Cyrurgie

Cap. 9.
¶ Van doefheide(n) i(n) die oren⁴⁾.⁺

Alse die mensce doof es ende dat gedueret .2. jaer of .3. hem en es niet goet te hulpene. want die humoren hebben so belemmert die zenewen daer wi bi horen. dat mense niet en mach afgetrecken no bi medicinen die men geeft eist ten mont no

bi dat men giet in de oren.⁺ Nochtan so esser vele af gescreven dat den menegen heeft geholpen. Dus so eist goet geproeft ter avonturen oft hulpen mach. ¶ Ende raden enege meesters. dat men

4) C: Van doefheit der oeren. G: Vanden. doefheden die vanden ouden comt.

+ C 42d.

+ B 135d.

[p. 121]

neme amete eyeren. tectiken. blade van ruten. dit gestampt wel te gadere ende gesoden in olie van ⁺oliven. dan gewrongen dor .1. linen cleet. Hier af so droopt in die oren .1. dropel. daer na so stopt die oren al met catoene. ende smeret die oren buten met der vorseider oliën. dit doet den doven horen. ¶ Noch nemt enen enioen. ende snijt die herte ute. ende dan vullet dat gat met oliën van oliven. ende laettene aldus staen tote dat gi vint tusscen scorssen of pellen cortte wormekine ende ront met swertten hoofden. ⁺dit so doet zieden in olie van oliven. dit droopt den zieken in doren. dats goet. ¶ Sulke meesters seggen dat smout van haselpuden alse mense ziedt. dat smout gedroopt in die oren die doof siin. dit es proper om met te genesene die doofheit. ¶ Noch pelt ene clijster loox. ende daer met so doet terdendeel wiinsteen. ende een ⁺luttel aluuns dit so stampt al wel te gadere ende cleine. ende dan doet .1. luttel zieden in aysine. daerna so latet coelen. ende alst tsap gaet te gronde vanden vate daert in gesoden es. so ziet ende bestadet in een glasiin vat. ende van desen aysine. so droop warm in die oren dits goet iegen doofheiden van oren. [Noch een ander. Nemt ruta. absincij recentes. ana. ende dese twee cruden vorseit salmen sieden in wine petou ende alst ghesoeden is dan dat in een eerden vat ende doeter den siecken sine oere over stoven een huere ofte .2. ende altoes warme. Ende is hem de doefheit toe commen van buten. hi salse verliesen. ende comt hem de doefheit van binnen het en sal hem niet helpen maer het en scaet niet dat ment prouft. het mach helpen ende niet deeren ende ic yperman placher mede te werkene jeghen doefheit die van buten⁺ commen was C].

Ende hier met si ons nu gnouch hier af.

+ G 91d.

+ C 43a

+ G 92a.

+ C 43b.

[Van te ghenesene bulte opt hovet¹⁾.⁺

Die leeringhe van te ghenesene bulten op thovet dair nes ander redene toe dan dat men neme .1. sceers aldus ende dat men snyde²⁾ eenen snede alsoe lanc dye bult es groet ende al ute te halene detter datter in es ende te brekene den zack dair detter in heeft gheleghen. Ende stect vol dye wonde van

coperrode gepulvert oft van⁺ zoute omme te verteerne dat weye vleesch dat detter heeft gemaect zo quaet. Eneghe meesters die snyden .1. cruus maer beter es dye mynste lixeme wair dat zij danne dye meeste. van desen bulte zo vallet thaer ute alsoe verre alse detter gheleghen heeft dat sal weder wassen het ne ware datment te lange hadde gelaten dair in also. wair bij dat detter hadde geverticht die wortel van den hare. Dese wonde so geneest zoe ander wonden ne ware wacht u vanden weyen vleesche datter gerne in wont dair zijt u altoes vore wachtende dat ghijt so destruweert te tijde dat ne gheene macht en heeft te groyen.

1) Ontbreekt in B en C.

+ G 92a.

2) Schets van een mes.

+ G 92b.

Hier endt die bouck vanden hovede. Ende hier begint dye boeck vander keelen.

Hier endt den boeck vanden⁺

+ G 92c.

[p. 122]

hovede bynnen haren eynde. Ende dairna vanden oghen ende dair na vander nese. Ende dair na vander mont Ende dair na vanden oeren beyde van wonden ende van ziecheden vanden leden elc bij hem zelven. Ende es dye eerste pertye vanden boeke. Bydt over dye ziele vanden ghenen dye en maecte dat hij moet met gode wonen G.]