Cyrurgie

[Sevende boec. Vanden halse ende vander kelen neder wert tote allen leden ende tallen steden vanden lichame]

⁺Dits die tafele vanden sevenden ⁺boeke. dwelke sal gaen vanden halse ende vander kelen nederwert tote allen leden ende tallen steden vanden lichame. Ende

1.	ierst van datmen wont adren of arteriën te meneger stede anden lichame. Ende dat men die stelpen moet vanden bloede aldus
2.	Van den canebene gewont of daeromtrent
3.	Van wonden gesteken met kniven of etc.
4.	Vander herten gewont
5.	Van doot wonden waer datse vallen ant lijf
6.	Van der nieren gewont
7.	Van musen of zenewen gewont in den pistel
8.	Vanden ellenboge gewont of andere juncturen
9.	Van wonden in die darmen
10.	Van te corttene die darmen
11.	Van den gescorden of die den steen hebben
12.	Van carnoffels gelijc den gescorden
13.	Vanden stene dat ondersceet
14.	Van den spenen
15.	Van te genesene die spenen
16.	Van den praeparaciën
17.	Vander tijt datmen medicine geven sal te vorsiene
18.	Van spenen die comen van den menisoene
19.	Van .3. manieren van spenen te bekenne
20.	Van .4. adren die men heet spenen
21.	Van geswollenen spenen te vorsiene
22.	Van handelingen te verstane
23.	Van buten nature te werkene
24.	Vanden dyescinkele uter stede
25.	Hoe die dyescinkele es gemaect boven
26.	Vanden dyescinkele te broken

+ B 139c.

+ L 164c.

[p. 137]

27.	Noch vanden dyescinkele te genesene
28.	Van te settene dbeen eer men spalct
29.	Vanden knie uter stede
30.	Van wonden int knie
31.	Van den bene te broken.
32.	Van benen die uutragen
33.	Van diversen meesters
34.	Van andren meesters
35.	Vanden voete uten lede
36.	Van den voete verwrongen
37.	Van den voete te broken
38.	Van diversen werkene van meesters
39.	Noch van andren meesters^1)

1) G: Hier willic eynde maken vanden anderen boeke dye es vanden halze wairbij ick bydde alle denghenen diere an zullen zien ofte leeren dat sij zullen bydden over den ghenen die desen boek troc uten latyne int vlaemsche want ick deedt bij mijnre vanden genen die achter mij soude bliven omme dat sij niet en souden zijn puer leec want die meeste hoep die hem onder wynden op den dach van heden dye wetender mynst of wat dat sij doen dat es .1. groote vreese hem lieden
⁺ende aventueren zeere hare ziele omme te hebbene dat erdsche goet. god moetse allen bewaren.
Hier eynt die ander partije vanden bouke.
Hier eyndt dye ander partije vanden boecke. ende es dye boec van desen halse ende vander clieren ende vander kelen.
Ende hier beghint dye derde boeck die zo gaet tallen leden vanden mensche ende es comen tallen steden vanden lichame
Het gevallet dat men snijt dweers ontwee aderen oft arteriën in menegher steden.

1

vanden lichame

2

vanden canebeene gewont oft enech ander been omtrent

3

van dat een mensche es ghesteken met cniven oft met anderen wapenen.

4

⁺vander hertten gewont die tekine daer af

5

van allen doot wonden ende wair zij vallen

6

vander nyeren gewont

7

vanden musen oft zenuwen gewont inden aren oft eldere

8

van datmen .1. mensche wont inden ellenboge oft dair omtrent

C: Hier soe hent die andere pertie des boucs. Ende hier beghint de derde pertie in gods namen
Ende het ghevalt menichwarf dat men snijt arteriën ofte aderen van den kakebeen ghewont
Van dat een mensche es ghesteken met kniven
Van der herten ghewont
Van den wonden in den nieren
Van rudichhede over al dat lijf
Van worten die comen in tansichte ende elder overal dat lijf
Van den .iiij. speciën van laseriën
Van der speciën alopicia
Van der speciën leonina
Van der speciën elefancia
Van tyrasis
Die proper cuere in alle die speciën
Hoe laserie toe comt van ghenoten
Van den tresoer omme te verhoedene lazeriën
Van den ghenen die venin genomen heeft
Van teekin der slangen
Van beeten van scorpiloene
Van der armer tresoer.

L: Hier so ent die ander pertie des bukes ende beghint die dorde pertie in goeds namen.

1

Het ghevalt menichwerf dat men snijdt ontwee aderen ende arteriën dwers

2

Vanden kanebeen ghewont

3

Van dat een mensche es gesteken met kniven

4

Van allen doetwonden

5

Vanden wonden in die nieren

6

Vander muus ghewont in den arm

7

Vanden wonden inden ellenboghen

8

Van doren of pyl in derme

9

Van eten ende drinken der ghewonden

10

Van spasmen ende crampe

+ G 105a.

+ G 105b.

+ G 105a.

+ G 105b.