Cyrurgie

Van bloet te stelpen in de roede der vede.

Ic hebbe gheweten dicwille alse⁺ den brant huten vede ofte huten roede viel dat die aderen seer worden bloedende ende datter de siecke seer cranc of was eer de mester toe quam. Ic mester jan Iperman was in de stede van ypere daer was een arm mersman die

+ C 74b.

[p. 204]

hadde eenen seeren vede ende die boven op den rugghe op eenen vinger nae den hoofde hadde een groet diep gat al vol quaet vleesch Diewelke mersman hadde in cueren ende onder handen een leec meester Die niet vele van Cyrugie ne wist ende hi leide an dat gat corrosijf ende dat quam in een ader die zeer wart bloedende die adere des midder nacht ende bloede tote den dach tote .x. hueren ende de leeke mester ne const niet ghestelpen. Ende ic yperman wasser ontboden. ende ic vant den pacient bi naer doot sittende op een leeder. ende hi kende niement. ende hi bloede teener ader huten seere Ic nam den pacient ende ic deden legghen op een bedde. ende ic nam minen dume ende leiden in dat gat op de adere ende ic hilt minen dume der op een stickin ende doen [quam] die mersman ane sine kennisse die hie tevoren hadde verloren ende ic nam van desen

⁺roden poeder dat hier nae volget ende dat leide ic op die adere. ende dat gat van den vede al vol ende boven dien poeder soe stroide ic blommen van tarwin ende doe nam ic een viervout doucskin van suveren liinwade ende dat leide ic op dat gat. ende daer boven bant ic wijselic met eener scroeden ende eer ic ghinc van daen de siecke hadde weder alle sine kennisse. ende des ander dages soe ghinc ic daer ende verbantene. ¶ Ic nam laeu water. ende ic suverdene wel van den bloede. ende ic wecte (l. weecte) die plasteren der mede of Doen maecte icken droghe ende ic leide dat gat vol van den vorseiden poeder ende daer boven een plaster van stoppen ghenet in warme aqua plantaginis. ende ic verbant met eener scroeden ghelic dat jou vorseit es.

Dit is dat pulver. ende het heet mester huges pulver. ¶ ℞ Thuris albissimi et viscosi. aloë epatici sanguis draconis bolum armenicum .ana. partes equales. et fiat pulvis subtylissimus et ponatur in pixide ende met desen poeder vorseit stelpte ic hem dat bloet ende ic dede dat gat al vol vleesch wassen der mede. Ende te allen vermaken soe suverde icken in warmen borne ende daer nae in wijne ende doen

droegde icken ende doen bestreec⁺ icken al omme van boven ane den buuc tote ane dat gat met desen naevolgede deffensatijf.

¶ Deffensatijf ℞ oleum rosarum .℥. iij. boli armenici .℥. ij. terra sigillata .℥. j. aceti vini .℥. ½. aqua rosarum Ʒ. iij. misciantur in mortario et fiat deffensativum ponatur in pixide. ¶ Een ander. Ende mester hugones scrijft datti plach boven dien pulver te legghen eene plaster ghemaect van desen naevolgende salve. ¶ ℞ olei rosarum .℥. iij. cere alba .℥. j. serusa quantum sufficit ½. terra sigilata q.s. loodt asschen litargirum .ana. .Ʒ. ij. hier of maect salve ende doetse in dine bosse. ¶ Mester lanfrancs pulver. Ende hi leert ons om bloet te stelpene ende omme te doen wassen dat vleesch in den vede des gats. ¶ ℞ wit wieroec tay ende vet .℥. iij. aloë epatici .℥. j. masticis .℥. ½. mirra .Ʒ. ij. Dit minget al over een ende maecter of pulver subtijl ende doet in dine bosse. ende daer boven soe plach lanfranc te legghen pluckelinge van lijnwaede ende daer boven eene plaster van den witte salve ghemaect ende boven die plaster

+ C 74c.

+ C 74d.

[p. 205]

een cleedekin ghenet in warme wegebree water.

⁺Ende alsoet vorseit es ghenas hijet.

+ C 75a.