Cyrurgie

Cap. 25.
⁺¶ Hoe me(n) den gewonde(n) es sculdech te houdene va(n) etene (ende) va(n) dri(n)kene (ende) w(aer) [af] me(n) sal doe(n) wachte(n)²⁾.

Nu hort hoe men enen gewonden es sculdech te houdene [van eten ende van drinken L] na dat hi gewont es³⁾. Heeft hi vele gebloet. so geeft hem [spijse C] dat siin bloet weder wassen doet met ate ende met dranke. ¶ Es die gewonde cranc ende heeft hi reden⁴⁾. so geeft hem amandel melc met .1. luttel gruus gemaect⁵⁾. Of hine ware gewont int hooft daer ware ⁺si hem quaet. ende melc van nokernoten oec ende melc van haselnoten. Want si hebben macht te makene quaede fumeyen⁶⁾ die zere deren den hoofde. Maer geeft hem gebraden zuur applen. Of geeft hem pureye van witten erweten. ende wachten vanden erweten. Of geeft hem wellinge met .1. luttel aysiins of geeft hem tetene gekerende⁺ melc met gortte gesoden⁺ entie niet dicke. Ende geeft hem drinken tyseine. of bierkiin sonder cruut of rou amandel melc gemaect met gesoden borne

dits al goet gedronken gewonden⁺ lieden die den rede⁷⁾ hebben of die hem ontsien van reden. ¶ Dese dranc conforteert die mage. ende weert oec dat die humoren niet en clemmen⁸⁾ ten hoofde ende hine stopt niet den lichaem. ende hi bluscht hitte. Nemt gesuverde gerste .2. Ʒ. crumen van tarwenbrode. .1. Ʒ. ende .10. prumen van damas. dit doet al te gadere zieden in .10. ℔. waters al tote die helft versoden es. dan ziet dor .1. linen cleet ende bestadet in .1. gelasiin vat. ende drinket cout ∴ ¶ Een ander dranc. Nemt scone water .1. ½. peket ende gesuverde gerste .3. Ʒ. juiube. sebesten elx .½. Ʒ. droge prumen van damas. .1. Ʒ. beyeren van prumen gernaten .1. Ʒ. suker van rosen .3. Ʒ ∴⁺ hier af doet versieden .½. peket. of luttel min desen doet also u vorleert es in den andren dranc. ¶ Of heeft hi vele gebloet ende hi niet en cortset. so geeft hem tetene hoendren gesoden. of wederen vleesch ende nuwelkine int sop⁺ ende swinen voeten ende dit al

+ G 36c.

2) C: Van den ghewonde te houden van eten ende van drincken. G: Wat men zal eten ende drincken. L: Vanden ghewonden te houden sonder eten.

3) C: van eetene ende van drinckene ende dat naer dien dat de (l: hi) ghewont es.

4) C: ende heft hi vele curtsen.

5) L: metten rise .1. luttel ghesoden weitengruus.

+ L 168b.

6) L: fumacie.

+ C 25c.

+ G 36d.

+ B 119c.

7) G: coortsen.

8) G: comen.

+ G 37a.

+ L 168c.

[p. 57]

wel gesoden. ende geeft hem tetene moruwe eyeren. Ende geeft hem drinken getemperden wiin. ende dit niet so vele dat hi sat si. Want satheit belemmert so de nature dat si gene macht en heeft te werkene daers noet es. ende si verget te verteerne dat daer in es. en moet siin bi der hulpen vander leveren van harer hitten. ende dus so cortst die mensce van vervultheiden.^{1) +}¶ Wacht oec den ⁺gewonden van swinen vleesche ende van rentvleesche ende van herten [ende van gheiten ende van ossen van coien C] ende van hasen. van coninen. van gansen. van swanen. van enden. ende van allen manieren van gevochelte die geloken voeten hebben²⁾. Ende van palinge. van carpers. van tincken. ende van allen vischen die hare voetsel nemen in die wasen. Mer men sal eten cleine vischen die wel gescelt siin alse rootsen³⁾. blieken. baersen. cleine snoeken. Ende ete hoendren gesoden ende kiekine. ende jonge capoene. jonge hanen pertricen. vinken. leeuwerken. ende alle cleine gevochelte met gespletenen voeten. of met scieren plumen. of met valuwen.

1) C en L: daert not is want daer curts die mensche daer omme eist seere goet datmen den ghewonden gheeft lettel tetene niet dan tweewerf ofte iij werf sdaghes ghematelijc.

+ C 25d.

+ G 37b.

2) L: dat heel voeten heeft.

3) C: grodelinge.