Cyrurgie

Cap. 13.
¶ Dits va(n) doeke(n) of nagele(n) i(n) latine ungula e(nde) va(n) smetten.¹⁾

Doeken of nagelen die comen in dogen die siin dus gedaen. ende van dien siin .2. manieren. Doeken. die siin dunne ende wassen uten sterten vanden ogen. ende heten in latine pannis²⁾. entie wassen alse coppen gespin. Ende die dickere siin ende vleeschachteger die heetmen

⁺gemeinlike nagelen in latine ⁺ungula die men genesen mach met desen coliriën³⁾. ¶ Nemt ematisten. gebernt vitreoel elx tgewichte van .6. penningen. gebernt coper tgewichte van .4 d.⁴⁾ mirre. soffraen. elx tgewichte van .2. d. lanc peper tgewichte van .1. d. wel gepulvert altegadere in .1. motalijn mortier ende wel cleine gesicht ende maecter af pillen met goeden ouden wine. dese [droghet ende G] bestoet⁵⁾. Ende als giere met werken wilt. so tempert ene met goeden claren ouden wine. dits goet in doeken. ¶ Ende te nagelen so maect dese colirie die sterker es ende heet die groene colirie. Nemt groene van spaengiën dewelke heet verde grise tgewichte van .3. d. gebernt vitreoel tgewichte van .6. d. root arsenicum. boraes spume vander zee elx tgewichte van .2. d. armoniac also vele. darmoniac weyket⁺ met zape van ruten. en mach ment⁺ niet pulveren. Ende men sal al die vorseide dingen pulveren ende mingen metten zape van ruten. ende maken pillen [ende die droget G]. Ende als giere met werken wilt so minget ene [van den voir seyden pillen G] met ruten zape ende maecter ave coliriën. In dat vorseide rute zap moet siin rute water gemaect met ere clocken also men rose water maect. ende hier af doet dicken in dogen. Ende alle coliriën willen dicke siin alse most. Ende of gi den nagel niet en moget afgedoen hiermet. so doeten af aldus. ¶ Ghi sulten lichten met enen cleinen hake also cleine als ment gemaken mach⁶⁾. [ende met dustanerege eenre naelden machmen oeck helpen⁺ lichten ende heet eenen draginer naelde ende dye steel zal wesen aldus gedrayt alse hier (schets) ende lichtelike af ane deene zide G] of snidet met enen sceerse⁷⁾. Ende emmer wachtu dat gi niet te diepe en snijdt no te na den sterte vander ogen. Want sneedi iet vanden vleesche dat naturlijc es in den steert van der ogen. die oge soude hem ewelike tranen ende lopen. ¶ Het es nuttelijc alle ziecheiden van ogen. dat men purgiere die bernde humoren. ende so eist oec bloet laten. Ende dat hem die zieke wachte van

1) G: Vanden af naghele. Ontbreekt in C en L.

2) l: pannus

+ B 126a.

+ G 58b.

3) G: zalven

4) l: penningen

5) G: besteedt

+ G 58c.

+ †

6) In G een schets.

+ G 58b.

7) In G nog twee grove schetsen van messen.

[p. 82]

alre scarper spisen. want alle ziecheiden comen van verberrenden bloede. ende dat maken die scarpe ⁺spisen. Ende alse die nagelen siin genesen so legter op tpulver vanden candite. of enege vanden vorseider (l: vorseiden) coliriën tot die oge genesen si.

+ G 59a.