Cyrurgie

Hier beghint dat bouc van den quaden beenen.

Hier henden de boucken van alle de clieren ende clappoeren ende van den ghescorden. Nou soe comt hier an den bouc van den quaden beenen.

Den taffelle der of.

Van malamortuum in der beenen

Van apostemen in der beenen

Van herdicheit crusteren in der beenen

Van groete ader in der beenen ende te corten

Van wonden in der knie

Wat men doen sal eenen te broken beene ofte een te broken leedt

Hoe men kennen sal dese broke

Ende hoemen ghebroken been vermaken sal

Van te broken beene met open wonde

Van quade ghesteken sceenen

⁺ane de beene

Van te broken vingeren ane den hant. ende van te broken teen ane de voeten¹⁾.

Van vortinghen der beenen willic jou scriven dat de mesters heeten malamortuum. Dats te segghene vortinge der beenen. ende si vallen gherne beneden den knie ende dat heeten vele lieden mormale. ende het werden groete zweeren ende pusten in der beene. ende roven ende si werpen vele gaten want die materie comt van humoren van melancoliën.

¶ Int erste omme te gaene ter cuere ghi sult gheven den pacient desen naevolgende dranc smorgens ende savons omme die materie te ripene. ¶ ℞ nemt oximel diureticum .℥. iiij-or. aqua fontis

vini albi aqua fumiterre .ana.⁺ .℥. ij. misceantur ende hier of gheeft drincken smorgens ende savons te gader .iiij. lepelkins vol ende alse desen dranc hute es dan salmen daer nae purgieren met iera ruffini ende salmen gheven nae die leeringe van onsen antidotharium. Ende men sal de siecke hoeden van alle spijse die melancoliën winnen ende maken alle spijse die laseerie (l. laser-) ende cancker deer en mach. Ende daer na men sal laten die miltadere in den slincken arme. ende men sal houwen dat men die voeten niet wasschen sal ende alle de puusten ende seeren salmen suveren van horen vullicheit ende dan wel droghen. ende dan selmer op legghen plasteren van desen naevolgender salven.

Unguentum ℞ litargirum .℥. ij. seruse .℥. j. olei rosarum .℥. iij. aceti vini .℥.½. cere .℥.j. misceantur et fiat unguentum ponatur in pixide ende hierof maect i dinne plasteren. ende altoes suveren wel de seeren eer ghi de salve der op leght. ¶ Ende men sal weten dat daer toe goet is oleum fraxini dat es olie ghemaect van esschen houte. Ende die olie maect men met tween potten deen op dander staende ghelijc dat men maect oleum van jeniverbesiën. alsoe men ons leert in onsen bouc die men heet .ebe

+ C 80a.

1) Open ruimte, klaarblijkelijk bestemd voor een teekening.

+ C 80b.

[p. 213]

mesue etc. Die olie van fraxinij es seer

⁺goet omme drope ende ceteren ende singulen ende hier of vindi ghenouch ghescreven bescreven in dit bouc.

Salve. Dits een notabel salve jeghen joecte.

¶ ℞ barghin smout .j. pont. ceruse .j. pont brine van maischer boeter Dit doet te gader in eenen mortier soe langhe dat dicke si ende hier of maect plasteren et cetra.

¶ Item. boeter brine es superlatijf jeghen joecte ontrint wonde ende seerheede gedaen laeu der op met eenen doucskin. probatum est.

+ C 80c.