nequit eleuare mari.
Ignes sentit genus aligerum.
Poeni quatiunt colla Leones,
Cum mouit amor, tum sylua gemit
Murmure saeuo. amat insani
Bellua ponti lucaeque Boues.
Vindicat omnes natura sibi.
|
|