Cyrurgie

Cap. 24.
⁺¶ Van dorne(n) of gescutte uut te doe(n) come(n) sond(er) sniden.¹⁾

Het siin vele lieden alse gescutte of dornen of naglen of ander dinc bliven in haer wonden ⁺so ontsien si tsniden.²⁾ Hiertoe so es goet dyptamnus optie wonde geleit ende polipodium ende tsop van hasele³⁾. dit tempert te gadere ende doeter toe swinensmout .1. luttel ende hier af maect een plaester ende legget opte wonden. dit esser zere goet toe. ¶ Ende es yser bleven in die wonde entie gewonde niet wille gedogen dat⁺ gine snijdt. so legter op die medicine vorgenoemt. Nochtan ware beter .1. plaster dat dade vertegen entie stede al omtrent versweren. dewelke doen sweren dat etter uut te comen. ende doen die swere versweren ende gesmieden die sweringe. Ende emmer en segt den gewonden niet anders dan dat het wert .1. lange cure. Want troestedine

dat hi soude siin op enen corten⁺ tijt delvereret⁴⁾ vanden ysere ende hijt logene vonde. hi soude u te min betrouwen. Entie vorseide plastere die tgescutte uuthaelt dats in vleeschen steden. want alst int⁺ been es. dan moet uut siin gehaelt⁵⁾ met .1. tangen of uutgehouwen met subtijlheiden⁶⁾. ¶ Ende die mensce gescoten int hooft so dattie scote gaet tusscen den vleesche enten herssenbeckene. so nemt .1. sceers ende snijt de wonde vanden enen gate toten andren gate op. Of en gaet de wonde niet dore. so snijtse⁺ toten bodeme vander scote. ter avonturen of daer enege scaelgiën bleven siin die gi uut selt doen. ende maect die wonde wel suver ende daerna so heyltse alse .1. ander wonde also u voreleert es. ¶ Ende of die scote ginge tusscen⁺

+ L 167d

1) C: Van ghescutte hute te doen commen sonder sniden. G: Van scichten of ander dinc ute te doene. L: Van ghescutte uut doen comen sonder sniden of doern of naghelen

+ C 25a.

2) C: ende si hebben vele liever dat ment hute doet sonder sniden ende hem ne rouct hoe langhe dat men der toe doet ende omme dit hute brenghene soe maect dese plaster....

3) C: aseleeren. G: ende hebben liever dat zij den doren oft dat yser ofte tquareel uut doet comen met anderen behendicheden.

+ G 36a.

+ B 119b.

4) G: livereert.

+ L 168a.

5) C: dan moet ment hute halen met eener tanghe aldus: zie fig. XXIV.

6) C: ofte het moette hute sijn ghehouden met subtijlen instrumenten.

+ G 36b.

+ C 25b.

[p. 56]

den herssenbeckene ende dura mater so snijt die wonde also alse haer recht es ende doreboret dbeen daerna ierst tfleesch afgepelt vanden herssenbeckene entie wonde wel geruumt int vleesch so dat ghi hebt goede deliverancie¹⁾ den bene te hulpene waerbi dat ghi moget scichten of quareelen uut doen sonder dura mater te quetssene. Ende of ghi ziet quade tekenen so vliet die cure of gine wordes gebeden van des gewonden vrienden. Ende dan segt hen die vrese die giere ane wet als u vorleert es.

1) C en L: macht